Vergeet 2014. Op naar 2033!

Kent u Metro 2033? Het is een Science Fiction roman van de Russische journalist Dmitry Glukhovsky. In 2033 heeft een nucleaire ramp grote delen van de aarde verwoest. In Moskou kan een duizendtal  mensen overleven door in de metrostations te schuilen. De verschillende stations vormen mini-staatjes die oorlog voeren tegen elkaar, en tegen de mutanten die de oppervlakte bevolken. De roman schijnt vrij goed te zijn en was een heuse bestseller in Rusland. Er is zelfs een videogame op gebaseerd. Recent verscheen het boek ook in Nederlandse vertaling maar ik heb het (nog) niet gelezen.

Ik moet dan ook het antwoord schuldig blijven op de vraag of  Glukhovsky in zijn boek iets schrijft over België. Want die kernramp van 2033 komt voor ons land wel erg ongelegen. 2033 is toevallig ook het jaar waarin normaalgezien een zevende staatshervorming moet plaatsvinden. Tenminste, als de timing wordt aangehouden die op 19 maart door CD&V-voorzitter Wouter Beke werd vooropgesteld. ‘Er is nu geen draagvlak voor een nieuwe communautaire ronde’, zo verklaarde hij in De Standaard. ‘Ik vind dat we die nieuwe hervorming grondig moeten voorbereiden. De zesde staatshervorming wordt nu uitgevoerd maar begon bijna twintig jaar geleden, in 1995, met een Schrikkelnota van Luc Van den Brande en Johan Sauwens.’

Toegegeven, het rekenwerk van Beke is wat slordig. Het was niet in 1995, maar in 1996 dat Van den Brande zijn Schrikkelnota voorstelde, 17 jaar geleden dus. Het was welgeteld 15 jaar en zeven maand na de Schrikkelnota dat een akkoord werd bereikt over de zesde staatshervorming. Maar voor  Beke mogen we er de volgende keer blijkbaar wat langer over doen: eerst twintig jaar nadenken en dan, in 2033: de zevende staatshervorming! Wie had gehoopt op een grote institutionele doorbraak volgend jaar zal dus nog eventjes geduld moeten oefenen.

De toekomstvisie van Wouter Beke lijkt alvast stukken geloofwaardiger dan die van Dmitry Glukhovsky. De kans dat de N-VA incontournable wordt in 2014 is niet zo groot. Dan begint een lange periode van vijf jaar zonder verkiezingen. Het worden vijf jaar van getouwtrek tussen de traditionele partijen over de uitvoering van de zesde staatshervorming met als inzet de vraag welke bevoegdheidsoverdrachten hetzelfde lot zullen ondergaan als de ontwikkelingssamenwerking (die moest volgens de bijzondere wet vanaf 1 januari 2004 zijn overdragen, maar daar is nooit iets van in huis gekomen). Tijdens de legislatuur 2019-2024 kan het denkwerk over een nieuwe staatshervorming echt van start gaan. Kris Peeters heeft overigens al aangekondigd waar dat denkwerk moet plaatsvinden: in de nieuwe Senaat (die naar verluidt maar acht keer per jaar zal bijeenkomen). De kans dat men het Vlaams Parlement nog eens leerling-tovenaar zal laten spelen inzake de staatshervorming is inderdaad niet zo groot want de fameuze vijf resoluties hebben de traditionele partijen genoeg kopzorgen bezorgd. Dat nooit meer! 

Vanaf 2024 ontstaat er toch wel een zekere sense of urgency rond de staatshervorming. Het begint de Vlamingen op de zenuwen te werken dat een aantal in 2011 afgesproken bevoegdheidsoverdrachten nog steeds niet is uitgevoerd. In 2024 komt ook een einde aan de overgangsperiode in de financieringswet waarbij de solidariteitsbijdrage aan het Waals en Brussels Gewest nominaal constant blijft. Dan begint een periode van tien jaar, tot 2034, waarbij die solidariteitsbijdrage geleidelijk aan daalt naar 80%. Maar de Franstaligen dringen erop aan dat de overgangsperiode met tien jaar wordt verlengd. Ze maken zich nu sterk dat het herstel van de Waalse economie tegen 2044 een feit zal zijn. En het Franstalige verlanglijstje is nog langer. De Communauté Métropolitaine moet een volwaardige instelling worden met wetgevende bevoegdheden. Brussel moet 40 miljard Belgische Frank per jaar extra krijgen, onder meer om de kinderbijslagen te kunnen betalen. De zesde staatshervorming creëerde een bestuurlijke chaos in Brussel. De Franstaligen willen daar nu een eind aan maken door alle gemeenschapsbevoegdheden over te hevelen naar het gewest. En natuurlijk moet er eindelijk een punt worden gezet achter het archaïsche systeem van taalgroepen in het Brussels Parlement.

In de aanloop naar de verkiezingen van 2029 wordt uiteindelijk een akkoord bereikt over de lijst van voor herziening vatbaar verklaarde grondwetsartikelen. De artikelen over de monarchie zijn daar niet bij, alhoewel de Vlaamse politici nog maar eens hebben aangedrongen op een meer ceremonieel koningschap. De Franstaligen hebben daar in principe niets op tegen maar vinden het nu eventjes niet het moment daarvoor. En zo gaan we de laatste rechte lijn in naar de staatshervorming van 2033. Tegen dan spreken we over Bart De Wever zoals we dat vandaag doen over Steve Stevaert. Hooguit duikt hij nog eens op in de Knack-reeks ‘hoe zou het nog zijn met… ?’.   

Misschien moet ik toch maar eens Metro 2033 lezen voor een meer opbeurende visie op de toekomst.