Ultrapolitiek (mediawatcher)

De initiatiefnemers van de G1000 werpen zich op als de pioniers van de democratie 2.0 en zijn vastbesloten, om op 11 november 2011 samen met ‘1000 wetenschappelijk geselecteerde burgers’, ‘de democratie te redden’. Blijkbaar zit die laatste in slechte papieren. Weinigen die de G1000 op dat punt zullen tegenspreken.

Maar de gezwollen en pretentieuze taal van de G1000 (‘wetenschappelijk samengesteld representatief burgerplatform’), kan de sjofele en bedenkelijke inhoud van de politieke analyse van Van Reybrouck niet verbergen en doet regelmatig de wenkbrauwen fronsen: ‘Het model van verkiezingen is gedateerd en bovendien duur’ en bij referenda ‘vraag je iedereen te stemmen over een onderwerp waar slechts weinigen iets van afweten.’

Daarmee vergeleken vormt de ‘deliberatieve democratie’ van de G1000, naar eigen zeggen, de overtreffende trap van de achterhaalde representatieve democratie. Want als je 1000 burgers een volle dag laat overleggen ‘heb je op het eind van de dag een goed zicht op wat er écht leeft en wat hun gedeelde prioriteiten zijn.’ Daarmee komt de G1000 vervaarlijk dicht in de buurt van de ‘vraaggestuurde democratie’, nochtans vaak afgeschilderd als verwerpelijk populisme.

Je kan je afvragen of een doorsnee burger ooit een dergelijke pompeuze en tegelijkertijd aandoenlijk naïeve missie, mediatiek verkocht zou hebben gekregen, tenzij in een of andere rariteitenrubriek of bij Villa Vanthilt waar een excentriekeling wel eens zijn bizarre hobby komt toelichten.

Maar zelfs aanmatigende – en inderhaast bijgestuurde en afgezwakte – oneliners uit het manifest (‘Democratie is verworden tot de dictatuur van verkiezingen’) wekten de media niet uit hun apathische zomerslaap. Ze leverden de oproep gewillig af, zonder de minste bedenking, bij het publiek.

Ondertussen baadt de finaliteit van het project in een onbestemde nevel. Op 11 november verzamelt de G1000 in de Thurn & Taxis-gebouwen van Brussel. Een selecte club zorgt nadien voor de ‘diepgravende uitwerking’ van de ideeënoogst en neemt daarvoor overigens de tijd tot april 2012.

In tegenstelling tot de representatieve democratie, puurt de G1000 zijn legitimiteit uit de waarschijnlijkheidsleer, want het burgerforum wordt straks ‘wetenschappelijk representatief samengesteld’. Mocht dit misplaatste gezagsargument steek houden, dan waren verkiezingen ondertussen ongetwijfeld vervangen door steekproeven. Misschien was de G1000 beter en realistischer in de bres gesprongen voor ‘ultrajournalistiek’ in plaats van ‘ultrapolitiek’. Niets dat een democratie beter dient dan dwarse en alerte media. Maar wellicht is Van Reybrouck op dit punt geen vragende partij. Af te leiden uit de massieve, gedweeë media-aandacht, gedijen Van Reybrouck en Vanthielen immers uitstekend binnen de huidige mediacratie.