Vande Lanotte: gone with the winst?

Electrawinds timmert ondertussen koortsachtig aan een financiële doorstart. Uiterlijk deze maand – voordat voorzitter Jo Cornu op 25 november aan de slag gaat bij de NMBS – hoopt het 100 miljoen vers overlevingskapitaal op te halen.

Vorig jaar legden de VRT-journalisten Wim Van den Eynde en Luc Pauwels bloot hoe de Noordzeekeizer als beleidsmaker, maar vooral als bestuurder van talloze bedrijven, een tomeloos engagement aan de dag legde voor de expansie van het groene energiebedrijf.

Lobbyactiviteiten en gesubsidieerd maatwerk – van de Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV), de Gewestelijke Investeringsmaatschappij Vlaanderen (GIMV) tot de coöperatieve vennootschap Groenkracht, van Paul Desender, broer van Luc Desender – hielden ondertussen Electrawinds boven water. De groene reus op lemen voeten kon daarbij ook rekenen op overbruggingskredieten van onder meer het federaal overheidsfonds FPIM en de Vlaamse Energieholding (VEH), voorgezeten door Daniël Termont (sp.a).

Vande Lanotte was overigens aandeelhouder van Groenkracht. Uit zijn vroegere vennootschapsbalans blijkt dat er in 2012 nog 1185 euro dividenden van de cbva Groenkracht werden uitgekeerd: een equivalent van een aandelenpakket met een totale waarde van een slordige 20 000 euro.

Vennootschap JVL

In De Tijd van 25 augustus 2012 hield Vande Lanotte evenwel stellig vol dat hij nooit belegde in Electrawinds en dus geen enkel financieel profijt had bij die subsidieinjecties. Critici die ook maar durfden twijfelen aan zulke verklaringen – ‘mijn drijfveer is verontwaardiging’ bezwoer hij onlangs nog in De Standaard (28 sept.) – tot en met de auteurs die Vande Lanotte ontmaskerden in het ‘meticuleus gedocumenteerde’ (Humo, 21 mei 2012) De Keizer van Oostende, complotteren volgens Vande Lanotte één voor één met zijn West-Vlaamse kwelduivel: Jean-Marie Dedecker (LDD). Met die schampere verwijzing schudt Vande Lanotte sedertdien elke netelige vraag of bedenking van zich af.

Een reconstructie werpt echter ander licht op de belaagde toppoliticus die er naar eigen zeggen ‘niet tegen kan dat mensen bestolen worden’ (De Standaard, 28 sept.).

Op 7 november 2007 richtte Vande Lanotte, samen met zijn dochter, de gewone commanditaire vennootschap JVL op. Via deze vennootschap werd hij vanaf december 2007, als voorzitter van de raad van bestuur van Electrawinds, uitbetaald.

Nieuw mandaat

Op 10 mei 2010, in volle verkiezingscampagnestrijd, legt Vande Lanotte onder politieke druk zijn mandaat neer als voorzitter van Electrawinds. De politicus zetelt vanaf dan officieel nergens meer in raden van bestuur van Electrawinds of zijn dochterbedrijven.

Enkele dagen voor de federale verkiezingen van 13 juni 2010 duikt Vande Lanotte echter op in de raad van bestuur van Eldepasco nv, het huidige Northwind, een offshore windmolenpark met Electrawinds als aandeelhouder. De bekendmaking van die benoeming werd handig over de verkiezingen getild en pas op 21 maart 2011 in het Staatsblad gepubliceerd.

Sjacheren in Servië

In maart 2011 – in het zog van de uitzichtloze formatieonderhandelingen na de verkiezingen van 2010 en een klein jaar nadat hij zijn functie bij Electrawinds heeft neergelegd – wordt Vande Lanotte, samen met Paul Desender, in Servië gesignaleerd. Vande Lanotte onderhandelt er – zonder ministerpost of bestuursmandaat – voor Electrawinds over de bouw van een biomassacentrale in Vojvodina en een windmolenpark in Alibunar.

De informatiedienst van Vojvodina meldt dat Vande Lanotte ter plekke vertoeft in zijn hoedanigheid van minister én voorzitter van Electrawinds. Twee verlopen titels die op dat moment kennelijk van pas kwamen als glijmiddel voor het plaatselijke overleg. De onvermijdelijke vraag rijst wat Vande Lanotte bewoog om zich in het buitenland als minister en bestuurder uit te geven op een moment dat hij alle banden met Electrawinds had doorgeknipt?

Schone schijn

Tot 5 december 2011 zetelt Vande Lanotte ook nog als vast vertegenwoordiger voor Electrawinds in het ‘Belgian Offshore Platform’ (BOP), een vzw opgericht in juli 2011. Aangezien enkel bestuurders, werknemers of aandeelhouders als vast vertegenwoordiger kunnen zetelen en Vande Lanotte in juni 2011 geen bestuurder of werknemer was van Electrawinds, moet hij logischerwijze aandeelhouder van Electrawinds zijn geweest om rechtmatig voor hen als vast vertegenwoordiger te zetelen in vzw BOP.

Daags voor zijn eedaflegging als vicepremier in de regering-Di Rupo, op 5 december 2011, neemt Vande Lanotte ontslag als zaakvoerder van zijn vennootschap. Nv Spoiano wordt de nieuwe zaakvoerder met als vaste vertegenwoordiger Koenraad Stuyts. Om alle verwijzingen naar Vande Lanotte te wissen, wordt de vennootschap JVL op 27 december 2011 herdoopt in Mabuspo. De zetel verhuist naar Brugge op het adres van de nv Spoiano. Met het ontslag van Vande Lanotte en de naamswijziging van de vennootschap wordt slechts een mistgordijn opgetrokken. Met 99 % van de aandelen bleef Vande Lanotte immers hoofdaandeelhouder van de herdoopte vennootschap.

Operatie schone lei

Wanneer in maart 2013 Le Soir Vande Lanotte beschuldigt van belastingontwijking via deze vennootschap en het tumult dat in datzelfde voorjaar losbarst bij de publicatie van De keizer van Oostende, kondigt Vande Lanotte in een interview aan zijn ‘vennootschapje’ uiterlijk in juni 2012 op te doeken.

Waarom wachtte Vande Lanotte met de ontbinding van zijn vennootschap tot juni 2012, dezelfde maand waarin ook de beursgang van Electrawinds was gepland? Was het omdat Vande Lanottes vennootschap nog aandelenopties van Electrawinds bezat en door het uitstel mogelijk de winst op de verkoop van zijn aandelenopties kon verzilveren net voor de opheffing van de vennootschap?

In september 2008 – tien maanden na het aantreden van Vande Lanotte als voorzitter van de raad van bestuur – gaf Electrawinds 459 000 aandelenopties uit voor ‘geselecteerde deelnemers’, voorbestemd voor werknemers en consultants. Het lijkt weinig waarschijnlijk dat Vande Lanotte – als werknemer bij Electrawind of als consultant via zijn vennootschap – niet van dat aandelenoptieplan zou hebben genoten.

Uitstel

Uiteindelijk gaat de beursgang van Electrawinds in juni 2012 niet door. Gelijktijdig wordt ook de opheffing van de vennootschap uitgesteld. Eind september 2012 keurt de bijzondere aandeelhoudersvergadering van het Duitse European Clean Tech (ETC) de fusie met Electrawinds goed. Door die fusie kreeg Electrawinds prompt een notering op de Frankfurtse beurs.

Het is vlak daarna, begin oktober 2012, dat Vande Lanottes vennootschap uiteindelijk wordt ontbonden. Is het mogelijk dat Vande Lanotte vlak daarvoor zijn aandelenopties vooralsnog – intern of via de beurs – verhandelde? Het is onmogelijk om die aandelenbewegingen na te trekken. Vande Lanotte schermde zijn vennootschap immers zorgvuldig af van de buitenwereld. Maar ook de vennootschapsontbinding zelf verliep allerminst transparant.

Aansprakelijk

Bij de ontbinding is het niet de zaakvoerder – de nv Spoiano – maar Vande Lanotte zelf die als ‘bijzonder gevolmachtigde’ de zaakvoerder bij de notaris vertegenwoordigt.

Vande Lanotte bevestigt tijdens de vergadering ‘er door de notaris te zijn op gewezen dat de ontbinding en vereffening in één akte enkel mogelijk is onder voorwaarden zoals wettelijk voorzien.’ Eén van de voorwaarden om gelijktijdig te mogen ontbinden en vereffenen luidt dat de vennootschap geen passiva meer mag hebben. De balans vermeldt evenwel nog een schuld van ruim 37 000 euro aan zaakvoerder nv Spoiano, die overigens geen vennoot is.

Tijdens de vergadering verklaart Vande Lanotte ‘kennis te hebben genomen van deze voorwaarden’, maar dringt er desondanks bij de notaris op aan om de akte te verlijden. Daarop noteert notaris Polfliet dat hij Vande Lanotte heeft gewezen ‘op zijn aansprakelijkheid terzake’. Het is immers de zaakvoerder die moet nagaan of verklaren dat alle voorwaarden zijn vervuld.

‘In een beschaafd land betekenen dergelijke strapatsen het eind van een politieke loopbaan, in België de herstart’, noteerde Koen Meulenaere nauwelijks ironisch in De Tijd (17 sept.). Maar – mede door een inschikkelijke pers – vooral nadat Vande Lanotte de auteurs van De keizer van Oostende in de verdachte hoek wegzette – haalt de vicepremier enkel nog zijn schouders op voor kritiek en onthullingen. Machtsmens (‘Dat ben ik niet’, De Standaard, 28 sept.) of machtspoliticus pur sang (‘Wat is daar mis mee?’, De Tijd, 25 aug.)? Het blijft moeilijk kiezen.