Welk Zwitsers model?

Een Noelsspeak over confederalisme. Dat heeft Zwitsersland Vlaanderen alvast opgeleverd. Het mag, omdat het confederalisme uit de frigobox van de N-VA is gehaald en omdat het net Zwitserlands nationale feestdag is geweest. Noels kijkt wellicht graag in de bergen naar het vuurwerk. En herinnerde zich bij het alom knetterend boeket vast dat het World Economic Forum (WEF) twee maanden geleden een filmpje over het wonderbaarlijk evenwichtig Zwitsers politiek systeem uitbracht. Hij trakteerde ons op een losse vertaling ervan.

Pijzenswaardig confederalisme

Ik heb de Noelsspeak geliket en gedeeld – ik ben namelijk nauw betrokken, want vanuit Zwitserland naar Vlaanderen geëmigreerd. Maar toen liep het mis. Onder mijn volgelingen zitten nogal wat N-VA’ers met hardnekkig gebrek aan inspiratie en acuut werktekort in deze regeerloze tijden: ze sprongen uit hun verveling, op de krantenkop, en prezen in retweets vol overtuiging het Zwitsers confederalisme. Dat had dezelfde geloofwaardigheid als wanneer op al te druilerige dagen, op de Antwerpse Meir, mannen in lange oranje gewaden Hari Krishna bejubelen met tamboerijntjes. Een kortgeministerde partijman nam in zijn quote de verdeelsleutel voor bevoegdheden klakkeloos van Zwitserland over: Defensie mocht federaal blijven, meer moest dat niet zijn. Een parlementslid met aanhoudende logorree startte zijn tweetbetoog met ‘Kortom, het recept van het confederalisme dat de N-VA al jaren bepleit’. Waarbij niet alleen het woord ‘kortom’ vloekt met ’s mans enige handelsmerk maar ook de rest van de zin slecht assorteert met de geschiedenis: het Zwitsers confederalisme dateert van 1291 – zelfs 1302 komt dan te laat.

Zwitsers model

Je moet het de N-VA aangeven: de partij deed eerder al pogingen om het Zwitsers model met Vlaamse leeuwenklauw te kneden. Zo nodigde het partijsecretariaat een Zwitserse socioloog uit die voor interne kringen het economisch model toelichtte achter de interkantonale solidariteit. De enthousiaste conclusie was dat gezonde concurrentie tussen kantons het land ten goede kwam – iets wat Noels en het WEF ook hernemen – maar daarvoor wel op z’n minst zo’n tien regio’s nodig waren. De partijdirecteur was bleekjes uitgeslagen, want op datzelfde moment was de N-VA de provincies aan de galg aan ’t knopen. De N-VA deed ook moeite om een eigen Vlaamse identiteit te definiëren. Zoals het Zwitsers zakmes symbool staat voor de Zwitserse zelfredzaamheid, zo werd gezocht naar iets Vlaams, onder de naam ‘Objectief V’ en het peterschap van twee partij-apparatsjiks (Sander Loones en Matthias Diependaele). Die de te lastige opdracht oplegden aan hun voetvolk van raadgevers. Er werd één sexy idee uit gebrouwen: een verplicht te onderwijzen kanon aan Vlaamse liedjes. Of ze in codex worden geïntegreerd in het vaccinatieboekje van Kind & Gezin, staat nog niet vast, wel dat ‘I did it my way’ nummer 1 is.

De Noelsspeak was zo fair stil te staan bij het essentiële ingrediënt van het Zwitsers confederalisme: de sobere mentaliteit van haar roterende politici en de verantwoordelijkheidszin van haar electoraat. Geen nood aan spotlights, wel Verlichting en evenwichtigheid, en al wat 11 juli laatsleden ons aan laatste dromen met een scherts ontnam. Een enkeling in de Antwerpse N-VA heeft zeer goed begrepen waar de essentie van het confederaal model zit. Maar ach, Vlaanderen houdt aan zijn kerktorens en kastensysteem. Aan het einde van het schooljaar zullen de drie besten van de klas immer de zoon van de baksteenbaron, de zoon van de dokter en de telg van de burgemeester zijn. Ten koste van te pientere klasgenootjes die in hun schaduw de vergeetput worden ingeduwd. Dat levert ons de klunspolitici die we kennen op. De politici die denken Zwitserland te kennen. Omdat ze er al zijn gaan skiën. Met de CM.