Und kein Ende

De meerderheid van de Duitsers keert zich intussen tegen het migratiebeleid van kanselier Merkel. Volgens de meest recente Politbarometer van ZDF denkt 60 procent van de Duitsers dat hun land de stroom migranten niet aankan. In december was dat nog 46 procent. De ‘gebeurtenissen’ in Keulen hebben de stemming dus duidelijk doen kantelen, al zegt 66 procent van de ondervraagden wel dat hun mening er niet door beïnvloed werd. Nog enkele resultaten van de enquête: 70% denkt dat de grote massa hulpzoekers de misdaadcijfers zal doen stijgen; 42% gelooft dat de maatschappelijke en culturele waarden bedreigd zijn; 73% wil de uitwijzingswetten strenger maken.

Het aanvankelijke optimisme van de Duitsers is dus duidelijk aan het dalen, en dat komt ook tot uiting in de politiek. Dat een overspannen districthoofd uit Landshut in Beieren een buslading Syriërs naar Berlijn stuurt, om ze daar op de stoep van Merkel te deponeren, kunnen we nog beschouwen als een ludiek statement. Daarvan zal Mutti Merkel niet wakker liggen. Evenmin van de uitspraak van haar socialistische voorganger Gerhard Schröder, die herhaalde ‘dat de capaciteit voor opname, verzorging en integratie van vluchtelingen in Duitsland begrensd is, en al de rest een illusie’. Een onbegrensde toestroom noemt Schröder fout. ‘De indruk ontstaat, dat nationale grenzen geen betekenis meer hebben. Dat is gevaarlijk en ook onjuist,’ zei hij nog. Het is niet de eerste keer dat de oud-kanselier kritiek levert op de vluchtelingenpolitiek van Merkel. Begin november zei Schröder dat ‘Merkel een hart heeft, maar geen plan’.

Veel belangrijker is de aanzwellende kritiek van haar eigen partijgenoten. Volgende week valt er een brief van CDU-verkozenen in haar bus, waarin die hun bezorgdheid over de huidige ontwikkelingen verwoorden. De inhoud van de brief wordt niet openbaar gemaakt, maar lang zal het niet duren voor hij in de een of andere krant staat. Vorige dinsdag was er in de CDU-fractie in de Bondsdag een pittige discussie van tweeënhalf uur over de gevoerde politiek. Maar fractievoorzitter Kauder verklaarde achteraf dat een duidelijke meerderheid van de CDU/CSU-verkozenen de koers van Merkel ondersteunt.

De vraag is, kunnen ze anders? Wat zou er bijvoorbeeld gebeuren, indien Duitsland zijn grenzen zou sluiten? Volgens minister van financiën Schäuble zou dat de toekomst van Europa in gevaar brengen. Het eerste slachtoffer zou Griekenland zijn, waar de asielzoekers scheepsladinggewijs aankomen. Gaat Duitsland dicht, dan zullen alle landen op de Balkanroute eveneens hun grenzen sluiten. De situatie op de Griekse eilanden zou dan in enkele dagen explosief verslechteren.

Als Duitsland dicht gaat, betekent dat meteen het einde van Schengen en mogelijk zelfs van de euro. Dat heeft EU-commissievoorzitter Juncker gezegd: ‘Zonder een vrij verkeer van werknemers heeft de euro geen zin.’ De EU heeft berekend dat het herinvoeren van grenscontroles jaarlijks een slordige drie miljard euro zou kosten. ‘De economische kosten en het verlies aan groei en werkgelegenheid zouden enorm zijn,’ zei Juncker nog.

Dergelijke waarschuwingen vallen bij veel regeringen in de EU op een koude steen. Toen Schäuble zijn collega’s opriep om meer geld te besteden aan het oplossen van de vluchtelingencrisis, vond hij geen gehoor. Er is nog altijd geen akkoord over de financiering van het financiële hulppakket voor Turkije; kostprijs drie miljard euro. Dat bedrag werd eind november al afgesproken, maar het geld is nog altijd niet gevonden. Dwarsligger is Italië, dat wil dat het hele bedrag uit de EU-begroting komt, en voor twee derde betaald wordt door de lidstaten. Eerder hadden ook al heel wat Oost-Europese lidstaten geweigerd te betalen. Ook Cyprus weigert geld te geven aan de Turken. Zonder geld kan de EU haar rol in de migratiecrisis nooit spelen. En de drie nog te vinden miljarden zijn maar een begin. Op middellange termijn zijn minstens 10 miljard euro nodig, want ook Jordanië en Libanon hebben geld nodig om hun Syrische oorlogsvluchtelingen te huisvesten en te voeden.

Het einde van de grootste volksverhuizing in en naar Europa is dus bijlange niet in zicht. IMF-voorzitster Christine Lagarde zal deze week op het Wereld Economisch Forum in Davos de resultaten van een onderzoek voorleggen. Het Muntfonds heeft de stromen, oorzaken, kosten en baten van de migratie onderzocht. Bottom line: ‘de uitdaging is veel groter dan wij zien en willen zien.’