14 december. Net binnen: Kreta bij Griekenland

Elk jaar   Sinds 2000 Dag van de Aap. Begonnen als grap van een student aan de Michigan State University (VS) heeft de ‘Dag van de Aap’ inmiddels een internationaal karakter waarop de homo sapiens zich opzettelijk gedraagt als een minder intelligente apensoort. Op deze dag wordt de laatste jaren ook door dierenbeschermingsorganisaties en dierentuinen extra aandacht gegeven aan informatie over apen en hun vaak bedreigd voortbestaan.

2003   La Fenice, het operagebouw van Venetië wordt heropend. Het gebouw was in 1996 in brand gestoken door protesterende bouwvakkers en compleet verwoest. Het gebouw staat op de werelderfgoedlijst van de UNESCO.

1999   Overlijden in Den Helder van (Gerarda) Gré Brouwenstijn (84), wereldberoemde Nederlands sopraan.

1995   In Parijs wordt het verdrag van Dayton getekend, het vredesakkoord tussen de presidenten Alija Izetbegovic (Bosnië), Slobodan Milosevic (Servië) en Franjo Tudjman (Kroatië).

1990   Overlijden te Neuchâtel (Zwitserland) van Friedrich Dürrenmatt (69), Zwitsers schilder en schrijver van vele luisterspelen en theaterstukken.

Andrej Sacharov (1921-1989)

1989   Overlijden te Moskou van Andrej Sacharov (68), Russisch natuurkundige, dissident en politicus. Nobelprijs voor de Vrede 1975. Hij keerde zich ook tegen de Sovjetinvasie in Afghanistan in december 1979. Een jaar later, vlak voor de Olympische Spelen in Moskou, wordt hij aangehouden, van alle onderscheidingen beroofd en verbannen naar Nizjni Novgorod, in het Wolga-district. Zo was hij buiten bereik van buitenlandse journalisten. Dankzij de perestrojka van Michail Gorbatsjov kon hij in december 1986 terugkeren naar Moskou. In maart 1989 werd hij zelfs verkozen tot lid van de Doema, het Russische parlement. Hij stierf echter nog datzelfde jaar. Het Europees Parlement reikt jaarlijks de naar hem vernoemde Sacharovprijs voor de Vrijheid van Denken uit.

1981   Israël annexeert de Syrische Golanhoogte.

1980   In Mechelen vindt een Heel-Nederlandse Volksdag plaats, georganiseerd door het Komitee Vlaanderen Ons Vaderland, opgericht door Dries Bogaert, bijgestaan door een dagelijks bestuur met Erwin Brentjens, Walter Maes, Wim van Onckelen, Luc Vermeulen en Paul Mortelmans. Doel van het comité is alle acties te coördineren die gericht zijn tegen de viering van 150 jaar Belgische onafhankelijkheid, maar ook ‘geschiedenisvervalsing rechttrekken’ en ‘waarheid over de onwettige muiterij van 1830 bekendmaken’.

Picryl

Jane Birkin (°1946)

1946   Geboorte in Londen van Jane Birkin, Engels actrice en zangeres, vooral bekend van haar duet met toenmalig partner Serge Gainsbourg Je t’aime. moi non plus (1969).

1938   In Frankrijk grijpt het eerste proces plaats tegen een Bretoense groepering wegens ‘aantasting van de territoriale integriteit’ van de Republiek.

1935   Publicatie van het eerste nummer van Strijd, weekblad van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV). Het zal tot mei 1945 blijven verschijnen.

1931   In het zaaltje van de Christelijke Jongemannenvereniging aan het Domplein in Utrecht wordt de Nationaal-Socialistische Beweging opgericht, beter bekend onder de afkorting NSB. Stichters zijn de dan 37-jarige Anton Mussert, hoofdingenieur bij Rijkswaterstaat, en de 30-jarige Cees van Geelkerken, klerk bij de provincie Utrecht. De NSB behaalt vanuit het niets 7,94% van de stemmen bij de Provinciale Statenverkiezingen van april 1935, goed voor 44 zetels. Het ledenaantal stijgt tot boven de 50 000. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 1937 haalt de NSB nog 4,22% (vier zetels). Daarna gaat het gestaag bergaf.

1923   Geboorte te Amsterdam van Gerard Reve als Gerard Kornelis van het Reve, Nederlands succesauteur, even talentvol al schandaaloverladen.

1913   Kreta wordt een stuk Griekenland.

1911   De Noorse ontdekkingsreiziger Roald Amundsen bereikt de Zuidpool als eerste mens, vergezeld van zes metgezellen en een honderdtal sledehonden. Hij plant er de Noorse vlag.

Ferdinand Vecnocke (1906-1989)

1906   Geboorte te Oostende van Ferdinand Vercnocke, Vlaams jurist, auteur en kunstschilder. Tijdens zijn rechtenstudie te Leuven is Vercnocke voorzitter van het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (AKVS) en preses van het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond (KVHV). In het conflict tussen het AKVS en de bisschoppen, dat onder zijn voorzitterschap een aanvang nam, verdedigde hij een moedig Vlaams-nationaal standpunt. Hij vestigt zich als advocaat in Brugge, maar zijn ware passie gaat uit naar de poëzie.

Hij wordt algemeen gezien als een voortzetter van de West-Vlaamse traditie, in de lijn van Albrecht Rodenbach en René de Clercq. Daarnaast schrijft hij spreekkoren en strijdgedichten voor de Landdagen van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV), de IJzerbedevaarten en de Vlaams Nationale Zangfeesten. In Volk en Staat en in tijdschriften als Voetlicht en Volk (waarvan hij tussen 1938 en 1940 redactielid was) pleitte hij voor een volksverbonden kunst en poëzie.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkt Vercnocke ook mee aan Zender Brussel, waar hij de rubriek ‘Politiek en Gemeenschap’ leidt. Hij wordt een boegbeeld van de culturele collaboratie. Gedichten van hem verschijnen in zowat alle collaborerende tijdschriften. Maar in 1943 neemt hij ontslag bij Zender Brussel, deels om gezondheidsredenen, deels uit onvrede met de bemoeizucht van de bezetter. Ook bij Volk en Staat kwam hij geregeld in conflict met de censuur van de Duitse bezetter.

Eind 1945 wordt Vercnocke veroordeeld tot 12 jaar, maar vier jaar later vrijgelaten. In januari 1964 krijgt hij eerherstel. Hij schrijft in de jaren 1950 nog spreekkoren voor de IJzerbedevaarten en de Vlaams Nationale Zangfeesten en werkt korte tijd mee aan het weekblad De Vlaamse Linie en het dagblad De Standaard. Vanaf de jaren 1970 is hij vooral bedrijvig met schilderkunst (meer dan 300 werken). Toch blijft hij gedichten schrijven met een sterke volks inspiratie, zoals blijkt uit zijn bundel De Geuzenpenning (1975).

Ter gelegenheid van zijn 80ste verjaardag wordt Ferdinand Vercnocke gehuldigd in de Abdij van Grimbergen, waar ook zijn laatste bundel De Aardse Staat wordt gepresenteerd. Anton Van Wilderode spreekt de laudatio uit.

1900   Max Planck publiceert zijn studie over de kwantummechanica.

1799   Overlijden te Mount Vernon (Virginia) van George Washington (67), eerste president van de Verenigde Staten.

1788   Overlijden in Madrid van de Spaanse koning Karel III. Hij heeft de Inquisitie verboden en de jezuïeten het land uitgezet. Zijn vrouw, Maria Amalia van Saksen, schonk hem 13 kinderen. Wanneer ze sterft aan tuberculose schrijft Karel in zijn dagboek: ‘Dit is de eerste keer, in 22 jaar huwelijk, dat Amalia mij heeft teleurgesteld’.

1580   De Apologie van Willem van Oranje wordt in de Staten-Generaal voorgelezen. Het is een verantwoording van zijn beleid en een scherpe aanklacht tegen de politiek van Filips II en het Spaanse bezettingsregime. Ze is tevens een algemeen erkende mijlpaal in de politicologie, namelijk de expliciete en uitvoerige argumentatie van de volkssoevereiniteit die voorrang heeft op de wil van de monarch en desgevallend een volksopstand legitimeert.