Van WOI tot anti-EU

November

De IJzerbedevaart is sinds 11 november 2013 niet meer in de zomermaanden. Daarmee plaats het comité zich in de Belgische oorlogsherdenkingen. De IJzerbedevaart heeft niets meer te maken met de Vlaamse Beweging en wil er ook niets meer mee te maken hebben. Jammer en zeker op het moment dat een Vlaams-nationalistische partij de grootste van het land is, ook een beetje eigenaardig. Nu de Eerste Wereldoorlog weer ‘actueel’ is, was een IJzerbedevaart, met een traditie van 100 jaar, een meerwaarde geweest voor die herdenkingen. De Eerste Wereldoorlog heeft een belangrijke rol gespeeld in de Vlaamse ontvoogdingsstrijd. Duizenden Vlaamse jongens, die zich nooit veel vragen over politiek hadden gesteld, werden plots geconfronteerd met de Belgische realiteit. Lees er op Doorbraak de artikels van Herman Verstraete maar op na. Dat perspectief wordt nu beheerd door de IJzerwake.

Eigentijds

Nu, honderd jaar later kan je de vraag stellen naar de relevantie van zo’n herdenking. Die vraag heeft (onder andere) voor de scheuring tussen IJzerbedevaart en IJzerwake gezorgd. IJzerbedevaart, die in het kielzog van Spirit en de linkerflank van de Volksunie, zichzelf wou heruitvinden tot een vredesmanifestatie (‘vrede, vrijheid, verdraagzaamheid’) met als onderliggende reden: alle Vlaamse eisen zijn ingewilligd. Daartegenover bleef een groep die de onafhankelijkheid van Vlaanderen vooropstelde en die vormde de IJzerwake. Beiden vertrekken nog altijd vanuit de eerste wereldoorlog om de wereld te bekijken. De Bedevaart trekt de parallel van het oorlogsgeweld van honderd jaar geleden naar nu. De Wake trekt de parallel van de situatie van de Vlaamse soldaten toen naar het België van nu. Zo proberen beide organisaties hun bijeenkomsten en hun boodschap actueel te houden. De versnippering tussen twee manifestaties zorgt er voor dat de boodschap van beide dreigt te verwateren. IJzerwake blijft elke keer herhalen dat ze die verzoening wil, maar het water is veel te diep.

Nu

Zondag 24 augustus 2014 is er opnieuw een IJzerwake. Een cruciale volgens vele waarnemers in de Vlaamse beweging. Met de N-VA als grootste partij in elke regering lijkt voor de ene een onafhankelijkheidsmeeting niet nodig en moet volgens anderen de druk op de ketel gehouden worden. De IJzerwake werd ook steevast gesitueerd in het kielzog van het Vlaams Belang. Dat was in de beginjaren zeker zo, maar het Vlaams Belang was toen ook een grote partij, met aantrekkingskracht. Vandaag is dat niet meer zo, Vlaams Belang is geen grote partij meer. IJzerwake-voorzitter Wim De Wit hengelt al een tijdje naar steun bij de N-VA, tot nu toe tevergeefs. IJzerwake past niet in de stijl en de strategie van de N-VA. In het verleden werd er al eens gefluisterd dat N-VA’ers verbod kregen om te komen, zal dat ook dit jaar zo zijn?

IJzerwake wil de radicalen, zij die Vlaamse onafhankelijkheid willen, verbinden. Zondag is de vraag hoe groot is die groep? Maar IJzerwake wil ook zichzelf heruitvinden, verdergaan dan een pure herdenking van het leed van de Vlaamse soldaten. IJzerwake wil de politieke emancipatorische dynamiek die toen is ontstaan voortzetten. Sinds enige tijd gaat de boodschap die IJzerwake uitdraagt ook verder dan herdenking en Vlaamse onafhankelijkheid. Vorig jaar kwamen ook onderwijs, islamisering en de EU als onderwerpen aan bod in de toespraak. Een duidelijke verbreding van de boodschap. En blijkbaar wil de wake dit jaar verdergaan op die weg. Want op de sprekerslijst staat, naast voorzitter Wim De Wit, zowaar Thierry Baudet, de Nederlandse verdediger van de natiestaat. De Doorbraak lezer kent Thierry Baudet en zijn werk. We zijn benieuwd naar wat de Nederlandse academicus te vertellen heeft op een wei in de westhoek en of dat enig opzien zal baren in Vlaanderen. De radicale Vlaamse beweging is al een hele tijd aan het schuiven naar een anti-EU standpunt. De EU wordt daar door velen beschouwd als een mega-België.

We zien wel zondag in Steenstrate, koppen tellen en luisteren. Maar mijn romantische inborst vindt het jammer dat het niet onder dat indrukwekkende symbool kan, die toren in Diksmuide. De massa-bedevaarten uit de jaren stillekes komen nooit meer terug. Maar de Vlaamse beweging had er wel een eendrachtige boodschap kunnen brengen, symbolisch na honderd jaar. Bewust van de geschiedenis die er voorbijkwam, goede en slechte tijden, goede en slechte keuzes, had de Vlaamse beweging zich kunnen tonen van haar beste kant. Ook dat momentum heeft de Vlaamse beweging zelf de nek omgewrongen. Vraag is, welk moment komt er nog, eer Vlaanderen vergaat?

Foto © Reporters