Tussentijdse verkiezingen in de VS zijn ongemeen spannend

Volgende week dinsdag op 6 november staan er belangrijke tussentijdse verkiezingen op het programma in de VS, de zogenaamde midterms. Zoals het woord zegt, halverwege de (presidentiële) termijn. Het is het eerste moment dat de gehele Amerikaanse bevolking haar zegje doet over de nationale richting van het land, maar op de achtergrond spelen er natuurlijk ook lokale zaken.

Waarvoor gaan de Amerikanen nu naar de stembus?

Naast lokale referenda, gemeentelijke bestuurders, rechters en vele andere mandaten, gaan de Amerikanen ook stemmen voor 36 gouverneurs, 35 senatoren (de Senaat wordt elke 2 jaar voor een derde vernieuwd) en het volledige Huis van Afgevaardigden (435 verkozenen).

Midterms, een referendum over Trump?

Dat is het zeker, maar ook maar tot op zekere hoogte. Normaal gezien is het zo dat de partij van de president zwaar verliest bij de eerste tussentijdse verkiezing. Dat was zo voor Reagan, Clinton en Obama. Zo had Obama bij zijn eerste voorverkiezing in 2010 een historisch verlies van 63 Democratische afgevaardigden in het Huis. De Democraten verloren toen ook nog 6 senatoren en 6 gouverneurs.

Tot voor enkele weken zag het er ook naar uit dat de Republikeinen het Huis zeker gingen verliezen en de Democraten, ondanks een moeilijk verdedigbare verkiezingskaart, misschien zelf de Senaat konden kapen. De Democraten moeten 23 zitjes winnen in het Huis van Afgevaardigden om de meerderheid te herwinnen die ze 8 jaar geleden verloren. In de Senaat moeten de Democraten twee zetels goedmaken op de Republikeinen.

De campagne gaat hard

De benoeming van opperrechter Kavanaugh, die beschuldigd werd van seksueel overschrijdend gedrag in zijn tienerjaren, maar vooral het circus rond zijn benoeming heeft de Democraten geen goed gedaan. Het benoemingsproces en de protesten van progressieve groeperingen hebben bij Republikeinen het enthousiasme toch losgemaakt voor deze verkiezingen.

De Democraten hebben last van een achterban die naar links opschuift, terwijl ze de Democratische centrumkiezer in de steek laat. Deze centrumkiezer heeft geen interesse in constante gevechten en wil al helemaal geen impeachment of afzetting van de president. Vergeet niet dat vele traditionele Democraten in 2016 voor Trump hebben gestemd. Het zijn de zogenaamde Reagan Democrats, een groep die Reagan al had ontdekt. Veelal middenklassers die hard werken, een groep die Bill Clinton identificeerde in de campagne van 2016 (niemand in het Hillary-campagneteam wilde luisteren naar de voormalige president). Een grote groep mensen die niet geïnteresseerd zijn in zaken zoals klimaatsverandering, maar die bezorgd zijn om hun eigen job en gezin.

Republikeinen hebben Trump nodig

Democraten zullen wel zetels in het Huis winnen, de vraag is of het genoeg zal zijn om een meerderheid te halen, ik denk persoonlijk van wel, maar het zal heel nipt zijn. Trump zelf doet er alvast alles aan om de Republikeinse meerderheid te behouden en gaat overal in het land doen wat hij het beste doet, Trump-rally’s houden. De menigte is sinds 2016 enkel gegroeid. Trump weet wat zijn supporters willen, een toespraak van 75 minuten vol topentertainment. Door zijn toespraken steunt hij de kandidaten van zijn partij en bindt hij hen tezelfdertijd aan zich.

Het is zoals zijn persoonlijke vriend, ex-adviseur en politiek meesterbrein Roger Stone zegt: ‘Politics is showbusiness for ugly people.’ Als er iets is wat Trump brengt in de politiek is show. Zowel de hem gunstig gezinde media (FoxNews, New York Post, Washington Times,…) als mainstreammedia (CNN, CBS, ABC, NBC, New York Times, Washington Post,…) varen er wel bij.

Politiek is wiskunde

In de peilingen lijkt het er nu sterk op dat de Republikeinen hun meerderheid in de Senaat uitbreiden naar 53-55 op een totaal van 100. Volgens de barometer van Real Clear Politics(RCP) verliezen de Democraten zeker 2-3 zetels aan Republikeinen. De meerderheid behouden in het Huis van Afgevaardigden behoort ook tot de mogelijkheden. De peilingen zijn de afgelopen weken enkel gunstiger geworden voor de Republikeinen. In het RCP-overzicht hebben de Democraten 205 en de Republikeinen 199 zekere of bijna zekere zetels, met 31 zetels die worden gerangschikt als toss-up (kantje boord).

In elk geval verliezen de Republikeinen zetels, ze hebben ook veel afgevaardigden die afscheid nemen van de politiek. Maar dat de Republikeinen hun meerderheid nog kunnen houden, kan men toch een half mirakel noemen. De 31 heel competitieve zetels zijn veelal Republikeins (29 vs 2). Hiervan zouden de Democraten er nog 13 moeten winnen.

De Democraten moeten 23 zetels goedmaken op de Republikeinen, volgens de peilingen hebben ze er dus reeds 10 goedgemaakt. Volgens RCP ligt hun gemiddelde op 25,5. Dat zou dus net moeten volstaan voor een meerderheid in het Huis. Net zoals het land, dat hopeloos verdeeld is, wordt het Congres in twee gesplitst.

2020 komt dichtbij

Als de Republikeinen de meerderheid in het Congres (Senaat en Huis) behouden, zal Trump dit zien als een grote overwinning en kan hij de komende jaren onbevreesd regeren. Als de Democraten in de ze Midterms het gehele Congres winnen dan worden het twee heel moeilijke jaren voor de president. Als (en dat is het meest waarschijnlijke scenario) het Huis Democratisch wordt en de Senaat Republikeins wordt, worden het twee jaar absolute stilstand in Washington.

Binnen enkele maanden begint ook het proces van de voorverkiezingen bij de Democraten, de vraag is of ze iemand in hun gelederen hebben die het kan opnemen tegen ‘The Donald’. Het ziet er naar uit dat het een groot deelnemersveld wordt, maar of ze een kandidaat zullen vinden die sterk genoeg is om het op te nemen tegen deze heel impopulaire en tezelfdertijd heel populaire president, is nog maar de vraag. Het ziet er alvast niet naar uit dat de partij van de president een zwaar verlies zal leiden aan de stembus, geen ‘Blue Wave’ dus.