16 april. Net binnen: Charlie Chaplin geboren

Elk jaar   Voor de katholieken Paaszaterdag, de dag na Goede Vrijdag en de dag voor Pasen. Het is tevens de laatste dag van de vastentijd, die 40 dagen eerder begon op Aswoensdag. In de protestantse traditie heet de dag Stille Zaterdag.

Op deze dag herdenkt men de tijd dat Jezus dood in het graf lag en er als het ware een stilte in de wereld optrad. Het kruis is nu leeg, en in veel kerken is het altaar leeggeruimd: er liggen en staan geen bloemen, kaarsen, of mooie kleden meer op het altaar.

Ageeth Scherphuis (1933-2012)

2012   Overlijden in Amsterdam van Ageeth Scherphuis (79), tv-presentatrice, programmamaakster en journaliste. Een tv-pionier, ze behoorde tot de eerste populaire gezichten op de Nederlandse televisie. Ze volgde Mies Bouwman op als tv-omroepster bij de AVRO en was in 1967 de eerste omroepster die werd uitgezonden in kleur. Vanaf 1982 was ze journaliste bij Vrij Nederland. Scherphuis was getrouwd met de marinevlieger Hans de Wolff, die op 30 september 1959 voor de Nederlandse kust dodelijk verongelukte met een Hawker Seahawk. Hun zoontje Egbert verdronk ruim een jaar later nabij hun woonboot in Zaandam.

2007   De Zuid-Koreaanse student Cho Seung-chi (23 jaar) richt een bloedbad aan op de campus van zijn Virginia Tech universiteit in Blacksburg (Virginia). Hij schiet 32 mensen dood en nog eens 20 mensen raken gewond. De schutter pleegt zelfmoord. Het is op dat ogenblik de bloederigste schietpartij ooit op een Amerikaanse school.

1998   Overlijden in Anlong Veng van de Cambodjaanse communistische dictator Pol Pot (72). Hij sterft op de vlucht in de jungle door vergiftiging of door zelfmoord. Zijn lijk werd onmiddellijk verbrand. Hij was tot 1985 leider van de ‘Rode Khmer’ en voerde van 1975-79 een verschrikkelijk schrikbewind, de beruchte ‘killing fields’. Tijdens deze ‘socialisering’ van zijn land maakte hij 2 tot 3 miljoen slachtoffers. Dat was toen een kwart van de Cambodjaanse bevolking. In 1996 werd hij door zijn vroegere nummer twee, Ta Mok, berecht en tot levenslang huisarrest veroordeeld, maar in 1998 moesten alle overgebleven Rode Khmer-leden vluchten voor het regeringsleger.

1980   Ondanks druk van de regering van Saudi-Arabië, en protesten en demonstraties van moslims, zendt de NOS de Britse drama-documentaire De dood van een prinses uit, over de overspelige Saoedi-Arabische prinses Deddadd die samen met haar minnaar in 1977 in het openbaar terecht was gesteld. Eerder had de uitzending van de tv-documentaire in het Verenigd Koninkrijk een diplomatieke rel veroorzaakt tussen Saoedi-Arabië en het VK.

1939   Het congres van de Vlaamse oud-strijders VOS eist algemene onvoorwaardelijke amnestie voor de activisten uit de Eerste Wereldoorlog. Maar de Tweede Wereldoorlog staat voor de deur. Omdat de opeenvolgende Belgische regeringen het te lang hebben laten aanslepen, raakt het vraagstuk nooit ten gronde opgelost. Het blijft bijdragen tot anti-Belgisch ressentiment en bij sommigen tot collaboratiebereidheid in de Tweede Wereldoorlog.

1934   De Opperste Sovjet, het parlement van de Sovjet-Unie, stelt de titel Held van de Sovjet-Unie in.

1922   Duitsland – in de tijd van de Weimar-Republiek – en de Sovjet-Unie ondertekenen het Verdrag van Rapallo. Beide landen komen overeen af te zien van herstelbetalingen in welke richting ook. Ze hernemen normale diplomatieke en handelsrelaties.

Leo Tindemans (1922-2014)

1922   Geboorte in Zwijndrecht van Leo Tindemans, Vlaams christendemocratisch politicus, gewezen premier en CVP-voorzitter. Als het voor de Vlamingen zeer nadelige Egmontpact op steeds meer kritiek stuit, reageert Tindemans op 11 oktober 1978 in de Kamer onverwacht met de legendarische woorden: ‘Voor mij is de grondwet geen vodje papier. (…) Ik ga van deze tribune weg, ik ga naar de koning en ik bied het ontslag van de regering aan’. Persoonlijk legt hem dat geen windeieren: bij de Europese verkiezingen van 10 juni 1979 behaalt hij het grootste aantal voorkeurstemmen in de Belgische geschiedenis en krijgt daardoor de bijnaam ‘de man van 1 miljoen stemmen’. Hij overlijdt in 2014 op zijn 92ste.

1917   Lenin keert na ballingschap terug in Rusland en start de voorbereidingen van de bolsjewistische revolutie.

1901   Geboorte in Antwerpen van Karel Albert, musicoloog en componist. In 1924 werd Albert huiscomponist van het Vlaamse Volkstoneel waarvoor hij een dertigtal composities schreef, zo onder meer een moderne bewerking van Vondels Lucifer. Daarnaast schreef Albert, een uitgesproken modernist, nog eens vier symfonieën, zes suites, drie balletten, een opera buffo en verschillende kamermuziekwerken. Hij overlijdt in 1987.

1889   Geboorte in Walworth (Londen) van Charlie Chaplin, een van de beroemdste filmsterren ter wereld. Hij speelt als kind al in pantomimes en begint in 1914 in Hollywood. Jarenlang is hij de bekendste komiek ter wereld, te zien in vele tientallen films. Politiek staat hij bekend als uiterst links. Hij wordt in de VS veroordeeld door de anticommunistencommissie van senator Joseph McCarthy en verhuist in 1952 naar Zwitserland, waar hij in 1977 ook sterft.

1862   Midden in de Amerikaanse Burgeroorlog wordt slavernij bij wet afgeschaft, maar alleen in het kleine District of Columbia, het gebied rond de Amerikaanse hoofdstad Washington. In tegenstelling tot wat vaak wordt aangenomen is de afschaffing van de slavernij niet de oorzaak en ook niet de inzet van de Amerikaanse Burgeroorlog, die in de eerste plaats de suprematie van het industriële noorden boven het agrarische zuiden beoogt. De veelgeprezen president Abraham Lincoln heeft zelf geen slaven – die zijn eigendom van zijn vrouw.

Als Lincoln zijn beroemde ‘Emancipatieproclamatie’ uitvaardigt, maakt hij daarmee vanaf 1 januari 1863 alle slaven vrij in de zuidelijke staten – waarover hij uiteraard geen zeggenschap heeft. Maar hij zondert daarvan wel de zuidelijke gebieden uit die al door het Noorden bezet waren… Zijn proclamatie bevrijdt dus in de praktijk geen enkele slaaf. Het is een tactische zet in zijn psychologische oorlogsvoering. De politieke reikwijdte is echter enorm: bevrijding van slaven wordt nu een oorlogsdoel. Uiteindelijk volgt ná de Burgeroorlog de definitieve afschaffing van de slavernij.

Marie Tussaud (1761-1850)

1850   Overlijden in Londen van de wassenbeeldenmaakster Madame Tussaud (88), geboren in Straatsburg als Marie Grosholtz. Ze leerde wassen beelden maken in Bern (Zwitserland) van de arts Philippe Curtius (1737-1794). Tijdens de Franse Revolutie maakt ze wassen dodenmaskers van onthoofde personaliteiten, o.m. koningin Marie-Antoinette, Jean-Paul Marat en Maximilien de Robespierre. Ze verhuist in 1802 met haar wassen beeldencollectie naar Engeland en vestigt zich in 1835 in Baker Street in Londen. Het museum Madame Tussaud, met vestigingen in diverse wereldsteden, is naar haar genoemd.

1814   Geboorte in Sint-Omaars van de Frans-Vlaamse voorman Lodewijk de Backer, ondervoorzitter van het Vlaamse Comité van Frankrijk en auteur van onder meer De la religion dans le Nord de la France avant le christianisme en van Les Flamands de France.