Waarschuwing

Dit is mijn eerste column voor Doorbraak. Mocht u van plan zijn hem te lezen – u kan nu nog veilig wegklikken – wil ik u vooraf waarschuwen en berichten over mijn grenzeloze subjectiviteit. Ik ben niet de hoeder van de waarheid. Ik zoek haar wel, maar ik ken haar niet. Ik ben geen geboren ‘factchecker’. Het zou mooi zijn als al die kristalheldere ‘feiten’ zomaar bestonden, los van de context waarin ze opduiken en de persoon die ze interpreteert.

Ik ben geen goed mens, niet alleen omdat ik geen theatermaker ben van ergens in de dertig of een actrice die zich zorgen maakt over haar troebele relatie met de partner die zij voorheen meende te beminnen, maar ook omdat ik me beter thuis voel bij lichtjes ontspoorde mensen die andere slechteriken niet meteen veroordelen dan bij deugdzame lieden die baden in een bubbelbad van niet altijd even oprechte verontwaardiging.

Mocht u toevallig een zeldzame sterveling zijn die graag leest wat niet ‘waar’ en niet ‘goed’ is, dan bent u hier op de juiste plek.

Gebreken

Ik ben nog niet eens in de helft van mijn column. Gelukkig maar. Want ik heb nog meer gebreken waarover ik deemoedig wil berichten. Ik bekijk de wereld door mijn lens. Het valt niet uit te sluiten dat andere lenzen beter zijn. Ze zijn nu eenmaal niet in mijn bezit.

Zoals het ook alle andere mensen overkomt, is er een bedding waarin de rivier van mijn leven vloeit. Zo ben ik bijvoorbeeld katholiek.

Daarom ben ik altijd een beetje tegen pausen en kerkleiders die, omdat ze mensen zijn, de christelijke boodschap die zij geacht worden te verdedigen minstens gedeeltelijk verraden, of het nu door nalatigheid of lafheid is. Tegen God ben ik dan weer veel minder.

Sommigen pakken er trots mee uit hoe ze, vroegrijp, op tienjarige leeftijd al wisten dat God niet bestaat. In alle bescheidenheid, ik ben nog veel straffer. Toen ik vijf was, wist ik reeds dat hij wel bestaat. Hoe hij eruitziet, is mij minder helder, dat wist ik toen beter dan nu. Een concreet godsbeeld laat ik graag aan atheïsten over. Wel vermoed ik dat hij geen man is en geen vrouw en evenmin non-binair. God houdt zich daar niet mee bezig. Zoals hij evenmin tussenkomt in geopolitieke conflicten of in stoelendansen bij Open Vld. Hij voelt zich vrij genoeg om zich niet met liberalen in te laten.

Eindbestemming

Ik ben positief over de ultieme eindbestemming van de mens. Het loopt met ons goed af. Hoe precies, dat weet ik niet. Maar ik geloof in eeuwig leven. Volgens de Franse filosoof Jean-Luc Marion is het nu al bezig, hier op aarde. Het zou vreemd zijn, zegt hij, mocht het pas na onze dood beginnen. Fijn aan geloven vind ik dat we het allemaal niet kunnen weten, de experts evenmin als de wappies, maar dat veel mensen er eindeloos over nadenken, soms met een geesteskracht die duizenden malen groter blijkt dan wat nodig is voor het trekken van een vierkantswortel.

Geloof bindt niet maar maakt vrij. Het helpt om de wereld ruimer te maken, in een bredere context te zien. Om te relativeren zonder cynisch te worden. Want we moeten wel degelijk proberen de wereld tot een betere plek te maken. Maar niet tot een veel betere. Op het moment dat volmaaktheid aan de horizon gloort, is het gedaan met lachen. En een perfecte wereld zonder humor is het ergste wat ons kan overkomen. Er zijn helaas veel voorstanders van.

Fijn dat Doorbraak ook tegenstanders aan het woord laat. Zonder de voorstanders de mond te snoeren. Mensen hebben immers recht op dwaling. Weinig bevrijdt meer dan af en toe het rechte pad verlaten, wat vaak voorkomt bij mensen die denken het te bewandelen.

Morele plicht

Ik ben een optimistisch mens, gedeeltelijk uit oppervlakkigheid, ik geef het graag toe. Gedeeltelijk omdat ik katholiek ben, ondanks het zootje dat katholieken ervan maken. Gedeeltelijk omdat ik gewoon geluk heb. Mijn optimisme is geenszins een ‘morele plicht’, zoals een bij jongere generaties minder bekende staatsman uit Mariakerke bij Gent ooit opperde. Want wie een optimist wil zijn uit plicht is een pessimist. Ik heb gewoon het geluk heel graag te leven.

Als ik dat ergens zeg of schrijf, in onze bij momenten ietwat sombere tijden, krijg ik weleens te horen: ‘U heeft gemakkelijk spreken’. Maar hoe weten die mensen dat? Wie weet welke donkere geheimen ik allemaal met mij meedraag. Daar leest u veel over de komende weken. Of misschien helemaal niets, dat kan ook.