17 april. Net binnen: Rode Khmer nemen de macht over in Cambodja

Elk jaar   Bij de christenen Pasen, viering van de verrijzenis van Jezus uit de dood nadat hij op Goede Vrijdag gestorven is. Pasen wordt dit jaar op zondag 17 april 2022 gevierd. Pasen valt jaarlijks tussen 22 maart en 25 april op de eerste zondag na de volle maan na het begin van de lente.

1987   In Nederland worden de Deltawerken voltooid met de sluiting van de Philipsdam. Niets met ‘Philips’ te maken: de dam verbindt de Grevelingendam met St. Philipsland, vandaar.

1977   Bij de parlementsverkiezingen verliest de Volksunie twee zetels, ten gevolge van haar goedkeuring van het Egmontpact. Het begin van het einde van de partij.

1975   In Cambodja neemt het Rode Khmer, het communistische guerrillaleger van Pol Pot de hoofdstad Phnom Penh in. Begin van een afgrijselijk schrikbewind dat 2 tot 3 miljoen mensen het leven zal kosten, onder andere op de ‘killing fields’, zoals Choeung Ek bij Phnom Penh, waar 17 000 gevangenen zijn omgebracht. In 1978 maken Vietnamese troepen een eind aan het regime van de Rode Khmer. Pol Pot vlucht met tienduizenden volgelingen naar de grens met Thailand. Hij houdt daar nog bijna 20 jaar stand in de jungle, maar wordt afgezet door zijn vroegere nummer twee. Voor het overlijden van Pol Pot, zie gisteren 16 april.

1971   Bangladesh, het vroegere Oost-Pakistan, roept de onafhankelijkheid uit.

1961   Met steun van de Amerikaanse geheime dienst CIA vindt een inval van Cubaanse ballingen plaats op de kust van de Varkensbaai aan de zuidkant van Cuba. De invasie heeft het doel het communistische bewind onder Fidel Castro omver te werpen.

Deze operatie was lang tevoren gepland en voorzag in actieve ondersteuning door de Amerikaanse luchtmacht en marine. Die beloofde hulp wordt echter op het laatste moment afgezegd. Wel worden de Cubaanse ballingen vervoerd door Amerikaanse schepen, maar voor de rest staan de ballingen er alleen voor. De communisten slaan de aanval af. Van het 1400 man sterke invasielegertje worden er 90 gedood en 1189 gevangengenomen. Daarvan worden er een aantal geëxecuteerd. Ruim anderhalf jaar later kunnen de overgebleven ballingen, in ruil voor 53 miljoen dollar aan voedsel en medicijnen, naar de Verenigde Staten terugkeren.

1958   Opening van de wereldtentoonstelling in Brussel, kortweg Expo 58. Die trekt ruim 45 miljoen bezoekers, maar vanaf het begin van de voorbereiding ontstaat wrevel aan Vlaamse zijde wegens het sterk francofone karakter van het opzet. Het Commissariaat-Generaal van Expo 58 telt 19 Nederlandstalige tegenover 46 Franstalige vertegenwoordigers.

Flor Grammens en de Vlaamse Volksbeweging kondigen acties aan indien hierin geen wijziging komt. Tijdens een manifestatie op het tentoonstellingsterrein gooit Grammens pekeieren in het Franse paviljoen, omdat Frankrijk het Nederlands volledig negeerde. Franskiljons trachten deze ‘smaad’ uit te wissen door een kransneerlegging aan het Franse paviljoen. Daarna wordt een ‘Vlaamse dag’ ingericht op Expo 58, maar die mag niet doorgaan op 11 juli.

1956   Officiële ontbinding van het Kominform, de overkoepelende organisatie van communistische partijen in Europa, opgericht op 5 oktober 1947, in opvolging van het Komintern.

1947   De communistische regering van Polen begint met de deportatie van Oekraïners uit het deel van Oekraïne dat het in 1945 heeft aangehecht. Tijdens deze ‘Operatie Wisla’ (Weichsel) worden 200 000 Oekraïners gedeporteerd naar Duitse gewesten die Polen heeft geannexeerd en die door uitmoording en verdrijving van de oorspronkelijke bevolking nog maar dun bevolkt zijn. Zo wordt Polen meer homogeen Slavisch.

Hannie Schaft (1920-1945) op een postzegel van de DDR.

1945   Overlijden in Bloemendaal (Noord-Holland) van Hannie Schaft (24), geboren Johanna Schaft, een Nederlandse communiste en verzetsstrijdster tijdens de Tweede Wereldoorlog, gespecialiseerd in het vermoorden van politieke tegenstanders. Ze wordt door de Duitsers aangehouden bij een routinecontrole en geëxecuteerd. Ze is de hoofdfiguur uit de roman Het meisje met het rode haar van Theun de Vries, eveneens communist en Stalin-vereerder. Schaft wordt jaarlijks in het Kenaupark in Haarlem herdacht met een openbare bijeenkomst en kranslegging. Na een kerkdienst volgt nog een kranslegging op haar graf op de Erebegraafplaats Bloemendaal.

1929   Geboorte in Bremen van James Last, Duitse orkestleider en componist, geboren als Hans Last. Hij begon in de jaren 1950 als bassist, onder meer bij het dansorkest van Radio Bremen. Hij ontwikkelt in 1965 de vrolijke ‘James Last sound’ ofte ‘happy party sound’ en heeft enorm succes met ‘nonstop dans’-albums. James Last krijgt ruim 200 gouden en 14 platina platen. Eind 2006 maakt hij een afscheidstournee, onder andere in Nederland en Vlaanderen, maar in 2013 volgde een comeback. Zijn laatste concert geeft hij in 2015 in Keulen, zes weken voor zijn overlijden.

1894   Geboorte in Kalinovka (Rusland) van de Sovjet-communistische partijleider Nikita Chroesjtsjov. Groeide op in een Oekraïense, Russischsprekende boerenfamilie, en wordt later de communistische partijleider van Oekraïne. Hij was aan de macht in de Sovjet-Unie van 1956-64 en regeerde met ijzeren vuist. In 1956 voert hij een ‘de-Stalinisatiecampagne’ door. Hij lokt in 1962 de ‘Cubaanse raketcrisis’ uit maar haalt bakzeil. Hij werd mede daarom in 1964 afgezet door het Politbureau. Na zeven jaar huisarrest overlijdt hij in 1971 aan een hartkwaal

Karen Blixen (1885-1962)

1885   Geboorte in Rungsted van de Deense schrijfster Karen Blixen, voluit Karenbarones von Blixen-Finecke. Ze schreef een kleine twintig boeken, waarvan het meest bekende haar memoires zijn, Out of Africa, den Afrikanske farm (1937), over de zeventien jaar dat zij woonde en werkte in Kenia (1914-1931). Dit boek werd in 1985 verfilmd onder de titel Out of Africa, een groot succes. Ze leed aan syfilis, opgedaan door haar man, en had een eetstoornis. Uiteindelijk overlijdt ze in 1962 door onder meer ondervoeding.

Het Karen Blixen Museum in Rungstedlund (nabij Kopenhagen) is gevestigd in het huis waarin Karen Blixen opgroeide en na haar verblijf in Afrika is overleden. De inrichting is nog grotendeels in de staat van toen zij er woonde. Sinds 1986 is het voormalige woonhuis op de plantage, waar Karen Blixen woonde van 1917 tot haar vertrek uit Afrika in 1931, eveneens een museum. Het ligt in een buitenwijk van Nairobi die Karen is genoemd.

Piet Retief op de hoek van het Voortrekkersmonument in Pretoria, Zuid-Afrika.

1837   Piet Retief (1780-1838) wordt verkozen tot leider van de Voortrekkers in Zuid-Afrika. Hij is een van de leiders van de grote trek en stichter van Oranje-Vrijstaat.

1595   Aartshertog Albrecht, regent van de Zuidelijke Nederlanden, verovert Kales (Calais) op de Fransen.

1475   Hendrik III van Duitsland en Lodewijk XI van Frankrijk sluiten een verdrag van onderlinge bijstand tegen Karel de Stoute. Voor de derde maal in de geschiedenis sluiten Duitsers en Fransen een akkoord om onze onafhankelijkheid te vernietigen.