17 augustus. Net binnen: Charles Rogier geboren, Vlamingenhater en België-stichter…

George Orwell (1903-1950)

1960   Het Afrikaanse land Gabon wordt onafhankelijk van Frankrijk.

1945   De Republik Indonesia wordt geproclameerd. Eerste president is Soekarno. Nederland erkent deze datum van onafhankelijkheid in 2005.

1945   De Britse schrijver George Orwell (1903-1950) publiceert zijn boek Animal Farm. Het beschrijft zeer kritisch de Sovjet-Unie en het communisme in het algemeen. Bekendste uitspraak uit het boek: ‘Alle dieren zijn gelijk, maar sommige dieren zijn meer gelijk dan andere’.

Lodewijk Gerrits (1827-1873)

1873   Overlijden in Antwerpen van Lodewijk Gerrits (46), drukker, auteur en vooral Vlaams politicus. Hij sticht in 1852, samen met zijn schoonbroer de drukkerij Kennes en Gerrits, die hij vanaf 1861 na de dood van zijn vennoot alleen bestuurt en dit tot aan zijn dood. Als snel wijdt Gerrits zich aan de letterkunde onder meer met De Zoon des Volks (1847), een historische roman waarin Vlaamsgezindheid en sociale zin primeren. Vanaf 1860 wijdt Gerrits zich volledig aan de politiek.

In 1861 is hij medestichter van de Nederduitse Bond, waarvan hij tweemaal voorzitter wordt. Hij stelt het reglement van de Bond op en voert regelmatig het woord op meetings. In zijn Waakt op! Gij die slaapt. Een ernstig woord tot alle Vlamingen, die hun land en hunnen taal liefhebben (1861) pleit hij opnieuw voor het opzijzetten van alle partijzucht en voor het steunen van uitsluitend Vlaamsgezinde kandidaten.

Van januari 1863 tot september 1872 zetelt Gerrits als Antwerps gemeenteraadslid voor de Meetingpartij. In die hoedanigheid ligt hij mee aan de basis van de invoering van het Nederlands als officiële taal van de stad Antwerpen (27 augustus 1866). In 1865 is hij medestichter van het weekblad Het Vrije Woord, de spreekbuis van de gematigde, meer liberaalgezinde vleugel van de Meetingpartij.

In 1866 wordt Gerrits samen met De Laet en Edward Coremans als kandidaat van de Nederduitse Bond tot volksvertegenwoordiger voor de Meetingpartij verkozen. In november 1867 dient hij tevergeefs een wetsvoorstel in tot regeling van het taalgebruik in rechtszaken. Als Coremans op 13 april 1872 opnieuw een wetsvoorstel inzake het taalgebruik in het gerecht neerlegt, is Gerrits dan ook een van de medeondertekenaars. Gerrits sterft op de dag dat dit wetsvoorstel wordt bekrachtigd als allereerste taalwet.

1815   Napoleon arriveert in zijn verbanningsoord: het eiland Sint-Helena. Het eiland ligt in de Atlantische Oceaan ergens halverwege Afrika en Zuid-Amerika.

1800   Geboorte in Saint-Quentin (Frankrijk) van Charles Latour Rogier (1800-1885), vaak afgekort Charles Rogier genoemd, een geboren Fransman en medestichter van België. De Vlamingenhater Rogier was dé ideoloog van de Belgische revolutie en van de verfransingspolitiek. Van hem is deze uitspraak uit 1830: ‘De eenheid van taal is een noodzakelijke basis voor een stevige staat en het Frans moet de taal van België worden. Deze eenheid van taal kan men best bereiken door kandidaten uit Wallonië en Luxemburg te kiezen voor het leger, de administratie en het gerecht. De Vlamingen zullen aldus gedwongen worden Frans te leren’.

Rogier wordt geboren als zoon van de Franse officier Firmin Rogier en de lakenhandelaarster Henriette Estienne. Zelf blijft hij ongehuwd. Zijn vader sneuvelt tijdens de Franse invasie in Rusland. Enkele maanden voor de val van Napoleon vlucht hij met zijn moeder naar Luik. Hij promoveert in 1826 tot doctor in de rechten aan de Universiteit van Luik. Als advocaat bij de balie van Luik doet hij zich kennen als radicale tegenstander van koning Willem I der Nederlanden, van dat land zelf en van de taal. Hij werpt zich in de anti-Nederlandse agitatie, onder meer door mee oppositiekranten op te richten.

Charles Rogier komt met zijn Luikse vrijwilligers in Brussel aan

Op 4 september 1830 trekt hij met 300 gewapende Luikenaars naar Brussel en bezet er het stadhuis. Hij wordt voorzitter van de ‘Commission administrative’ en van september 1830 tot februari 1831 maakt hij deel van het Voorlopig Bewind. Vanaf november 1830 is hij volksvertegenwoordiger voor Luik. Daarnaast was hij vanaf 24 februari 1831 kolonel en vleugeladjudant van Surlet de Chokier, regent van België, vanaf 21 maart 1831 administrateur van de Openbare Veiligheid en van 4 juni 1831 tot 20 oktober 1832 en van 21 september 1834 tot 5 april 1840 gouverneur van de provincie Antwerpen.

Waarom precies van Antwerpen, vraagt men zich af. Dat was volgens hem de meest Nederlandse provincie van het Zuiden. Daar had hij de beste kans om de Nederlandse taal en cultuur tegen te werken. Hij windt er geen doekjes om: ‘Les efforts de notre gouvernement doivent tendre à la destruction de la langue flamande, pour préparer l’union de la Belgique avec notre plus grande patrie la France’ (De inspanningen van onze regering moeten gericht zijn op de vernietiging van de Vlaamse taal, om de verenging van België voor te bereiden met ons grotere vaderland Frankrijk). Hij ijvert voor de Franse koningszoon, de hertog van Némours, als koning van België, maar botst op een Brits veto.

Tussen 1831 en zijn dood in 1885 zetelt Rogier verschillende malen in de Kamer van volksvertegenwoordigers: eerst voor Luik, dan van 1831 tot 1837 voor Turnhout, van 1837 tot 1854 en van 1857 tot 1863 voor Antwerpen, van 1856 tot 1857 voor Brussel en van 1863 tot aan zijn dood voor Doornik.

Ook is hij verschillende malen minister: van 1832 tot 1834 minister van Binnenlandse Zaken, van 1840 tot 1841 minister van Openbare Werken, van 1847 tot 1852 premier en minister van Binnenlandse Zaken, van 1857 tot 1861 opnieuw eerste minister en minister van Binnenlandse Zaken en van 1861 tot 1867 premier en minister van Buitenlandse Zaken. Hij is daarmee een van de langst regerende premiers die België heeft gekend: precies 5616 dagen. Tijdens zijn tweede periode als eerste minister verbiedt hij de publicatie van het rapport van de Vlaamse Grievencommissie.

De liberaal Rogier was vrijmetselaar in de Brusselse loge L’Union des Peuples. Vanaf 1845 steunt hij het project tot bundeling van alle liberale en antiklerikale krachten. Zo wordt in juni 1846 de Liberale Partij opgericht als eerste politieke partij van België. Bij het einde van zijn ministeriële loopbaan wordt hij in 1868 benoemd tot minister van Staat. Hij overlijdt in 1885 op de leeftijd van 84.

In Brussel en Luik werden standbeelden voor hem opgericht, in Luik staat het Athénée royal Charles Rogier. Straten en pleinen werden naar hem genoemd, zo in Antwerpen de Karel (!) Rogierstraat.

1786   Overlijden in Potsdam van Frederik II, koning van Pruisen.

1585   De Val van Antwerpen. Na een beleg van veertien maanden is burgemeester Filips van Marnix van Sint-Aldegonde verplicht de stad Antwerpen over te geven. De Spaanse bevelhebber Alexander Farnese doet er zijn intrede op 27 augustus. Hiermee komt Antwerpen, samen met ongeveer de hele Zuidelijke Nederlanden, opnieuw onder de knoet van Spanje.