15 mei. Net binnen: Nederland capituleert

Elk jaar   Sinds 1993 Internationale Dag van het Gezin, uitgeroepen door de Verenigde Naties. Een dag waarop wordt stilgestaan bij het belang van het gezin als grondslag van onze samenleving.

2010   In Antwerpen opent het Museum aan de Stroom, een nieuw museum voor stad, haven en scheepvaart.

2004   Het 49ste Eurovisie Songfestival 2004 in Istanboel wordt gewonnen door Oekraïne: met Wild Dance krijgt zangeres Ruslana de meeste punten. Deze voornaam is nu in Oekraïne minder populair.

2002   Na Tweede Kamervierkiezingen debuteert de Lijst Pim Fortuyn (LPF) met 26 zetels – als op-één-na-grootste partij – in de Kamer, na het CDA (43 zetels). De ‘paarse’ partijen PvdA, VVD en D66 lijden zware verliezen. De Partij van de Arbeid (PvdA) is met 23 zetels kleiner dan ooit. PvdA-leider Ad Melkert kondigt zijn aftreden aan. Ook de liberale VVD-leider Hans Dijkstal stapt op. Pim Fortuyn zelf was op 6 mei 2002 vermoord door de groen-linkse activist Volkert van der Graaf.

1995   De Franse zakenman en linkse politicus Bernard Tapie (1943-2021), de financier van voetbalclub Olympique Marseille, wordt tot een jaar cel veroordeeld wegens het omkopen van voetballers van concurrent Valenciennes. In de periode 1989-1996 was de miljardair Tapie tweemaal volksvertegenwoordiger voor de links-liberale ‘Radicaux de Gauche’, tweemaal minister en ook nog Europees parlementslid. Hij verzinkt in een moeras van fraudezaken en belastingontduiking.

Niamh Kavanagh. (°1968)

1993   Het Eurovisie Songfestival 1993 wordt in eigen land wederom gewonnen door Ierland: Niamh Kavanagh met In your eyes krijgt de meeste punten. Ierland won ook in 1970, 1980, 1987, 1992 en dan nog eens in 1994 en 1996.

1988   De Sovjet-Unie begint met het terugtrekken van haar troepenmacht uit Afghanistan, na grote verliezen en hoge kosten, en zonder militair resultaat. De volgenden die het proberen, gaat het niet beter af.

1971   Bomaanslag op Radio Noordzee: aan boord van de Mebo II, het zendschip van zendpiraat Radio Noordzee ontploft een bom die brand veroorzaakt in de machinekamer van het schip. Er zijn geen gewonden, het vuur wordt snel geblust en Radio Noordzee is de volgende dag alweer in de lucht. Later blijkt de financier van concurrent Veronica, Bull Verweij, achter de aanslag te zitten. Door de aanslag wordt de populariteit van Radio Noordzee alleen maar groter.

1955   Ondertekening van het staatsverdrag waardoor Oostenrijk weer een onafhankelijke soevereine staat wordt, na 10 jaar bezetting door de geallieerden.

1948   Troepen van de ‘Arabische Liga’, uit onder meer Egypte, Libanon, Syrië, Jordanië, Irak en Saoedi-Arabië, vallen de nieuwe staat Israël aan, nadat het zich een dag eerder onafhankelijk had verklaard. Israël zal deze eerste oorlog tegen zijn Arabische buren na 15 maanden strijd winnen. In Palestina wordt sindsdien op 15 mei Al-Nakba herdacht, ‘de catastrofe’, ter herinnering aan de 700 000 Palestijnen die gedwongen werden hun land te verlaten en de honderden dorpen die werden vernield.

1940   Nederland capituleert voor het Duitse bezettingsleger na het verwoestende bombardement op Rotterdam, een dag eerder. Het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP) in Den Haag wordt onder curatele van de Duitse bezetter gesteld en alle Joodse redacteuren worden op staande voet ontslagen. Alle kranten worden verplicht om berichten van het ANP en het Duitse DNB over te nemen. Alleen het ‘rechtse’ dagblad De Telegraaf verschijnt uit protest één dag niet.

1918   Publicatie in de Nieuwe Gentse Courant van het Manifest van de Vlaams-Nationale Partij (VNP), pas opgericht door een groep activisten, waaronder Antoon Picard, Alfons van Roy, Jules van Roy, Frans Primo en Albert van den Brande. De VNP eist verregaande zelfstandigheid voor Vlaanderen, in voorbereiding van een politieke unie met Nederland. Onmiddellijk ontstaat een kloof met de belangrijkste activistische formatie Jong-Vlaanderen die ook wel een Heel-Nederlandse component had, maar meer op Duitsland gericht was.

1918   Einde van de Finse Burgeroorlog door capitulatie van de Rode Garde. De burgeroorlog in Finland was begonnen op 27 januari 1918. De marxistische Finnen (de Rode Garde) wilden de bolsjewistische revolutie van 1917 uitbreiden tot Finland en kregen daarvoor steun uit Rusland. De conservatieve Finnen (de Witte Garde) verzetten zich daartegen en werden gesteund door Duitsland en door Zweedse vrijwilligers.

1891   Paus Leo XIII publiceert de encycliek Rerum novarum die de basis legt voor de christelijk-sociale politiek. Klassenstrijd en marxisme worden volledig verworpen. Kapitalisme wordt eveneens afgekeurd, maar ‘de eerste grondslag die moet worden gelegd door allen die oprecht het belang van het volk dienen is de onschendbaarheid van de privé-eigendom’. De Aalsterse priester Adolf Daens steunde op deze encycliek om de slechte werkomstandigheden in zijn land in de 19de eeuw te bestrijden, wat zou leiden tot de oprichting van de Christene Volkspartij in 1893.

Eed op de Vrede van Münster in 1648.

1648   Ondertekening van de Vrede van Münster die een einde maakt aan de Tachtigjarige Oorlog tussen de (noordelijke) Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en Spanje. De Republiek wordt als soevereine staat erkend. Bij de ondertekening wordt het vredesverdrag door Nederlandse en Spaanse gezanten met een eed bekrachtigd, onder grote belangstelling van het volk in Münster.

Ook kwam er een nefaste grens tussen de Republiek en de Zuidelijke Nederlanden. Die werd bepaald door de toenmalige frontsituatie tussen het gebied onder controle van de Nederlandse opstandelingen en dat van de Spanjaarden en was dus een zuiver militair gegeven. De grens in Limburg werd pas in 1661 definitief vastgelegd met het Partagetraktaat. Een belangrijk gevolg voor Antwerpen was dat er een staatsgrens kwam te liggen op de Schelde.

De Noordelijke Nederlanden maken zich op voor de Gouden Eeuw, de Zuidelijke Nederlanden voor verdere vreemde overheersing en inquisitie.

Petrus Plancius (1552-1622)

1622   Overlijden in Amsterdam van Petrus Plancius (Pieter Platevoet), protestants predikant en theoloog, geograaf, zeevaartkundige en ontwerper van zeekaarten en globes. Zijn meest bekende wereldkaart draagt als naam: Orbis Terrarum Typus De Integro Multis In Locis Emendatus (1590). Hij publiceerde ook kaarten van overzeese gebieden en was de medepromotor van de Nederlandse ontdekkingsvaarten naar Oost-Indië. Plancius was in 1552 geboren in het West-Vlaamse Dranouter, in het Belle-Ambacht. Zijn geboortedorp eert hem met een monument en een straatnaam. Hij is een van de velen die naar het Noorden vluchtten voor de Spaanse inquisitie.

1501   In Venetië drukt Ottaviano Petrucci het eerste muziekboek.

Pieter Appelmans presenteert zijn plannen voor de Antwerpse kathedraal.

1434   Overlijden in Antwerpen van Pieter Appelmans, samen met zijn vader Jan Appelmans, architect van de Antwerpse kathedraal. Met Evert Spoorwater stonden zij aan de wieg van de Brabantse gotiek, die door andere families van architecten (Keldermans, de Waghemakere) werd uitgedragen langs heel de Noord- en Oostzeekust, tot in Dantzig.