Wim Schamp zal niet langer schrijven

Over zijn politieke campagnes kunt u elders lezen – of u leest zijn laatste boek 100 campagnes, 1 miljoen kiezers dat in februari verscheen. Over zijn onmin met Jean-Marie Dedecker, de oprichting van The Smoking, dat ijverde tegen het rookverbod, zijn strijd tegen political correctness, de vele (top)politici die hij qua politieke marketing begeleidde (Jean-Luc Dehaene toen hij de handdoek in de ring gooide in 1999) dan wel lanceerde (Bart Somers of Hendrik Bogaert) …

De berichten die in de pers verschenen naar aanleiding van het overlijden van Wim Schamp vatten al die elementen samen. Dat wil ik in Doorbraak dus niet dunnetjes overdoen. Ik wil het hebben over Wim en de pers. Doorspekt met wat persoonlijke anekdotes. Uit respect. Uit vriendschap ook.

‘De Rode Vaan’ / ‘Markant’

Onder de campagnetitel Vitale zestiger zoekt partners van 9 tot 99 jaar poogde de jonge Wim Schamp het communistische partijweekblad De Rode Vaan aan nieuwe lezers te helpen. Binnen de Belgische Kommunistische Partij woedde de strijd tussen eurocommunisme en ‘authentiek’ communisme (stalinisme). Louis Van Geyt zat in dat jaar – we schrijven 1981 – nog in de Kamer. Van glasnost en perestrojka was nog geen sprake – Gorbatsjov moest nog secretaris-generaal worden. De Muur onbetwist. Schamps campagne was geen succes. Maar eender welke andere campagne zou geen succes hebben. Uiterst links in Vlaanderen – klein links heette dat toen – was hopeloos verdeeld over radicalen in de SP (Links), trotskisten, vonckisten, maoïsten (Amada/PVDA) en de jonge groene partij Agalev, en ik vergeet ongetwijfeld een tiental clubs en groupuscules.

Begin jaren 1990 zochten radicale progressieve stemmen in de marge van Agalev en de niet langer bestaande redactie van wijlen het communistische weekblad De Rode Vaan (dat verdween in 1992) een nieuw kanaal. Dat werd Markant. Jef Turf (Gravensteengroep) en de legendarische Johan Anthierens werden aangezocht als hoofdredacteur, maar uiteindelijk werd Raf Willems – de latere voetbaluitgever – hoofdopsteller. Cartoonist Marec debuteerde er als politiek cartoonist. Lang hield het progressieve blad het niet vol. Maar van in het begin schaarde Wim Schamp zijn schouders hieronder en werkte de marketingcampagne uit, met de bedoeling voldoende abonnees te strikken om er een leefbaar blad van te maken. Het mocht niet zijn. Het blad verscheen voor het eerst in 1993 en verdween het jaar erop al.

‘Pickles’

Als ik Wim ontmoette om over boeken te praten – zo veel ideeën dat de man had, en hij had al zo veel gepubliceerd! – of gewoon bij te praten, zeulde hij altijd een stapel tijdschriften en – vooral – kranten met zich mee. Elke ochtend ging hij zijn populaire kranten – Het Laatste Nieuws en Bild Zeitung waren met stip zijn favorieten – lezen in een dorpscafé, met een drieëndertiger (Stella, bier uit Leuven!) bij de hand. Om ook naar de locals te luisteren en met hen te praten. De gewone man, de spreekwoordelijke jan-met-de-pet, Jan en Alleman, zoals hij hem/hen noemde, ver weg van de Wetstraat, was Wims barometer. Wat er leeft onder de bevolking kon hij als geen ander in enkele gevatte oneliners synthetiseren. Hij wist waar het om ging, niet apparatsjiks uit de partijhoofdkwartieren, waar hij wél mee werkte en zijn brood aan verdiende.

Jammer dat ik geen dagboek heb bijgehouden. Een drie- viertal jaar geleden ging ik met Wim op bezoek bij enkele kapitaalkrachtige Vlamingen die geld veil hadden voor een nieuw persproject. Uw dienaar probeerde er Doorbraak te slijten – ja, er zijn ooit plannen geweest om vanuit het papieren maandblad uit te groeien naar iets ‘groters’. Wim lachte het wat weg. Het zou een nicheblad blijven. Neen, hij had een beter idee, een satirisch veertiendaags blad, op tabloïdformaat. Zwart-geel van layout maar niet zozeer van overtuiging. Het moest geen nieuw ’t Pallieterke worden. Het mocht wel iets lichts zurigs hebben van toon, pittig, pikant. En je moest het kunnen kopen in de vele frietzaken in het land. Want over distributie had de reclameman uiteraard ook al nagedacht. Titel: Pickles. Het was gevat en gedurfd. Het initatief is er echter nooit gekomen. De captains of industry hapten niet toe. Zonder namen te noemen, zagen we ze korte tijd later allemaal in de schaduw van Bart De Wever en de wandelgangen van VOKA en N-VA opduiken …

‘P-Magazine’

P-Magazine is nog zo’n verhaal. Initiatief en titel kwamen uit de koker van Wim. De nieuwe Panorama nieuw leven inblazen was één. Maar een mannenblad maken voor de testosteronrijke helft van Vlaanderen, was een ander element. Ondertussen zijn we vertrouwd met de bikinibabes en de mooiste lezeressen van het blad, die halfnaakt – of wat meer – paraderen tussen de kritische interviews en de wat meer populair-‘rechtsige’ columns. De humoïsering van het blad onder wijlen (pdw) lachte hij weg. Maar ondertussen doet de P het wel niet zo goed meer …

‘Dag Allemaal’

Dag Allemaal: daar was Wim ook zo tuk op. ‘Karl, je moet meer lezen wat de mensen lezen.’ Als ik dan antwoordde dat ook Caroline Gennez hetzelfde zou gezegd hebben, lachte hij dat weg. ‘De mensen’, die lezen geen De Standaard of De Morgen, maar Het Laatste Nieuws en Dag Allemaal. Daar klopt het hart van Vlaanderen. En dus schreef Wim met de regelmaat van een klok een column in het blad. In het boek Media & Journalistiek in Vlaanderen kritisch doorgelicht stelde hij de – in zijn ogen – retorische vraag ‘Is er iets mis met je IQ als je Het Laatste Nieuws leest en naar VTM kijkt?’

Flamingant

Tot slot nog iets wat minder bekend is. Wim Schamp radicaliseerde langs links in Leuven – hij was er kernlid van de trotskistische Revolutionaire Arbeidersliga RAL (de latere Socialistische Arbeiderspartij SAP). De intellectualisten van het volk, zeg maar. Dat is hij altijd gebleven. Midden de mensen, luisterend naar op wie werd nagekeken door de ‘kaviaarpers’ en de Wetstraat. Daarom ook zijn kritiek op de politieke correctheid, waar ‘Jan en Alleman’ ook genoeg van had – zie het plotse succes van gezond-verstand-politicus Jean-Marie Dedecker, die ook een tijd met Wim Schamp optrok.

Daarnaast evolueerde hij ook naar een overtuigde Vlaams-nationalist. Niet dat België moest worden opgedoekt, al zou Wim er geen traan om hebben gelaten. Hij was wél stichtend lid van VIVES – het Vlaams Instituut voor Economie en Samenleving van de KU Leuven, hij ondertekende eerder het Warandemanifest van de Denkgroep In de Warande, juichte Remi Vermeirens boek België: de onmogelijke opdracht publiekelijk toe en publiceerde zijn laatste stukken op Doorbraak: analyses van de in zijn ogen makke en (f)lauwe verkiezingscampagne van juni jongstleden. Hij had trouwens nog plannen voor een nieuw Vlaamsgezind mixed medium: print én digitaal. We moesten er zeker nog eens over praten. En hij had plannen voor een nieuw boek, had al een heel stuk geschreven – had zich zelf een nieuwe computer gekocht afgelopen zomer. Eind oktober sms’te hij nog dat hij met een crisis was opgenomen in Gasthuisberg, ging me wat later opnieuw contacteren, want wou zich honderd procent kunnen concentreren op herstel. Het heeft helaas niet mogen zijn. Het overlijden van Jean-Luc Dehaene – ook aan pancreaskanker – maakte veel indruk op hem. Hij had nog contact met Dehaene kort voor zijn overlijden. Maar hij geloofde rotsvast in zijn genezing: ‘De hyena’s mogen dan wel op de loer liggen, ze hebben me nog niet. Vooralsnog blijft de leeuw de baas van de dieren,’ klonk het in de mededeling die Wims familie en uitgeverij Pelckmans begin december vorig jaar verspreidden. De koning van de jungle is niet meer.