Terug naar de Oekraïense frontlinie

Enkele dagen geleden reed ik een Oekraïense kennis naar Charleroi Airport waar hij het vliegtuig zou nemen naar Warschau. Vandaar reist hij met de bus door naar het West-Oekraïense Lviv, daarna met de trein naar Kyiv en dan per trein 460 kilometer naar zijn eindbestemming Dnipro, een stad van één miljoen inwoners op 150 kilometer van het front.

Voor mij voelde het als het afzetten van een levend wezen bij zijn graf. Drie van zijn goede vrienden zijn al gesneuveld. Naar schatting 80.000 Oekraïense militairen zijn inmiddels gedood of gewond geraakt door de Russische invasie. Dat zijn er 350.000 aan de Russische kant.

Militairen

Vóór Ruslands bloedige agressie was hij diepzeeduiker die al jaren toeristische groepen begeleidde naar duikplekken over de hele wereld. Nu traint hij militairen om onderwaterbouwwerken als bruggen te inspecteren op schade en om speciale missies tegen de Russen uit te voeren. Daaraan neemt zij zelf soms ook deel. Wat een indruk maakte deze veertigjarige man, echtgenoot en vader van drie kinderen. Hoe vanzelfsprekend aanvaardt hij dat hij met direct gevaar voor eigen leven tegen de agressor vecht. Hoe rustig blijft hij, en wat een gevoel voor humor kan hij in gezelschap nog laten zien. Bewonderenswaardig. Onbegrijpelijk.

Hij was enkele dagen met verlof in Brussel om zijn vrouw te bezoeken die hier tijdelijk verblijft met haar 8-jarig zoontje. Enkele maanden geleden werd bij het jongetje leukemie vastgesteld. Hij ondergaat nu een zware behandeling. Samen met hen vierde ons gezin oudejaarsavond: er werd uitgebreid Oekraïens gegeten, gedronken, gelachen en gedanst. Mijn Oekraïense echtgenote en ik hadden daarbij gemengde gevoelens, we voelden ons bijna schuldig om in deze moeilijke situatie het vreselijk jaar 2023 zo af te sluiten. De absurditeit en totale overbodigheid van de Russische agressie tegen de veertig miljoen viel des te meer op.

Waarschuwende woorden

Bijvoorbeeld wanneer Vadim — laat ik hem zo maar noemen — vertelde hoe de eerste dagen van de oorlog goed opgeleide Russische vrienden hem belden met de vraag hoe of het ging. ‘Slecht’, antwoordde hij, ‘jullie zijn onze steden en mensen aan het bombarderen.’ ‘Oh, maak je niet druk’, kwam de reactie, ‘over drie dagen is alles voorbij, dan zijn we in Kyiv en zijn jullie allemaal weer vrij en zul je een goed leven hebben.’

Of bij het teruglezen van de waarschuwende woorden van al die normaal denkende en goed geïnformeerde Russen die vóór de oorlog van de daken schreeuwden dat het Westen nooit een dreiging vormde voor Rusland en Oekraïne evenmin. En dat een oorlog met Oekraïne of met het Westen niet in het nationale belang van Rusland was.

Noodkreet

De opvallendste noodkreet kwam op 31 januari 2022 van een groep gepensioneerde Russische militairen bij monde van kolonel-generaal Leonid Ivashov van de ‘Al-Russische Officiersvergadering’. Ook zij schreven dat het tegen het nationale belang van Rusland inging om een oorlog tegen Oekraïne te beginnen: ‘De strategische stabiliteit wordt gehandhaafd, kernwapens staan onder betrouwbare controle, NAVO-troepen groeien niet en vertonen geen dreigende activiteit’, zeiden ze. De situatie rond Oekraïne ‘wordt opgezweept en is kunstmatig’.

Zij zagen maar één verklaring voor het ontketenen van grootschalige vijandelijkheden: het Kremlin. ‘Dat niet in staat is om de binnenlandse structurele crisis op te lossen en bang is voor een volksopstand en een machtswisseling. Het wil oorlog gebruiken om dit probleem op te lossen, zodat het zijn macht, die tegen de nationale belangen ingaat, nog een tijdje kan behouden.’ Ze eisten dat president Poetin zou afzien van ‘het criminele beleid van het uitlokken van een oorlog’. Ze waagden het zelfs zijn ontslag te eisen.

Censuur

In die tijd was de censuur nog niet zo draconisch als sinds het uitbreken van de oorlog. Zo stelden ook analisten als Aleksandr Golts, Andrej Pjontkovski en Igor Gretski dat het ‘belachelijk’ was om te beweren dat Oekraïne een bedreiging voor Rusland vormde. Ook was voor hen de Oekraïense ‘Maidan-revolutie’ van 2014 een geheel binnenlandse aangelegenheid en was van buitenlandse inmenging, zoals de Russische propaganda (hun woord) stelselmatig beweerde, geen sprake.

Het Westen heeft dan ook geen andere keuze dan Oekraïne militair te blijven steunen tot Rusland de agressie tegen Oekraïne stopt en het Oekraïens grondgebied verlaat. Dat Rusland aan alle kanten fout zit blijkt ook uit de uitspraak van ’s  werelds hoogste rechterlijke instantie, het Internationale Gerechtshof in Den Haag. Op 16 maart 2022 verordonneerde het Rusland ‘zijn militaire operatie op Oekraïens grondgebied onmiddellijk te staken’…