Wat we zelf doen, doen we anders

In een vorig artikel hadden we het hier over de economische kloof tussen Vlaanderen en Wallonië. We gaan even door. Van het economische naar het politieke.

In januari kregen de Belgen hun nieuwe burgemeesters. Interessant om zien hoe de politieke kleuren anders dansen bij de buren. In Wallonië heeft de MR 93 burgemeesters, de PS 85, CdH 65 en Ecolo 10. De drie traditionele partijen beheersen er nog ten volle het veld. In Vlaanderen worden socialistische burgemeesters een curiosum (sp.a 26), en versterkt het overwicht van centrumrechts (CD&V 130, Open Vld 45, N-VA 44).

Dat verschil verscheurt ook de nationale politiek. Volgens de jongste peiling van VRT en RTBf krijgt links in Wallonië (PS, Ecolo, PTB) bijna 60 procent van de stemmen. In Vlaanderen amper 29 procent. Halfweg januari gepubliceerde La Meuse cijfers van het onderzoekscentrum Crisp. Die tonen aan dat de papieren in Brussel ook behoorlijk links liggen (46,4 procent voor Ecolo, PS en PTB). Ecolo (102.378 stemmen) overtroeft er de PS (101.647) en de MR (54.544)

De auteurs verwijzennaar het succes van de partijen die in Brussel samengaan met Franstalige zusterpartijen. Dat leverde Groen 27 zetels op, de sp.a 12 en Open Vld 17. Borrelnootjes in de Brusselse context. Maar alleen opkomen met Vlaamse lijsten is een lastig alternatief. De N-VA behaalde zo 7 zetels, Vlaams Belang geen enkele.

Mentaliteit

Over de link tussen sociaaleconomische en andere maatschappelijke ontwikkelingen – tussen onderbouw en bovenbouw zou Marx hebben gezegd – kun je uren discussiëren. Dat de Waalse economie sputtert, is zeker.

Heeft dat verschil te maken met een andere mentaliteit? Met de linksere lopende lijn van de overheid? Met foute aanpak van opleiding en onderwijs?

Volgens de Luikse professor Bernard Surlemont is succes ‘een beetje gênant in Wallonië, en het woord groei bijna vulgair’. Geert Noels verwees naar de zwakkere Waalse prestaties in internationale vergelijkingen (PISA-ranking).

Valt er wel iets te doen aan de ondermaatse mobiliteit van de werknemers? West-Vlaamse bedrijven vinden dubbel zo veel (maar nog te weinig) werknemers in Frankrijk dan in Henegouwen, zo lieten ze in januari nog maar eens weten.

Ook spoornetbeheerder Infrabel en de NMBS krijgen hun vacatures niet ingevuld. ‘Er is een dramatisch tekort aan technici in België’, zei topman Luc Lallemand, maar dan ‘vooral in Vlaanderen’. NMBS-CEO Sophie Dutordoir beaamt het regionale verschil. Sommigen willen op zoek naar buitenlanders, zelfs al spreken die geen Nederlands. Misschien moet er eerst toch eens wat nadrukkelijker gerekruteerd worden onder de taalgrens.

Als straks de vakbonden met een nationale betoging nog eens al hun registers opentrekken, zal dan ook daar niet weer een opvallend regionaal verschil te zien zijn? De voorbije weken werd duidelijk dat de gele hesjes vooral in Wallonië actief waren.

Verbod

En dan is er die verbodscultuur van tegenwoordig. Moet Vlaanderen Wallonië volgen? Nathalie Poissonnier (49), de nieuwe directeur van de Belgische Brouwers, had het in de krant over alcoholverkoop in Waalse tankstations. Die mogen bij nieuwe concessie geen alcohol meer verkopen. In Vlaanderen mag dat nog. Nu toch nog. Poissonnier vindt dat tankstations ook de functie hebben van shoppunt voor vroege of late inkopen. Overigens, waarom alleen tankstations? Quid gewestwegen, nachtwinkels, en noem maar op?

De voorbije maand ging het ook over verkeersboetes. Enkel Vlaanderen beboet fietsers zonder licht. 98,8 procent van de 5.000 jaarlijkse boetes is Vlaams. In 2017 schreven Wallonië en Brussel samen amper 64 fietsboetes uit. Dat blijkt uit cijfers die Brecht Vermeulen kreeg van ontslagnemend minister van Mobiliteit Bellot (MR). Enkel Vlaanderen dwingt boetes af en de Franstaligen genieten mee van de centen via het verkeersveiligheidsfonds.

Gezondheidszorg

Al even nadrukkelijk in de pers: de communautaire discussie rond de artsenquota (over hoeveel artsen er elk jaar in Vlaanderen en Wallonië mogen bijkomen). In 2017 was er een akkoord binnen de federale regering en met de deelstaten dat er een efficiënte filter zou komen (zoals de toelatingsproef in Vlaanderen). Aan Franstalige kant negeert men al jaren de afgesproken quota. Op de Interministeriële Conferentie eind januari weigerden de Franstalige ministers het definitieve protocolakkoord te ondertekenen. ‘De Block wil Vlaamser zijn dan N-VA’, klonk het vrolijk.

Migratie

Nooit weg is de discussie over de migratie. De hypermigratie van de 21e eeuw heeft nog weinig te maken met de georganiseerde migratie van de jaren 1960-1970. De vakbond gaf afgelopen week nog eens de cijfers. Zo’n 40 procent van de Vlaamse werklozen is allochtoon. Hetzelfde geldt voor de leefloners.

De migratie verschuift richting Vlaanderen. Dat heeft ook politieke gevolgen. Acht op de tien Marokkaanse en Turkse Antwerpenaren stemmen links, zo leerden we uit onderzoek van politicologen van UAntwerpen. Kiezers met een migratieachtergrond stemden op 14 oktober massaal op sp.a, Groen en PVDA. Slechts 1 op 100 stemde op N-VA.

Demografie

Het Federaal Planbureau publiceerde vorige week zijn demografische vooruitzichten 2018-2070. Hun projectie van het aantal nieuwkomers (internationaal migratiesaldo) is bijna lachwekkend geruststellend. Het migratiesaldo de komende vijftig jaar tot een kwart worden gereduceerd in Vlaanderen (een spectaculaire daling van 21.345 nu naar 5.242 per jaar), tot de helft in Wallonië (van 8.774 naar 4.816) en tot iets minder dan de helft in Brussel (van 42.499 nieuwkomers tot 18.093). Waarom dat zo zou zijn, en waarom die regionale verschillen zo groot zouden zijn, wordt niet toegelicht. Prognoses in vorige rapporten van het Planbureau waren kolder.

Taal

Tussen Vlaanderen en Wallonië zijn er ten slotte ook vaak culturele verschillen, de taal voorop. De Brusselse Taalbarometer was niet meteen geruststellend. Nederlands was in het jaar 2000 nog de thuistaal in 9,1 procent van de Brusselse gezinnen. Vandaag nog in 5,4 procent. De taalkennis van het Nederlands zakte in die periode van 33,3 procent naar 23,3 procent. In de Vlaamse Rand (19 gemeenten grenzend aan Brussel) is Nederlands nog in 39,9 procent van de gezinnen de contacttaal tussen moeder en kind. Slaap, Vlaanderen, slaap.

In januari blokkeerden de Franstaligen de regeling van inschrijvingen en schoolkamperen, haalden ze uit naar Pieter De Crem en Brigitte Grouwels (allebei CD&V) die na de volgende verkiezingen de werking van de versnipperde Brusselse politie willen aanpakken.

In De Standaard ging het over de taalgrens en radiogrens. Het kanaal dat de RTBF had gereserveerd voor de VRT gaat naar een privézender. Voor uitzendingen vanuit het andere landsdeel is er geen plaats meer. ‘Leven we in België in twee democratieën?’, vroeg Peter De Lobel.

In januari kreeg Ben Weyts (N-VA) het aan de stok met de Franstaligen omdat hij de Vlaamse notarissen wil verplichten om akten ook in het Nederlands te voorzien. De Brusselse MR wil een belangenconflict inroepen tegen de tekst. MR vindt dat de Vlaamse wetgever de vrijheid van taalkeuze van de Brusselaars beknot.

In januari herinnerde Louis Verbeke er de lezers van Trends aan dat Vlaanderen best zou investeren in eigen rechtbanken, omdat justitie in België twee gezichten heeft en Vlaanderen die zakelijker en efficiënter zou aanpakken.

Twee werelden

Eveneens in januari werd duidelijk dat Vlaanderen en Wallonië inzake files, luchtvervuiling, en sluipverkeer kampen met andere situaties. En dat derhalve een andere aanpak ervan zinvol kan zijn (‘slimme’ kilometerheffing in Vlaanderen, het weren (tegen 2026) van alle auto’s van voor de Euro 5-norm op Waalse wegen, verbod van dieselwagens in Brussel vanaf 2030.

Nog in januari kregen we informatie over de demografische verschillen. Zo blijkt onder meer dat 70.000 Brusselaars vorig jaar verhuisden naar Vlaanderen. Meer dan 46.000 ervan naar Halle-Vilvoorde. Volgens Vlaams Belang vlucht de Franstalige middenklasse voor het multiculturele drama, maar steken ook allochtonen en vreemdelingen de gewestgrens over, naast de vele migranten uit het buitenland. Het ene gewest is inzake voorzieningen en verwachtingen het andere niet.

Naar aanleiding van een ongeval in Tielt-Winge doken opnieuw cijfers op over pesterijen, discriminatie of ongewenst seksueel gedrag op het werk. HR-dienstverlener Securex becijferde dat pesterijen vaker worden geregistreerd inWallonië (19 procent) en Brussel (18 procent) dan in Vlaanderen(12 procent). Heeft dit verschil iets te maken met een andere perceptie over pesterij in een werkomgeving?

Actueel was ook het debat over bedrijfswagens. Het situeerde zich tussen het autosalon en groen verzet tegen dit soort dingen. Maar uit een groot onderzoek van veiligheidsinstituut Vias bleek dat er in Vlaanderen beduidend meer zulke bedrijfswagens rondrijden dan in Wallonië (10 versus 6 procent). Duidelijk waar het zweepje slaat?

En om gezellig af te ronden: ook in januari leerden we dat we onze doden op een andere manier begraven (67 procent crematies in Vlaanderen, 39 procent in Wallonië). Zij rusten tenminste in vrede. Blijven wij kibbelen of zoeken we een oplossing? Een aangescherpte waakzaamheid is aangewezen.