18 november. Net binnen: Franse bezetter verbiedt ‘van’ met kleine ‘v’

2007   De andere ‘mars op Brussel’: 35 000 Belgen demonstreren in Brussel om te pleiten voor de ‘eenheid van het land’. Zeker zeventig procent van de demonstranten is Franstalig, nog geen dertig procent is Vlaams. Alleen aan Franstalige zijde lopen belangrijke politieke personen mee. Een herhaling is er ook nooit gekomen.

1990   Golfoorlog: Saddam Hoessein geeft aan buitenlanders de toestemming om vanaf 25 december Irak te verlaten.

1973   De eerste autoloze zondag in België, naar aanleiding van de oliecrisis. Dat was een wereldwijd opzettelijk gecreëerd tekort aan aardolie, een actie van de Arabische olieproducerende landen, gericht tegen de westerse landen. In die wintermaanden van eind 1973 en begin 1974 kenden we zes autoloze zondagen. Eerder waren er in ons land al eens autoloze zondagen geweest vanwege de Suezcrisis in 1956.

1978   In Jonestown, Guyana, komen 913 volgelingen van sekteleider Jim Jones om door zelfmoord of moord.

Bonnie St. Claire (°1949)

1949   Geboorte Rozenburg (Zuid-Holland) van de zangeres Bonnie St. Claire als Bonje Cornelia Swart. Ze wordt later ‘ontdekt’ door Peter Koelewijn. Ze werd bekend met nummers als I won’t stand between them, Clap your hands and stamp your feet (met Unit Gloria), Dokter Bernard, Pierrot, De roos, Sla je arm om me heen, Bonnie kom je buiten spelen, Rocky (met Don Mercedes), enz. Ze wordt eind 2003 ontslagen door haar platenmaatschappij omdat ze dronken was tijdens een radio-interview op 3FM. Ze sloot in 2004 in de trouwkapel van Imca Marina in Midwolda (Groningen) een huwelijk met de 19 jaar jongere Anne-Jan Jongbloed, live uitgezonden op SBS6.

1926   Plechtige opening van de leerstoel Nederlandse Taal en Letterkunde aan de Katholieke Universiteit van Rijsel (Frans-Vlaanderen). De eerste professor is Renaat Despicht (1870-1960).

Ferdinand Domela Nieuwenhuis (1846-1919)

1919   Overlijden in Hilversum (Noord-Holland) van Ferdinand Domela Nieuwenhuis (71), politicus en anarchist. Hij begon braaf als Luthers predikant in Harlingen, Beverwijk en Den Haag. In 1879 richt het tijdschrift Recht voor Allen op en later, in 1898, het blad De Vrije Socialist. Van 1888 tot 18-91 was hij Tweede Kamerlid en pleitte voor militaire dienstweigering. Domela Nieuwenhuis was een van de voormannen van de SDB (Sociaal Democratische Bond) en veroorzaakte een scheuring in die partij, waardoor in 1894 de SDAP (Sociaal Democratische Arbeiders Partij) ontstaat. In 1897 stapt hij over naar de anarchistische beweging. Hij overlijdt in 1919 in Hilversum en wordt – als één van de eersten in Nederland – gecremeerd.

Een beroemde uitspraak van hem is: ‘Men houde in het oog dat tirannen geen slaven maken, maar omgekeerd: slaven maken tirannen. Als een volk slaafs en kruiperig is, dan ontstaat tirannie; is het niet slaafs, dan is er voor tirannie geen plaats’.

1918   Letland scheurt zich af van Sovjet-Rusland en verklaart zichzelf onafhankelijk.

1918   Rampzalige dag voor de naar huis terugkerende Duitse soldaten. In Wallonië komen 20 Duitse soldaten om het leven op het dak van de trein waarop ze zaten. De trein rijdt door een lage tunnel en de soldaten worden letterlijk onthoofd. Dezelfde dag ontploffen in Hamont-Achel een aantal Duitse munitietreinen. Een Duitse schatting komt op 1007 doden, waarmee dit de grootste ramp is die sinds 1830 op Belgisch grondgebied heeft plaatsgevonden.

1827   Opening van het kanaal Gent-Terneuzen door koning Willem I van de Nederlanden. Het werd aangelegd tussen 1825 en 1827 met de hulp van de Nederlandse Rijkswaterstaat en een duizendtal werklozen. Het is ongeveer 35 km lang. Daarmee kon de omweg van 170 km via de Schelde en Antwerpen worden vermeden. Na de aanleg van dit kanaal, noteert Alexander Karel Evrard, stond koning Willem en het Gentse stadsbestuur niets meer in de weg om de Gentse haven en de dokken uit te breiden. Het kanaal dat uitmondt in de Westerschelde in Zeeland wordt later diverse keren verdiept, verbreed, verlegd en voorzien van nieuwe sluizen. Sinds 4 januari 2018 herinnert in Gent de Koning Willem I-kaai aan het ontstaan van het kanaal en de Gentse havenuitbreiding.

1811   Met het oog op de rekrutering voor zijn leger voert Napoleon in de Lage Landen de burgerlijke stand in. Elke burger moet voortaan wettelijk verplicht een familienaam dragen. Uit verzet hiertegen geven vele burgers een schertsnaam op. Toen echter na de val van Napoleon de burgerlijke stand bleef bestaan, bleken velen niet meer te kunnen afraken van hun fantasienaam. Sommige families hadden daar kostbare gerechtelijke procedures voor over.

Een ander overblijfsel, vooral in Vlaanderen, is de hoofdletter V of D bij familienamen die beginnen met ‘van’ of ‘de’. Door de Franse revolutionairen werd dit ten onrechte aanzien als tekenen van adel – en de aristocratie die hoorde voor hen onder de guillotine. Dus verbieden ze die schrijfwijze en schreven onze voorouders braafjes hun naam met een grote V of D of, nog beter, maakten er één woord van zoals Vandenabeele (lukraak voorbeeld). Of Vanden Boeynants (echt). Ook daar geraakten sommige niet meer van af na de Franse bezetting.

Voor de betrokkenen: weet dat in België hoofdletters of kleine letters in uw naam géén deel uitmaken van uw officiële identiteit. U kunt van vandaag op morgen uw ‘van’ of ‘de’-naam opnieuw met kleine beginletter schrijven, zonder dat aan iemand te moeten vragen. Wettelijk is dat volledig in orde. De correcte Nederlandse schrijfwijze is met kleine letter wanneer de voornaam of de voorletters voorafgaan aan de familienaam: de heer Jan van den Abeele en mevrouw K. de Moor, maar met een hoofdletter als voornaam of voorletters ontbreken: de heer Van den Abeele en mevrouw De Moor.

Lamoraal graaf van Egmont (1522-1568)

1522   Geboorte op het kasteel van Elzele (La Hamaide) in Henegouwen van Lamoraal graaf van Egmont, heer van Purmerend, stadhouder van Vlaanderen en Artesië. Deze telg uit een oud Hollands adellijk geslacht werd door keizer Karel V wegens zijn onmetelijke verdiensten tot ridder in de Orde van het Gulden Vlies en tot prins van Gavere verheven. Met Oranje en de graaf van Hoorne neemt hij de leiding van het verzet tegen Spanje en wordt daarvoor samen met deze laatste op 5 juni 1568 in het publiek onthoofd op de Grote Markt van Brussel.

1421   Door de tweede Sint-Elisabethsvloed (op 18 en 19 november) komen met name in Zeeland en Holland grote delen van het land onder water te staan, breken dijken door, en ontstaat een begin van wat tientallen jaren later de ‘Biesbosch’ zal worden. Op deze naamdag van Sint-Elisabeth wordt het water opgestuwd door een noordwesterstorm gevolgd door een stormvloed. Zeker 2000 mensen vinden de dood. De eerste Sint-Elisabethsvloed was in 1404, de derde in 1424.

401   De Visigoten onder leiding van koning Alarik I trekken vanuit Illyrië over de Alpen en vallen Noord-Italië binnen.