Venezuela zet zich schrap voor ‘mama van alle protesten’

Langs alle kanten zullen de demonstranten toestromen. De oppositie heeft beslist om vanaf 26 verschillende ontmoetingspunten in en rondom Caracas naar één centrale plek te wandelen. Maar ook de aanhangers van het regime, de chavisten, roepen op om hun stem te laten horen op woensdag. Beide politieke formaties zien zich als legitieme opvolgers van de founding fathers van het onafhankelijke Venezuela, dat iedere 19de april gevierd wordt.

De ‘moeder aller protesten’. Zo dopen de tegenstanders van president Nicolás Maduro de aanstaande marsen. Hun grootste verwijt aan het adres Hugo Chávez’ opvolger is de poging tot het monddood maken van het parlement. Dat halfrond wordt sinds begin vorig jaar gedomineerd door de Mesa de la Unidad Democrática (MUD), de verenigde oppositie. Op 29 maart vernietigde het Hooggerechtshof, bevolkt met Maduro-aanhangers, de macht van de parlementariërs om zo van de president een de facto autocraat te maken. Door de verontwaardiging in binnen- en buitenland maakte het Hof die beslissing uiteindelijk ongedaan. Maar de geest was uit de fles. Antichavisten komen sindsdien onophoudelijk op straat, met enkele doden tot gevolg.

Onverkiesbare Capriles

Maduro noemt ze ‘landverraders’ en ziet overal een poging tot staatsgreep. Voor de veiligheid doet hij beroep op het leger en belooft hij dat de geweldplegers van de oppositie gestraft zullen worden. Door het kiescollege te vragen om spoedig de datum voor de lokale verkiezingen vrij te geven, wil hij de gemoederen bedaren. Zelf ‘verlangt’ Maduro naar de lokale stembusgang om zijn tegenstanders onderuit te zien gaan in het stemhokje. Dat zijn eigen partij volgens meerdere lokale peilingen zwaar zou verliezen, is bijzaak.

Wie ook onzeker is over zijn politieke toekomst is Henrique Capriles. Met een nipt verschil van enkele honderdduizenden stemmen moest hij in 2013 nog de duimen leggen voor Maduro. Momenteel is hij nog gouverneur van de grote deelstaat Miranda. Op zes april werd hij echter onverkiesbaar verklaard, en dit voor minstens vijftien jaar. Een van ’s lands grootste tegenstanders van het regime kan Maduro dus niet langer uitdagen via presidentsverkiezingen. Capriles reageert hierop door de internationale gemeenschap aan te spreken. ‘Ik zal binnen en buiten Venezuela vechten tegen deze beslissing’, aldus de gouverneur. ‘De democratie heeft haar tekortkomingen, maar het is de enige weg naar verandering.’

Bloedvergieten

Maar deelt iedereen die gedachte? Volgens sommige waarnemers speelt het leger een cruciale rol in dit verhaal. Het beroepen op zijn troepen zou als een boemerang in het gezicht van Maduro kunnen terugkeren. Hoever zullen zij gaan om een groot deel van hun landgenoten te verhinderen om te protesteren? Julio Borges, voorzitter van het parlement, heeft de militairen gevraagd om ‘hun stilte te doorbreken’ en de kant van het parlement te kiezen. Voor president Maduro en zijn chavisten is dit een extra bewijs voor een poging tot coup d’état.

De vraag dringt zich op in welke mate dit binnenlands conflict (grotendeels) vreedzaam kan blijven. Een deel van het antwoord zal op woensdag gegeven worden. Veel Venezolanen hopen op een signaal van buitenaf. Zo kantte de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS), een internationale organisatie bestaande uit zowat alle landen van het continent, zich ferm tegen Maduro’s beleid. De OAS ziet enkel heil in nieuwe presidentsverkiezingen, iets wat Venezuela’s machtigste buur Brazilië echoot. Voorlopig staat die stembusgang gepland voor 2018, maar zonder exacte datum.

Het verdeelde Venezuela zal een uitweg moeten zoeken uit deze patstelling. Beide kampen zien elkaar als mogelijke coupplegers en heulend met de vijand (in de vorm van de ‘imperialisten’ van de VS of de communisten van Cuba). Een bloedvergieten op grotere schaal is niet ondenkbaar. Wat doet de internationale orde?
De volgende afspraak met de geschiedenis staat gepland op woensdag. Zo’n tweehonderd jaar na het begin van de onafhankelijkheidsoorlog tegen Spanje, staat de Bolivariaanse Republiek Venezuela weer bol van de spanningen.

Foto © Reporters