10 oktober. Net binnen: Sabena-toestel neergestort, en niet de eerste keer

Elk jaar   De Werelddag tegen de Doodstraf. De dag werd voor het eerst georganiseerd in 2003. Op 26 september 2007 riep de Raad van Europa 10 oktober uit als Europese dag tegen de doodstraf. Wereldwijd handhaven 55 landen de doodstraf zowel bij wet als in praktijk. Daaronder de Verenigde Staten, Japan, Singapore, Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten, Koeweit, Bahrein en Taiwan. In Israël en Chili kan de doodstraf alleen opgelegd worden voor oorlogsmisdaden.

2022   Het Franse Observatoire du Journalisme (OJIM) viert zijn tienjarig bestaan. Het OJIM is een onafhankelijke, zelf gefinancierde instantie die de journalisten, de media en de informatiestroom kritisch volgt – wat uiteraard door de betrokkenen niet altijd even hard wordt geapprecieerd. Tot hiertoe publiceerde het OJIM meer dan 5000 artikelen, 300 portretten van journalisten en 30 doorlichtingen over persgroepen. Van de tientallen processen die – vooral de eerste jaren – tegen het OJIM werden aangespannen, heeft het geen enkel verloren.

1985   Een F-14 gevechtsvliegtuig onderschept een Egyptisch vliegtuig met de kapers van het Italiaanse cruiseschip Achille Lauro aan boord. Het vliegtuig wordt gedwongen te landen op Sicilië, en de kapers worden gearresteerd. Het blijken Palestijnse terroristen.

1942   We lezen in het Sovjetblad Uchitelskaja gazeta (Учительская газета) ofte Lerarenkrant: ‘Veel van onze scholen worden overvallen door een onverklaarbare angst om rigoureuze maatregelen te nemen tegen degenen die de orde verstoren’.

1938   Een Sabena-toestel stort neer nabij Soest (Noordrijn-Westfalen): 20 doden. Ook het jaar voorheen was voor Sabena-passagiers niet fortuinlijk: op 16 november 1937 botst Sabena-vlucht OO-AUB tegen een fabrieksschoorsteen te Oostende, 11 doden. En op 26 januari 1937 stort een Sabena-toestel op weg naar Kongo neer bij Oran (Algerije): 12 bemanningsleden en passagiers komen om het leven.

Ook na de Tweede Wereldoorlog vallen er nog slachtoffers: op 15 oktober1953 stort een Sabena-vliegtuig neer bij Kelsterbach (Hessen): 44 doden. Op 13 februari 1954 komen alle 21 passagiers en 8 bemanningsleden om het leven wanneer hun Douglas DC-6 van Sabena neerstort nabij het Italiaanse Rieti. Bij de vliegtuigcrash in Casablanca van een DC-7 van Sabena, op weg van Brussel naar Leopoldstad, vallen op 18 mei 1958 niet minder dan 65 doden. Nog meer levens zijn op 15 februari 1961 te betreuren bij de vliegtuigcrash te Berg-Kampenhout: in het Sabena-vliegtuig overlijden 73 mensen, onder wie het 18-koppige Amerikaanse kunstschaatsteam en hun coaches.

En dan, op 7 november 2001, crasht Sabena zelf: het wordt failliet verklaard. Het bankroet van de Belgische staatsluchtvaartmaatschappij Sabena is tot op heden het grootste faillissement dat de Belgische geschiedenis ooit heeft gezien.

1933   Het eerste synthetische wasmiddel (Dreft) komt op de markt.

Ramiro Ledesma Ramos (1905-1936)

1931   In het weekblad La Conquista del Estado kondigt de Spaanse nationaal-syndicalistische theoreticus Ramiro Ledesma Ramos (1905-1936) de oprichting aan van de Juntas de Ofensiva Nacional Sindicalista (JONS). De beweging is van plan de nationale eenheid te verdedigen en een echt beleid van sociale rechtvaardigheid tot stand te brengen. In 1934 fuseert de JONS met de Falange Española van José Antonio Primo de Rivera. De meer filosofisch dan politiek aangelegde Ramiro stapt al snel weer uit de Falange na een ideologisch meningsverschil met Primo de Rivera. In maart 1936 wordt Ramiro Ledesma Ramos door de republikeinse regering geïnterneerd en later dat jaar zonder enige vorm van proces gefusilleerd.

1930   Opening van de volledige vernederlandste universiteit van Gent. Ze was de eerste in België, nadat de oorspronkelijk Nederlandstalige universiteit van Gent, gesticht door koning Willem I, in 1830 volledig was verfranst en de vernederlandsing tijdens de Eerste Wereldoorlog in 1918 volledig teruggedraaid. De socialistische hoogleraar August Vermeylen wordt in 1930 tot rector aangesteld.

1920   Italië annexeert Zuid-Tirol.

Hector Goemans (1915-1984)

1915   Geboorte in Leuven van Hector Goemans, Vlaams-nationaal politicus en sterk sociaalbewogen huisarts in Berchem (Antwerpen). Hij is volksvertegenwoordiger voor de Volksunie (VU) in Antwerpen van 1965 tot 1977 en senator van 1977 tot 1978. Hij ondersteunt waar het maar kan de Vlaamse Militantenorde (VMO) van Wim Maes. In de periode van het Egmontpact breekt hij met de VU en sluit hij zich aan bij het Vlaams Blok. Hij overlijdt in 1984 op de leeftijd van 68.

1915   Geboorte te Parijs van Édith Piaf, pseudoniem van Édith Giovanna Gassion, een van de grootste zangeressen die Frankrijk ooit heeft gehad. Bekend gebleven zijn haar La Vie en rose, Non, je ne regrette rien, Milord en zoveel andere chansons. Maar haar beroemdheid contrasteerde scherp met haar droevige persoonlijke leven. Geboren op straat (un piaf = straatmus), opgegroeid in het bordeel van haar grootmoeder, ongelukkige liefdesaffaires, alcohol en tragiek: Piafs eigen leven vormde een onuitputtelijke inspiratiebron voor haar liedjes en die van vele anderen. Haar begrafenis op Père-Lachaise trok honderdduizenden mensen naar Parijs. Haar graf is een bedevaartplaats voor Piaf-fans uit de hele wereld. Ze overlijdt in 1963, amper 47.

1913   Het 81 kilometer lange Panamakanaal bereikt de Stille Oceaan. Voordat het Panamakanaal bestond, was een scheepsreis van New York naar San Francisco een tocht van 21 000 kilometer die indertijd zeker een maand duurde. In 1881 begonnen de Fransen met de bouw van het kanaal maar het uiteindelijk zou het werk afgemaakt worden door de Amerikanen onder de leiding van hoofdingenieur George W. Goethals (1858-1928), een zoon van Vlaamse immigranten uit Stekene (Oost-Vlaanderen).

August Balthazar (1893-1952)

1893   Geboorte in Gent van August Balthazar, Vlaams socialistisch politicus. Hij wordt geboren in een arbeidersgezin en maakt na de Eerste Wereldoorlog in Gent een blitzcarrière: in 1921 socialistisch gemeente- en provincieraadslid, in 1923 schepen van Gent, in 1925 volksvertegenwoordiger. Daarnaast bekleedt hij sleutelposten als directeur van het dagblad Vooruit en beheerder van de Bank van de Arbeid. Balthazar lijkt de ’troonopvolger’ van de socialistische voorman Edward Anseele, maar in de Kamer en het dagblad Vooruit profileert hij zich – anders dan Anseele – als een Vlaamsgezind socialist.

Balthazar steunt in 1932 de Frontpartij in haar kritiek op het wetsontwerp op het taalgebruik in bestuurszaken. Hij neemt deel aan een grote amnestiebetoging te Brussel (1937), is – naast Hendrik de Man – ondervoorzitter op het eerste Vlaams Socialistisch Congres (1937) en een prominent spreker op de socialistische Guldensporenviering in 1939. Tegelijk levert hij harde kritiek op het Vlaams Nationaal Verbond (VNV), vooral als dit een akkoord met Rex sluit. Vanaf 1938 is hij minister (eerst openbare werken, later sociale voorzorg). In 1943 vlucht hij naar Londen. Bij zijn terugkeer in 1944 wordt hij in de Gentse socialistische beweging geblokkeerd door Edward Anseele junior en verlaat de actieve politiek.

1634   Na een watervloed verdwijnt het Noord-Friese eiland Ald-Nordstrand. Meer dan 9000 mensen en 50 000 dieren vinden er de dood. Verder worden 22 kerken en 30 molens verwoest, dat alles in één uur tijd. Van Ald-Nordstrand blijven vandaag in Schleswig-Holstein alleen nog de eilanden Nordstrand (in het Fries Noordströöm) en Pellworm alsook de Hallig Nordstrandischmoor over.

732   Slag bij Poitiers (Poitou-Charentes): Karel Martel, de grootvader van Karel de Grote, verslaat het Omajjaden-leger van Abd al-Rachman. Deze overwinning brengt de expansie van de islam naar Noord-Europa tot staan.