Vlaams erfgoed beschermen

In 2005 startte het ANZ met een digitaliseringsproject voor partituren nadat ze geconfronteerd werd met een probleem: er kwamen vragen binnen voor partituren van Vlaamse liederen maar die waren vaak amper nog verkrijgbaar. De uitgeverijen, vaak nog in handen van de familie van de componisten, zijn niet meer actief of kunnen de investeringen voor druk en distributie niet meer dragen. Ook het aantal muziekwinkels daalt jaar na jaar en zij die overblijven, hebben nog amper Vlaamse liederen in hun aanbod. ANZ was bang dat dit nefast zou worden voor onze liedcultuur, want liederen die niet meer gezongen worden, worden snel vergeten. Het ANZ wou dit bedreigde erfgoed beschermen en revitaliseren. ‘Dat is dringend nodig’ meent ANZ-voorzitter Erik Stoffelen. ‘Grote bekende koren en ensembles brengen onze eigen Vlaamse componisten niet of nauwelijks. Ze brengen werk van artiesten uit de hele wereld, maar amper Vlamingen. Zij merken dan vaak op dat het werk nergens te vinden is en daar werken wij aan. Wij maken die Vlaamse muziek op partituur beschikbaar.‘

Digitalisering

Hat ANZ had al snel een goede manier gevonden om die partituren beschikbaar te maken: digitalisering en internet. Zo kunnen de partituren op vraag gedrukt worden, eenvoudig, snel en meteen op het gewenste aantal, in de gewenste toonaard en met de gewenste begeleiding. Hierdoor is het niet langer nodig om zwaar te investeren in het drukken van grote oplagen, in opslag en distributie. Alle partituren kunnen via het internet wereldwijd en doorlopend ingekeken en legaal gedownload worden. Op termijn zullen bij elk lied ter illustratie een muziekfragment en een verwijzing naar beschikbare cd’s gevoegd worden. Het ANZ is ambitieus. De bedoeling is om over enkele jaren 1000 liederen op die manier te digitaliseren.

Nu zijn de eerste 500 liederen die in aanmerking komen voor een heruitgave een feit. Die zijn geselecteerd door een adviescommissie bestaande uit experts en mensen uit het veld. ‘We hebben prioriteit gegeven aan liederen die nu nog gebruikt worden in het onderwijs of nog ruim bekend zijn’, zegt Erik Stoffelen. Zo wil het ANZ een hiaat in de kennisoverdracht voorkomen. Op termijn komen daar de intussen vergeten liederen bij die omwille van hun artistiek-compositorische kwaliteiten een nieuwe kans verdienen of historisch waardevol zijn. De digitalisering wordt grondig aangepakt. De partituren worden stuk voor stuk opnieuw gezet volgens een sobere en gebruiksvriendelijke lay-out. Naast de originele toonaard worden de liederen waar nodig ook in andere toonaarden gezet, om zowel de amateur als de professioneel een partituur op maat te bieden. Alle partituren zijn verkrijgbaar met klavierbegeleiding én gitaarakkoorden. Het project stelt zich in eerste instantie ten dienste van het onderwijs en de basis. Daarom worden deze arrangementen zo eenvoudig mogelijk gehouden, haalbaar voor elke gemotiveerde amateurpianist of -gitarist. Voor deze arrangementen werden ervaren vakmensen aangesteld.

Subsidie

Hoewel het beschermen van erfgoed toch zou mogen ondersteund worden, krijgt het ANZ voor haar digitaliseringswerk geen subsidie. De digitalisering is volledig afhankelijk van giften. Wie een partituur aanvraagt, betaalt ook een kleine som waarmee het ANZ probeert de werkingskosten te betalen. Dankzij de erkenning van het digitaliseringsproject door de Vlaamse erfgoedorganisatie Herita vzw kan een fiscaal attest bezorgd worden aan schenkers. Een tweede manier om de digitalisering te financieren is een formule van peter- en meterschap. Wie peter of meter wordt van een lied betaalt 40 € en maakt de digitalisering ervan mogelijk. In ruil wordt de naam van de schenker opgenomen in de peter- en meterlijst. Het 500^ste lied was onder peterschap van het Priester Daensfonds dat in 2014 175 jaar Daens viert. Daarom werd gekozen voor ‘Het Daenslied: hulde aan de groene vlag’.