12 juli. Net binnen: Erasmus overleden

Elk jaar   De Oranjemarsen in Noord-Ierland. Op 12 juli 1690 versloeg het leger van de Nederlandse stadhouder Willem III, toen koning van Engeland, het leger van de in 1688 verdreven katholieke koning James II, overigens zijn schoonvader. De slag die plaatsvond bij het Ierse Drogheda aan de rivier de Boyne wordt in Noord-Ierland nog ieder jaar herdacht met provocatieve protestantse marsen.

De traditie van deze optochten gaat terug tot 1796. Voor de protestanten is het recht om te mogen paraderen iets zeer fundamenteels. Enerzijds lijken de marsen vooral een provocatie, hetgeen op versterkt wordt door het meelopen van protestantse paramilitaire organisaties, aan de andere kant is het een herdenking van de vrijheid die werd ingevoerd door de Glorious Revolution.

De meeste marsen verlopen zonder incidenten, ook op het grondgebied van de huidige republiek. Een aantal optochten zijn echter in de loop der jaren problematisch geworden. De beruchtste daarvan is de parade in Portadown. De route van die optocht loopt door een katholieke buurt, die een uitgesproken republikeins karakter heeft. Dit leidde ieder jaar tot ernstige ongeregeldheden. Om dit soort incidenten te voorkomen is er een ‘Parades Commission’ ingesteld die het recht heeft bepaalde routes aan te wijzen of te verbieden.

Hubert Lampo (1920-2006) bij zijn geliefde frietkot

2006   Overlijden in Essen (Antwerpen) van de Vlaamse schrijver Hubert Lampo (85), een van de grondleggers van het ‘magisch realisme’ in het Nederlandse taalgebied. Geëerd en later ook verguisd. Hij is vooral bekend geworden door zijn roman De komst van Joachim Stiller (1960), die in 1976 werd verfilmd en waarvan tijdens zijn leven 44 Nederlandstalige drukken en talrijke vertalingen verschenen. Andere bekende werken van hem zijn onder meer Terugkeer naar Atlantis, De draad van Ariadne, De duivel en de maagd, De geheime academie.

1965   Overlijden in Groningen van Josef Cohen, schrijver-dichter en journalist. Hij wordt in 1914 de eerste directeur van de openbare bibliotheek in Groningen. Zijn bewerkingen van Nederlandse sagen en legenden waren in de jaren 1920 en 1930 erg succesvol. Hij schreef een van de eerste Nederlandse detectives (De moord in het dennenbos, 1926) en een groot aantal moderne en historische romans. Cohen was ook hoorspelauteur. Al in 1935 schreef hij in opdracht van de VARA het hoorspel Stem in de nacht. In 1938 trad hij toe tot de Nederlandse Hervormde Kerk.

Als Jood werd hij tijdens de oorlog door de Duitsers ontslagen en geïnterneerd in een werkkamp in Havelte. Hij schreef voor onder meer Het Handelsblad en Het Volk. In 1949 komt hij bij de anonieme Amsterdamse novelleprijsvraag met De tocht van de dronken man als winnaar uit de bus en in 1954 ontvangt hij de Hendrik de Vriesprijs. Hij was de broer van David Cohen (1882-1967), voorzitter van de Joodse Raad.

1961   Geboorte in Veenendaal (Utrecht) van Stef Bos, zanger, tekstschrijver en acteur, bekend van nummers als Papa, Gek zijn is gezond, Is dit nu later, Hilton Barcelona, Ik heb je lief, De radio, Wat het ook is. Edison, Gouden Harp. Begon als cabaretier, onder andere als lid van het duo Kaliber. Schreef ook nummers voor Clouseau. Bos is getrouwd met de Zuid-Afrikaanse kunstenares Varenka Paschke, een kleindochter van Pieter Willem Botha. Zij hebben drie kinderen en wonen afwisselend in Zuid-Afrika en Vlaanderen

1953   In Brussel de eerste Dag van het Vlaamse Lied, een zangfeest, vijfmaal georganiseerd tussen 1953 en 1957 door katholieke organisaties uit onvrede met de Vlaams Nationale Zangfeesten. Ondanks alles weerstond het ANZ met zijn grotere traditie de concurrentie en durfde het op 14 juli 1957 de rechtstreekse concurrentie met de Dag aan: in Gent kreeg de Dag 8000 mensen op de been, terwijl het Algemeen Nederlands Zangverbond (ANZ) in Antwerpen meer dan het dubbele aantal mensen verzamelde.

Op aandringen van onder meer Maurits Coppieters en Wilfried Martens en de Jeugdraad voor Vlaamse Aktie werden onderhandelingen aangevat, die resulteerden in een feitelijke overwinning van het ANZ: de Dag verdwijnt, vertegenwoordigers van het Jeugdverbond voor Katholieke Actie worden opnieuw in het bestuur opgenomen, wat de achterban verruimt, en verschillende eisen van de katholieke organisaties werden verworpen, zo het uithangen van de Belgische vlag. De nieuwe eenheid luidde een bloeiperiode van het ANZ in.

1947   Het socialistische August Vermeylenfonds organiseert in overleg met het katholieke Davidsfonds en het liberale Willemsfonds een openbare vergadering onder het motto ‘De Vlaamse Beweging NU’. Op aandringen van het Vermeylenfonds verenigen de drie fondsen zich in een Algemeen Vlaams Comité (AVC) dat vooral het protest tegen de talentelling van 1947 wil coördineren.

1943   Geboorte in Groningen van Driek van Wissen, Nederlands dichter, docent Nederlands en ’taalcabaretier’. Hij wordt van 2005 tot 2009 de tweede Dichter des Vaderlands, als opvolger van Gerrit Komrij. Hij werkte mee aan Binnenlandse Zaken (TROS) en Spijkers met Koppen (VARA). Bekende werken van hem zijn Een loopje met de tijd, De hap van Adam, Onverwoestbaar mooi, Meisjesgenade, De badman heeft gelijk, Het verkeerde woordenboek en Het verkeerde spreekwoordenboek. Hij overlijdt in 2010 in Istanboel aan een hersenbloeding.

Christine McVie (°1943)

1943   Geboorte in Bouth (Cumbria) als Christine Perfect van de Engelse zangeres-songwriter en toetseniste Christine McVie. Ze schreef en/of zong onder meer I’d rather go blind, Don’t stop, Everywhere, Little lies, I do, Save me, Love will show us how, Got a hold on me, Friend. Haar artiestennaam is die van haar eerste echtgenoot John McVie met wie ze getrouwd was van 1968 tot 1978 en levenslang bevriend blijft.

1942   In Brussel wordt de Dr. Reimond Tollenaere-mars gehouden ter ere van de aan het Oostfront gesneuvelde propagandaleider van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV).

1920   Officiële opening van het Panamakanaal door de Amerikaanse president Woodrow Wilson (1856-1924), zes jaar na de officieuze opening.

1562   Gelein Damman houdt te Boeschepe (Frans-Vlaanderen) de allereerste calvinistische hagenpreek in de Nederlanden.

Lamoraal graaf van Egmont (1522-1568)

1558   De graaf van Egmont verslaat voor de tweede maal de Fransen in Grevelingen.

1536   Overlijden te Bazel van Desiderius Erasmus, de meest beroemde humanist van de Nederlanden tijdens de Renaissance, raadsheer van keizer Karel V, theoloog, filosoof en schrijver. Hij streed met humor en ironie tegen koningen, kerkvaders en dikdoeners, zo o.m. in zijn vermaarde Lof der zotheid. Zijn geboortestad Rotterdam eert hem jaarlijks onder andere in de Nacht van Erasmus, de nacht van 11 op 12 juli. Vele gebouwen en instellingen werden naar hem genoemd, onder meer de universiteit en een brug in Rotterdam en het Erasmushuis in Anderlecht, een museum op de historische locatie waar Erasmus tijdens zijn verblijf in Brussel woonde.

1275   In Maastricht stort de eerste Romeinse brug in tijdens een processie, met ca. 400 doden als gevolg.