16 augustus. Net binnen: Margaret Mitchell overleden, schrijfster Gejaagd door de wind, na een stormachtig leven…

Wikimedia Commons/Michael König

Frère Roger Schutz-Marsauche (1915-2005)

2005   In de Franse oecumenische kloostergemeenschap Taizé wordt oprichter en overste Frère Roger, een Zwitserse protestantse dominee, doodgestoken door een 35-jarige verwarde Roemeense vrouw. En dat tijdens het avondgebed, waarbij ongeveer 2500 jongeren aanwezig zijn.

1954   In een kloof bij Farahzad (Iran) komen 2000 Islamitische pelgrims om in een vloedgolf na heftige regenval.

1949   Overlijden in Atlanta (Georgia) van de Amerikaanse schrijfster Margaret Mitchell, auteur van Gone with the Wind (Gejaagd door de wind). Het werk uit 1936, dat in 1937 de Pulitzer Prize ontving, werd in 1939 op het scherm gebracht door Victor Fleming, met Vivien Leigh en Clark Gable in de hoofdrollen. Het werd een van de beroemdste films aller tijden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Margaret Mitchell vrijwilliger voor het Amerikaanse Rode Kruis.

Iedere periode van haar leven is stof voor een roman. Fantasie is nauwelijks nodig. Neem nu haar huwelijken. Haar eerste verloofde sneuvelt tijdens de Eerste Wereldoorlog in Frankrijk. Mitchell, die erg gefascineerd is door erotiek, ziet in april 1922 bijna dagelijks twee mannen: de ene is Berrien ‘Red’ Upshaw (1901-1949) en de andere, Upshaws kamergenoot en vriend, John Robert Marsh (1895-1952), een journalist uit Kentucky die voor de Associated Press werkt. Red is een jongen uit Atlanta, een paar maanden jonger dan Mitchell.  In 1919 wordt hij student aan de United States Naval Academy, maar neemt al op 5 januari 1920 ontslag wegens ‘academische tekortkomingen’. Hij wordt in mei opnieuw toegelaten, toen 19 jaar oud, en brengt twee maanden op zee door voordat hij op 1 september 1920 voor de tweede keer ontslag neemt. Zonder inkomen verdient Red geld met het smokkelen van alcohol uit de bergen van Georgia.

Hoewel haar familie het afkeurde – en dat is zacht gezegd – trouwen Mitchell en Red op 2 september 1922. Getuige op hun huwelijk is haar andere vriend, John Marsh. Maar Reds alcoholisme en gewelddadige humeur maken dat hij zijn geliefde Mitchell fysiek en emotioneel mishandelt. In december is het huwelijk met Red al ‘op’ en trekt hij eruit. Red stemt in met een scheiding nadat John Marsh hem een ‘lening’ geeft en Mitchell ermee instemt geen aanklacht tegen hem in te dienen. In oktober 1924 is de scheiding rond.

Al op 4 juli 1925 trouwen de 24-jarige Margaret Mitchell en de 29-jarige John Marsh. Ze wil absoluut voor de kerk trouwen, maar ze is katholiek en dat lukt dus niet. Dan maar van kerk veranderd. Ze trouwen in de Unitarian-Universalist Church. Mitchells schrijverscarrière als journalist en auteur van romans – weer goed voor een boek – wordt op de avond van 11 augustus 1949 afgebroken als ze met haar man, John Marsh, in Atlanta een straat oversteekt, op weg naar de film A Canterbury Tale. Ze wordt aangereden door een snel rijdende automobilist. Vijf dagen later sterft ze in het Grady Hospital zonder nog volledig bij bewustzijn te zijn gekomen. Ze is dan 48.

1922   De Vlaamse socialistische voorman Hendrik de Man zit in Brussel de Eerste Internationale Conferentie over Arbeidersopvoeding voor.

August de Wilde (1902-1947)

1902   Geboorte in Sint-Amandsberg van August de Wilde, Vlaams-nationaal politicus. In 1925 staat hij bij de parlementsverkiezingen in het arrondissement Gent-Eeklo op een katholiek Vlaams-nationale lijst tegen de Frontpartij van Boudewijn Maes. Tijdens de jaren 1930 behoort hij tot de entourage van Hendrik Elias. Hij zette zich in voor de uitbouw van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) rond Gent en wordt in 1936 op de VNV-lijst verkozen tot provincieraadslid. Daarnaast was hij ook secretaris van het Vlaams Nationaal Syndicaat (VNS) te Gent en lid van de algemene raad van Arbeidsorde, de corporatieve organisatie verbonden met het VNV.

In 1940 wordt hij lid van de Gentse gemeenteraad, in 1941 kabinetschef van de Gentse oorlogsburgemeester Hendrik Elias en kort nadien waarnemend schepen van de stad Gent. Tijdens de bezetting protesteert hij in brieven en toespraken tegen de onvoorwaardelijke collaboratiepolitiek van het VNV. De Wilde tracht vooral de Heel-Nederlandse richting van het VNV te behouden en huivert van de VNV-opbodpolitiek tegen de Duits-Vlaamse Arbeidsgemeenschap (DeVlag) en de SS. Na het plotse overlijden van VNV-leider Staf de Clercq in oktober 1942 wordt Hendrik Elias algemeen leider van het VNV. De Wilde neemt vanaf dan als eerste schepen van Gent zijn taken over en fungeert in 1943 tijdelijk als waarnemend burgemeester.

Na herhaaldelijke botsingen met Elias biedt De Wilde op 16 juli 1943 zijn ontslag aan, wat wordt afgewezen. Maar als De Wilde op 5 september 1943 een toespraak van Elias weigert te verspreiden, krijgt hij het gevraagde ontslag meteen. De Wilde werd dan actief binnen de verzetsbeweging Nederland Eén!. Onder het pseudoniem Marnix stelt hij voor deze dissidente beweging pamfletten op. Na de bezetting werd hij wegens collaboratie ter dood veroordeeld. In de gevangenis wordt hij ziek en sterft op de leeftijd van 45.

August Beernaert (1829-1912)

1887   De homogeen katholieke regering van August Beernaert neemt na de bloedige stakingen van 1886 enkele belangrijke initiatieven inzake sociale wetgeving. Een eerste belangrijke wet betreft de strijd tegen het alcoholisme. Met de Wet op de openbare dronkenschap van 16 augustus 1887 wil de regering de ‘algemene verloedering van de zeden’ door alcoholmisbruik inperken. De wet bestraft iedereen die op straat, in drankgelegenheden of op andere publieke plaatsen dronken wordt aangetroffen, verbiedt ‘bacchanale duels’ en het schenken van alcoholhoudende dranken aan minderjarigen onder de 16 als ze niet onder de hoede staan van een volwassene.

Sterkedrank mag alleen nog in cafés worden verkocht en niet meer door ‘colporteuses’ die behalve jenever ook zichzelf aan de voorbijgangers op straat aanbieden. Herbergiers en caféhouders mogen geen krediet meer geven. Wanneer een klant de zaak verlaat zonder te betalen, kan de cafébaas de schulden niet terugvorderen via de rechtbank.

Lonen mogen niet meer worden uitbetaald in herbergen of winkels. Verder wordt het systeem afgeschaft waarbij arbeiders zich tevreden moeten stellen met gedeeltelijke uitbetaling van hun loon in natura.

Minstens even belangrijk is de oprichting op dezelfde datum van de Nijverheids- en Arbeidsraden in de industrie, paritair samengesteld uit arbeiders en werkgevers, om de regering te informeren en bij conflicten verzoenend op te treden.

Jospeh de Maistre (1753-1821)

1811   De Franse conservatieve schrijver, filosoof en politicus Joseph de Maistre (1753-1821) noteert deze doordenker: ‘Iedere natie heeft de regering die ze verdient’.

1809   Stichting van de Universiteit van Berlijn door de taalkundige en diplomaat Wilhelm von Humboldt (1767-1835). Daarom heet ze nu de Humboldtuniversiteit.

1717   Prins Eugenio van Savoie, bevelhebber van de Oostenrijkse troepen, herovert Belgrado op de Turken en dwingt ze een jaar later voor de tweede keer om vrede te smeken.