Tolerantie die geen tegenspraak duldt

Er is de voorbije week veel gezegd en geschreven over de moed van Boudewijn Van Spilbeeck: laat hier nu iets staan over de moed van het KVHV Antwerpen en Dries Van Langenhove (Schild & Vrienden). Want in een wereld waarin ‘alles moet kunnen’ is er één ding dat duidelijk níet meer mag: luidop vinden dat misschien niet álles moet kunnen.

Totalitaire tolerantie

Er was de voorbije week geen plaats voor mensen die reserves hadden ten opzichte van Boudewijn Van Spilbeeck: de 58-jarige VTM-journalist die voortaan als Bo door het leven wil gaan. Er was maar één correcte en maatschappelijk wenselijke positie: blinde bewondering. Wie niet te boek wou staan als een bekrompen barbaar kon maar beter duidelijk maken hoe moedig en hartverwarmend de beslissing van Bo wel niet was.

Twijfels zijn niet meer toegestaan. Niet echt. U mag het gerust zelf uittesten, door in het openbaar te verkondigen: ‘Ik begrijp niet wat er in Van Spilbeeck omgaat. Ik snap niet waarom je jezelf het onderwerp van zo’n uitgekiend mediacircus zou maken. Ik heb geen voeling met een man die een vrouw wil worden.’ Spot zal uw deel zijn. Uw gebrek aan begrip zal uitgelegd worden als een gebrek aan beschaving en ruimdenkendheid. Écht ontwikkelde mensen twijfelen niet en stellen geen vragen.

Stilte over Bo was eveneens verdacht. Met name N-VA’ers moesten zich haasten om de coming out van Van Spilbeeck te bewieroken, wilden zij niet weggezet worden als heimelijke reactionairen. Zij moesten ook zoveel mogelijk afstand nemen van de enkelingen die op de rem gingen staan. Deze zeldzame tegenstemmen werden massaal afgezeikt door meer verlichte geesten. Wie zijn verdraagzaamheid voor Bo Van Spilbeeck in de verf zet, koopt blijkbaar een vrijbrief om onverdraagzaam te zijn ten aanzien van iedereen die iets minder enthousiast is.

In Vlaanderen is de oude onderdrukking gewoon vervangen door nieuwe onderdrukking. Vroeger kon niemand zich outen als transgender, vandaag kan niemand nog uitkomen voor twijfels of kritische bedenkingen bij het hoera-sfeertje rond transgenders. We zijn nu tolerant voor alles en iedereen, behalve voor wie onze versie van tolerantie niet deelt.

Niemand heeft dat beter kunnen ondervinden dan Dries Van Langenhove, de jonge hopman van het radicaal-rechtse clubje Schild & Vrienden. Naast de vertegenwoordigers van het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond Antwerpen was Van Langenhove één van de zeer weinigen die temidden van het mediacircus rond Bo Van Spilbeeck tegengas durfde geven. Dat leverde hem een uitnodiging voor Terzake op, maar ook de banbliksems van Weldenkend Vlaanderen op.

Dries & Jihad 

Het tv-optreden van Dries Van Langenhove lokte veel giftige reacties uit. Nog vóór Van Langenhove zelfs maar verscheen op het scherm ontstond er op sociale media een wedstrijdje op zoek naar de meest neerbuigende opmerking. Veel deelnemers aan die wedstrijd behoren tot de club die in andere omstandigheden minachting etaleert voor de ’twittertrollen’, die zich specialiseren in persoonlijke aanvallen. De meesten van hen hadden ook diepe spijt betuigd na de tragische zelfmoord van Dylan Vandersnickt, ook al afgekraakt op sociale media.

Dylan zal hier niet verder opgerakeld worden. Het is misschien nuttiger om de vergelijking te maken met een andere recente rel: de zaak Jihad Van Puymbroeck. Net als Dries werd Jihad op sociale media keihard aangepakt omwille van ideologische opvattingen die iets te ver van de mainstream liggen. Vooraanstaande twitteraars sprongen al snel voor haar in de bres. Haar talrijke beschermheren en -dames wezen op haar leeftijd: het was onheus om een zo jong iemand zo streng te beoordelen!

Jihad Van Puymbroeck en Dries Van Langenhove zijn even oud. Wat zou nu de zonde zijn van Dries, dat hij niet mag rekenen op dezelfde clementie die zo ruimhartig gegund wordt aan juffer Jihad? Is het de fout van Dries dat hij de randjes opzoekt aan de rechterzijde van het spectrum, in plaats van aan de linkerzijde? Is zijn zonde dat hij een lelieblanke (excuus: ‘witte’) man is? Of wordt het hem kwalijk genomen dat hij naar de VRT trok voor een tegensprekelijk debat, in plaats van er naar een job als social media-manager te solliciteren?

(Je zou je trouwens kunnen afvragen of Dries Van Langenhove na zijn optreden in Terzake nog kans maakt op een leuke job bij de VRT, maar we kennen allemaal het antwoord)

Progressieve pestkoppen

Dries Van Langenhove werd uitgespuwd op sociale media en toch spreekt hij wellicht voor zeer veel mensen in Vlaanderen. Het lijdt weinig twijfel dat Van Langenhove veel gefluisterde steunbetuigingen mocht ontvangen en dat nog meer mensen hem stilzwijgend gelijk geven. Een nog grotere groep kan Dries voor geen centimeter volgen, maar betreurt wel de virulente vijandigheid waarop hij getrakteerd werd. Ook deze mensen zwijgen vaak. En dus is de vraag: waar komt al dat zwijgen vandaan?

Misschien is het ethische debat in Vlaanderen wel gekaapt door een meute moraalridders. U kent ze wel: hoog op hun paard, wild in het rond zwaaiend, korte metten makend met iedere boer die hen zou durven tegenspreken.  Ze zijn bijna zonder uitzondering strijdend antiklerikaal en toch hebben ze veel trekjes van de oude katholieke inquisitie. Alleen gelijkdenkenden vinden genade: alle anderen worden genadeloos belachelijk gemaakt en vurig bestreden.

Het is ironisch dat de hetze rond Bo Van Spilbeeck samenviel met de lancering van de Week tegen Pesten. Anno 2017 mag je zelfs geen aangebrand grapje meer maken rond een man die een pruik opzet, maar alle remmen mogen los om te schieten op critici van de nieuwe gendermoraal. Dat autoritaire sfeertje in ons publieke debat zorgt ervoor dat veel mensen hun gedachten voor zich houden en hoogstens binnenskamers eens meewarig met het hoofd schudden.

Het is onduidelijk waar dit gaat eindigen. De opiniërende minderheid gaat ervan uit dat Vlaanderen wel zal volgen: zoals holebi’s op korte tijd ingeburgerd geraakten, zo zullen ook transgenders deel gaan uitmaken van het publieke décor. Misschien hebben ze gelijk. Al is er ook een andere mogelijkheid, die ook een historisch precedent heeft. Denk eens aan de kritische stemmen rond migratie en multicultuur: ook die zeldzame tegenstemmen werden jarenlang gekleineerd en geridiculiseerd. Nu beginnen die kritische stemmen stilaan hun gram te halen.

Wie weet? Misschien zal u in de toekomst Dries Van Langenhove nog veel terugzien op uw scherm.