Vasten op Valentijn

Het begin van de vasten, de christelijke veertigdagentijd als voorbereiding op Pasen, jaagt geen schokgolf meer door ons land. Zeg nu zelf, die christenen eten er geen boterham minder voor, als je dat vergelijkt met moslims. En toch heeft de christelijke kalender nog invloed.

Het is een speling van het lot dat Aswoensdag, de eerste dag van de vasten, op 14 februari valt. Aswoensdag zegt, buiten de kring van gelovigen, nog weinig. 14 februari klinkt als een klok, het is het naamfeest van de heilige Valentinus. Die Valentijn is meer legende dan geschiedenis, en toch slaagt hij er elk jaar opnieuw in om volledige winkelstraten te laten versieren ter ere van zijn naamfeest. Restaurantprijzen verhogen, hartjes verschijnen overal, de bloemenbusiness boomt. Allemaal dankzij Valentinus en zijn legende. Heiligen zijn oké, als hun cultus maar geseculariseerd is of kan worden.

Vasten

Dat is niet anders met de vasten. Christelijk vasten is niet zo rechtdoorzee als de ramadan in de islam. Dat is simpel uitgelegd: niet eten tussen zonsopgang en zonsondergang, omdat God dat zo wil. Punt. Ik blijf het verwonderlijk vinden hoe dat elk jaar heel veel aandacht krijgt. Een religieuze minderheid die van haar vasten elk jaar opnieuw een maatschappelijk item maakt. Politici, media, kunstenaars gaan ter iftar. Het weze hun gegund. Ik denk dat de moslims een beter pr-bureau hebben.

Christelijk vasten is minder mediageniek. Het is wel gek om te zien hoe ook dat onder de invloed van de ramadan is gekomen. Het echte vasten, als minder eten, heeft de jongste jaren duidelijk aan belang gewonnen. Terwijl daar niet noodzakelijk de nadruk op hoeft te liggen in christelijk vasten. Christenen horen zich voor te bereiden op Pasen door veertig dagen lang aandacht te hebben voor gebed, vasten en te delen met wie minder heeft. Veertig dagen ons bewust zijn in welke luxe de meesten van ons leven en daar bewust mee leren omgaan. Niet zomaar als een gimmick. Neen, het is de bedoeling om na die veertig dagen bezinning als een nieuwe mens Pasen te vieren en vanuit de nieuwe inzichten als herboren verder te leven, niet zoals daarvoor. Leg dat maar eens uit in een minuutje.

Seculier vasten

Toch is de relevantie van vasten niet overal verloren. In Oostenrijk voert de ‘Kirchlicher Umweltarbeit’ zeg maar het ‘kerkelijk natuurwerk’ elk jaar actie rond ‘Autofasten, heilsam in bewegung kommen’. Veertig dagen lang ‘autovasten’ om andere vervoersmogelijkheden te ontdekken en in beweging te komen, ook naar andere mensen. Tegelijk met de bedoeling om na die veertig dagen minder vaak, minder onnodig, de auto te gebruiken en de menselijke contacten te onderhouden.

Bij ons is er de niet-kerkelijk gerateerde ’40 dagen zonder vlees’. Veertig dagen lang geen vlees eten om de vegetarische keuken te leren kennen. En natuurlijk ook om het dierenleed in te dijken. Ook hier is de bedoeling om mensen in veertig dagen aan te zetten hun gedrag te veranderen. Hier heeft het niets met de kerk te maken, het is een initiatief van EVA, een vereniging die vegetarisch eten wil promoten. Al is dat volgens sommigen ook een kerk.

Twee acties (en er zijn er meer zeker als je Europa afspeurt) die zich enten op de vasten. Acties die je een geseculariseerde vorm van vasten zou kunnen noemen. Het vasten als ‘iets laten’, afstand doen van een luxe en het bezinnende element zitten er al in. Het delen met wie het minder goed heeft, dat is in de geseculariseerde vorm van vasten een beetje in de verdomhoek geraakt. Jammer.

Religieuze fanatici

Die vastenacties zijn helemaal maatschappelijk aanvaard. Ik spreek uit ervaring. Als ik tijdens de vasten geen alcohol drink wordt dat vlot aanvaard als ik dat kader onder de noemer 40-dagen-zonder. Als ik zeg dat ik geen alcohol drink omwille van de christelijke vasten, dan word ik bekeken als was ik een christelijke versie van de taliban.

U bent helemaal mee als u met uw geliefde per fiets of met het openbaar vervoer naar het restaurant gaat voor een vegetarisch valentijnsmenu, zonder aangepaste wijnen. Tenzij u, iets later (na de aswoensdagdienst in uw parochiekerk) auto, alcohol en vlees derft omwille van de vasten. Dan bent u niet in, maar uit.

*

* *

En o ja. Als u tussen Aswoensdag en Pasen geen vlees eet, dan bent u harder voor uzelf dan christenen in de vasten. Christenen hoeven niet te vasten op zondag. Elke zondag is een beetje Pasen, christenen vasten zes dagen op zeven. Op zondag cruisen met de auto en een lekkere rosbief, kan geen probleem zijn, tenzij u ondertussen bekeerd bent tot een nieuwe levensstijl.

Dit artikel verschijnt ook op VRTnws