15 maart. Net binnen: Julius Caesar vermoord

Elk jaar   In Hongarije Herdenking van de Opstand van de Hongaren tegen het Oostenrijkse Keizerrijk in 1848. Er zijn meestal toespraken en er worden muziekstukken uitgevoerd (onder andere Nemzeti dal, in het Nederlands ‘Lied van het volk’)). Veel mensen dragen een kokarde met de nationale kleuren (rood, wit en groen).

De revolutie in Hongarije groeide uit tot een onafhankelijkheidsoorlog. Veel leiders en deelnemers uit die tijd worden als grote personages van de Hongaarse geschiedenis beschouwd, zo de Hongaars dichter Sándor Petőfi (1823-1849), tekstdichter van het genoemde Nemzeti dal, die als een sleutelfiguur geldt. De revolutie begon op 15 maart 1848 met demonstraties in Pest en Boeda.

Niet te verwarren met de Hongaarse opstand van 1956 tegen het communisme.

2011   In Syrië beginnen de protesten tegen president Assad, die uiteindelijk zullen ontaarden in een burgeroorlog.

1992   Overlijden in Aalst van Magda Haegens-Gravez (92), leidster van het Vlaams Nationaal Vrouwenverbond (VNVV), de vrouwenafdeling van het VNV.

1990   In Moskou kiest het Congres van Volksafgevaardigden Michail Gorbatsjov tot president van de Sovjet-Unie en geeft hem uitgebreide volmachten.

Rebecca West (1892-1983)

1983   Overlijden in Londen van de Iers-Britse schrijfster en journaliste Rebecca West (90), auteursnaam van Cicily Fairfield. Deze feministe en socialiste schreef onder meer The birds fall down, The judge, The meaning of treason, The court and the castle, The fountain overflows... Ze had een verhouding met de 26 jaar oudere succesauteur H.G. Wells en kreeg met hem een zoon, Anthony West (1914–1987).

1968   In de Vietnamese plaats My Lai richten Amerikaanse soldaten een bloedbad aan. Ze doden vrijwel alle dorpelingen. Deze oorlogsmisdaad komt pas eind 1969 aan het licht als een van de deelnemende soldaten een brief schrijft aan het Amerikaanse congres.

1937   Overlijden in Providence (Rhode Island) van H.P. Lovecraft (46), geboren Howard Phillips Lovecraft, Amerikaanse schrijver en cultfiguur van Engelse origine. Hij schreef macabere, fantastische verhalen als Dream-quest of unknown Kadath, The Dunwick horror, The lurker at the treshold en The colour out of space, waarvan vele ook in het Nederlands zijn vertaald. Hij leefde in armoe, leed aan ondervoeding en kreeg pas na zijn dood brede erkenning.

Albert Leo Schlageter (1894-1923)

1923   De jonge Albert Leo Schlageter (1894-1923), verzetsstrijder tegen de Belgische-Franse bezetting van het Ruhrgebied, blaast in de buurt van Kalkum (Düsseldorf) een spoorwegbrug op. Hij wordt aangehouden en geëxecuteerd.

1916   Amerikaanse troepen vallen Mexico binnen, in een poging de revolutionaire leider Pancho Villa te pakken te krijgen. Deze inval is geen succes, de zoektocht nog minder. Alles wordt afgeblazen op 28 januari 1917.

1916   De Duitse bezetter heft het Belgische Koninklijk Besluit van 9 december 1849 op, waarin vastgelegd stond dat het Frans de enige onderwijstaal was voor het hoger onderwijs, ook in Vlaanderen. Vanaf het academisch jaar 1916-1917 vinden de universitaire colleges te Gent in het Nederlands plaats.

1907   Geboorte in Karlstad (Värmland) van de Zweedse zangeres en actrice Zarah Leander, geboren Sara Hedberg. Ze werd over heel Europa bekend met onder meer Die grosse Liebe, Wunderbar, Wo ist dein Herz, Yes sir!, Kinostar, Eine Frau von heut´. Bekende films van haar waren Heimat, Damals, Träumerei, Gabriela, enz. Ze overleed in 1981 in Stockholm.

1892   De Amerikaanse uitvinder Jesse Reno (Jesse Wilford Reno, 1861-1947) krijgt een patent op de eerste goed werkende roltrap, die is gebouwd voor de Old Iron Pier in Coney Island, New York City.

Dr. Lodewijk Dosfel (1881-1925)

1881   Geboorte in Dendermonde van de Vlaamse jurist, auteur en politicus Lodewijk Dosfel. In 1898 sticht hij het invloedrijke jongerentijdschrift Jong Dietschland. Dosfel is een gematigde, katholieke nationalist die federalisme voorstaat, maar wel overtuigd Heel-Nederlander is. Zijn gehoor en zijn gezag zijn zeer groot in het katholieke Vlaanderen van de beginnende 20ste eeuw en hij draagt veel bij tot de volkse bewustwording van de katholieke jeugd in Vlaanderen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt hij hoogleraar aan de vernederlandste universiteit van Gent. Hij houdt zich ver van de activistische politiek van de Raad van Vlaanderen en weigert een benoeming tot secretaris-generaal van het Vlaamse ministerie van justitie. Toch schrijft hij een Katholiek Activistisch Verweerschrift (1917) dat veel ophef maakt. Na de oorlog wordt hij wegens activisme veroordeeld tot 10 jaar gevangenisstraf, maar komt al in december 1920 vrij wegens ziekte. In 1968 krijgt de kaderschool van de Volksunie de naam Lodewijk Dosfelinstituut.

1879   Geboorte in Carnoët (Bretagne) van François Jaffrennou, beter bekend onder zijn schrijversnaam Taldir, auteur van de Bretoense nationale hymne Bro goz ma zadoù. Hij overleed in 1956.

1825   Generaal-majoor Jozef Jacob van Geen (1775-1846) overwint te Mangara (op Sulawesi, Nederlands-Indië) koningin Datoe en haar leger van Buginezen en Makassaren. Van Geen was een Gentenaar die in Leuven had gestudeerd, aan de zijde van de Staten van Brabant tegen de Oostenrijkers vocht en zowel onder als tegen Napoleon had gevochten. In 1830 weigert hij Belg te worden uit trouw aan de Heel-Nederlandse natie.

1587   Aan de Universiteit te Leiden wordt een Hortus Botanicus, de eerste, nog altijd bestaande, botanische tuin van Nederland opgericht. Eerste directeur is de hoogleraar Carolus Clusius (Charles de l’Ecluse) afkomstig uit Atrecht (Artois).

1579   Filips II vaardigt de ban uit tegen Willem van Oranje in wie hij de voornaamste aanstichter ziet van de opstand in de Nederlanden. Iedereen wordt uitgenodigd hem te doden en wie daarin slaagt zal 25 000 gulden krijgen, bovendien straffeloosheid voor vroeger begane misdaden en verheffing in de adelstand.

493   Intrede in Rome van Theodorik de Grote, koning van de Ostrogoten. Hij wordt de stichter van het koninkrijk Italië.

-44   De Romeinse generaal Julius Caesar wordt vermoord tijdens een bijeenkomst in het Senaatsgebouw, de Curia Pompei. Hetzelfde jaar was Caesar benoemd tot dictator voor het leven. De Senaat vond echter dat Caesar zich te veel als een koning ging gedragen. De Romeinse historicus Suetonius (69-140) schreef het volgende over de moord: ‘Terwijl hij plaats nam, kwamen de samenzweerders om hem heen staan, zogenaamd om hem eer te bewijzen. Toen […] greep Cimber zijn toga bij beide schouders vast. Caesar riep uit: ‘Maar dit is geweld’ en op hetzelfde ogenblik bracht een van de gebroeders Casca hem van achter een wond toe even onder de keel. […] Toen hij merkte dat hij van alle kanten met getrokken dolken werd belaagd, omhulde hij zijn hoofd met zijn toga en trok gelijk met zijn linkerhand de plooien van zijn toga strak omlaag tot aan zijn voeten, zodat hij er behoorlijk bij zou liggen. In deze houding werd hij drieëntwintigmaal doorstoken. Alleen bij de eerste stoot kermde hij zonder een woord, al hebben sommigen overgeleverd dat hij […] tot hem (Brutus) heeft gezegd: “Ook jij, mijn zoon?!” (Tu quoque, fili mi)’.