17 mei. Net binnen: Frans Van Cauwelaert overleden

Elk jaar   In Zuid-Oost Azië en bij boeddhisten over heel de wereld Boeddha Dag (Wesak)

Op de laatste dag (volle maan) van de maand Vaisakha (de zesde maand in de hindoe kalender, meestal in mei) vieren boeddhisten het Wesak-feest. Op deze dag herdenken ze de geboorte, de verlichting en de dood van de Boeddha. Een dag van gedeeltelijk vasten en het doen van goede werken. Lekenvolgelingen eten vaak niet tussen twaalf uur ’s middags en de volgende ochtend zes uur, zoals monniken en nonnen elke dag doen.

Boeddhabeelden worden versierd met lichtjes en kaarsen of men loopt er met lampjes omheen. Het huis wordt schoongemaakt en versierd met bloemen (onder meer lotusbloemen). Men stuurt elkaar kaarten en geeft eten aan de monniken.

In Sri Lanka draagt men in witte kleren manden met bloemen naar de kloosters. Daar ontvangen ze vijf extra voorschriften voor die dag: niet eten na de middag, niet zingen, niet dansen, geen sieraden dragen en niet slapen op een goed bed. Iedereen geeft aalmoezen, sommigen staan bloed af in ziekenhuizen. Kinderen rijden op versierde wagens, zingen allerlei boeddhistische liederen en dragen lantaarns met zich mee.

1990   De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schrapt homoseksualiteit van de internationale lijst van geestesziekten.

1961   Overlijden in Antwerpen van de Vlaamse politicus Frans van Cauwelaert, Vlaams advocaat en politicus. In 1910 wordt Van Cauwelaert volksvertegenwoordiger voor de Katholieke Partij, wat hij blijft tot zijn dood in 1961. In de Kamer is hij de leider van de kleine katholieke flamingantische groep. Met de liberaal Louis Franck en de socialist Camille Huysmans, samen de ‘drie kraaiende hanen’ genoemd, start hij in 1911 een grote campagne voor de vernederlandsing van de Gentse Rijksuniversiteit. De vernederlandsing van 1916, door de activisten gerealiseerd in samenwerking met de Duitse bezetter, vindt in zijn ogen geen genade.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog oorlog vertrekt Van Cauwelaert naar Nederland en sticht er met de liberaal Julius Hoste jr. het weekblad Vrij België en een anti-activistisch Vlaams-Belgisch Verbond dat pleit voor eentaligheid in onderwijs, justitie en bestuur en voor aparte Vlaamse en Waalse legereenheden. Zijn strategie is om eerst dit ‘minimumprogramma van de Vlaamse beweging’ tot stand te brengen, om daarna vanuit een positie van sterkte over verdere autonomie te kunnen onderhandelen. Hij houdt niet op de doorslaggevende betekenis van de Vlaamse demografische meerderheid in de verf te zetten en beschouwt federalisme als een zwaktebod.

Op 4 december 1918 verschijnt het eerste nummer van de krant De Standaard, opgericht door Van Cauwelaert met Alfons Van de Perre en Arnold Hendrix. Daarnaast is hij van 1921 tot 1932 burgemeester van Antwerpen. In 1928 kan hij met de katholieke Vlaamse kamergroep een nieuwe taalwet voor het leger doordrukken en in 1929 een ‘genadewet voor de activisten’.

Van januari 1934 tot januari 1935 is Van Cauwelaert minister in drie opeenvolgende regeringen, maar hij moet ontslag nemen wegens een financieel schandaal. Tegelijk betekent dit het einde van zijn moreel leiderschap. In 1939 komt hij weer op het voorplan als Kamervoorzitter, wat hij blijft tot 1954. Vanaf dan volgt een zigzagkoers tegen en voor koning Leopold III die uitmondt in het ‘compromis Boudewijn’. Als de jonge koning Boudewijn in 1951 de eed aflegt, is dat  in de handen van Kamervoorzitter Van Cauwelaert.

Opmerkelijk in zijn naoorlogse periode is het verzet van Frans Van Cauwelaert tegen een Europese eenmaking met een volwaardige plaats voor Duitsland. Hij verdedigt een uitgesproken pro-Amerikaanse politiek.

1956   Een eerste algemene raad van de Vlaamse Volksbeweging (VVB) komt samen, met onder meer: Marcel Boey, Edmond Sintobin, Paul-Felix Beeckman, Leo Lindemans, Edgard van Cauwelaert, Edmond van Dieren, Jaak van Waeg, Clemens Daenen, J.R. de Smedt, Flor Grammens, Theo Weymans, Carlo Reiners, Maurits Coppieters, Ferdinand de Bondt, Daniël Merlevede en Lode Wils. Men was erin geslaagd mensen te vinden uit alle Vlaamse provincies, maar de verruiming met linkse en/of vrijzinnige persoonlijkheden bleef een zorg.

Thérèse Steinmetz (°1933)

1933   Geboorte in Amsterdam van Thérèse Steinmetz, zangeres, actrice en kunstschilderes. Deze veelzijdige dame werd bekend met liedjes als Speel ’t spel, Geef ze ’n kans, Slapen, Ringe ding ding en het tv-showprogramma Thérèse (VARA). Ze speelde in de film De vergeten medeminnaar (1963), een voor haar profetische titel. Steinmetz was getrouwd met tenorzanger Arjan Blanken (1924-2009). Ze verliet hem in 1966 voor Gerrit den Braber (1929-1997), met wie ze tot zijn dood een relatie had. Veel van haar liedjes waren door hem geschreven. In 1996 overleed haar enige dochter op 39-jarige leeftijd. Na het overlijden van haar partner en dochter verhuisde Thérèse Steinmetz naar Cannes aan de Azurenkust. Ze begon daar een atelier en een galerie.

1928   Oprichting van het Algemeen Vlaams Nationaal Jeugdverbond (AVNJ) als een overkoepeling van Vlaams-nationale militantenformaties en jeugdgroepen. Nadat de militanten- en verweerkorpsen in 1934 hun eigen bedding en structuur hadden gekregen (de Werfbrigade), ging het AVNJ vanaf 1934 verder als jeugdbeweging van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV). Het AVNJ-tijdschrift Jong Nederland verscheen nog tot 1936.

Bankbiljet van 200 BEF met Adolphe Sax.

1846   De Waalse instrumentenbouwer Adolphe Sax krijgt een patent voor een nieuw instrument, de saxofoon. Hij is op 6 november 1814 geboren in Dinant in Wallonië. Het bouwen van instrumenten had hij niet van een vreemde. Zijn vader, Charles-Joseph Sax, was eveneens instrumentenbouwer en hofleverancier voor het Huis van Oranje ten tijde van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Zijn zoon Adolphe begon ook al op jonge leeftijd met het bouwen van instrumenten. Zo deed hij op 15-jarige leeftijd bijvoorbeeld mee aan een wedstrijd waarbij hij een fluit en een klarinet bouwde.

Adolphe Sax slaagde erin verschillende bestaande instrumenten te verbeteren. In 1841 verhuisde hij naar Parijs en daar ontwierp hij een reeks nieuwe instrumenten. De Franse generaal de Rumigny zag in Sax de geschikte persoon om de Franse militaire muziekkapellen van betere instrumenten te voorzien. In 1843 opende Sax in Parijs, in een oude schuur, zijn eerste instrumentenfabriek: Adolphe Sax & Cie. Zijn productie was op industriële leest geschoeid en op het hoogtepunt van zijn activiteit had hij 200 arbeiders in dienst.

Zijn belangrijkste uitvinding deed hij ook in deze periode: de saxofoon. In 1842 schreef de bekende componist Hector Berlioz al lovend over deze uitvinding, maar Sax vroeg pas in 1846 patent aan op het instrument dat naar hem werd vernoemd.

1793   Afkondiging in Brussel van een amnestie-ordonnantie van de Oostenrijkse keizer, in het Nederlands gesteld, de Verklaering van den Keyser ende Koning gedraegende algemeyne Amnistie voor Brabant, van alle crimen, delicten ende wanorders betrekkelyk tot den Opstand van 1789 ende 1790.

1630   De Italiaanse astronoom Niccolò Zucchi, een jezuïet, ontdekt de ringen om de planeet Jupiter.