Uw kerstboom, van waar komt die?

Nog een kleine 2 weken en het is Kerstmis. Heeft u al een boom in huis gehaald? Indien u koos voor een echte, weet u van waar die komt? Doorbraak duikt voor u de bossen in en komt er fris geurend weer uit, mét de achtergrond van uw boom!

De traditie om in deze donkere dagen fris groen in huis te halen dateert volgens sommige bronnen uit de Oud Germaanse tijd. Andere bronnen spreken van een tekst uit de Frankische tijd en nog andere stellen dat het gebruik van een boom te versieren tijdens deze periode teruggaat naar het eind van de Middeleeuwen in de Elzas. Dit gebruik vond ook zijn ingang in onze contreien halverwege de 19de eeuw.

Van waar komt uw kerstboom?

Maar die boom zelf, van waar komt die? In België worden er zowel in Vlaanderen als in Wallonië kerstbomen gekweekt. Waar het in Vlaanderen een zeer beperkte teelt betreft van enkele professionele kwekers en een aantal privépersonen die op een stukje grond enkele tientallen bomen kweken, is de kerstbomenteelt in Wallonië een echte industrie. Het is moeilijk om precieze cijfers te kleven op de teeltoppervlakte, omdat veel kwekers hun aangeplante oppervlakte niet of slechts gedeeltelijk aangeven. Volgens de Waalse landbouwstatistieken van 2015 werd er op een oppervlakte van 291 hectare kerstbomen gekweekt, goed voor 64% van de totale oppervlakte van de teelt in België. Navraag bij de ‘Union Ardennaise des Pépiniéristes’ geeft ons echter heel andere cijfers die eerder richting de 5.000 hectare gaan in Wallonië alleen. Verschillende telers hebben overigens niet alleen gronden in Wallonië maar ook in Frankrijk en Duitsland.

De teelt is goed voor 4 tot 5 miljoen bomen per jaar. 80% daarvan gaat naar de export. Wallonië is, na Denemarken, de tweede grootste exporteur van kerstbomen in de EU. Duitsland en Frankrijk zijn de grootste afnemers, in Nederland komen de bomen vooral uit Denemarken.

Intensieve teelt

De impact van de teelt is niet te onderschatten. Het is een intensieve teelt, die veel van de bodem vraagt. Hoe sneller de bomen een verkoopbaar formaat hebben, hoe sneller er inkomen gegenereerd wordt. Daarom worden goede landbouwgronden gebruikt, in plaats van minder productieve steenrijke gronden. Om de bomen snel te laten groeien en uitval te beperken wordt sterk ingezet op enerzijds kunstmestgebruik, anderzijds op pesticiden tegen onkruid en insecten. De teelt van de kerstboom is dus niet zonder gevolgen voor het milieu. Het bewustzijn rond de pesticiden-thematiek groeit echter bij de professionele kwekers, en meer en meer kwekers kiezen voor alternatieve manieren van onkruidbestrijding, zoals mechanische onkruidbestrijding tussen de rijen (schoffelen).

De sector is goed voor een 400-tal vaste arbeidsplaatsen, aangevuld met veel seizoenarbeiders in november en december. De jaaromzet voor de teelt wordt geraamd op 60 miljoen euro. In Wallonië groeit de tegenstand tegen de kerstboomkweek echter. De kwekers bieden veel geld voor goede percelen landbouwgrond, die gedurende meerdere jaren bezet wordt, waardoor de reguliere landbouwers buiten de markt vallen. De impact op milieu en bodem wegen volgens de tegenstanders ook niet op tegen de (beperkte) arbeidsplaatsen en de financiële winst.

Is het dan echt zo slecht om een echte kerstboom in huis te halen en moeten we met zijn allen toch beter een plastieken exemplaar gaan kopen? Niet per sé: je kan bijvoorbeeld informeren naar kwekers in je buurt.