19 september. Net binnen: Tijl Uilenspiegel – de echte – overleden

2022   Ministerieel Besluit van 19 september 2022, gepubliceerd op 3 oktober 2022, betreffende de uitgifte door de Belgische staat van een lening genaamd ‘Lineaire obligaties 2,75%’, die lopen tot 22 april 2039. Was dat de gemiste kans?

1958   Nadat in 1954 de Algerijnse Opstand is losgebarsten, richt Ferhat Abbas (1899-1985) in Caïro (Egypte) een Voorlopige Algerijnse Regering in Ballingschap op.

1957   Een Frans Mirage III-vliegtuig overschrijdt voor het eerst de recordsnelheid van 2000 km/u.

1955   Juan Peròn, president van Argentinië sinds 1946, neemt ontslag en vestigt zich in Paraguay.

1947   Geboorte in Elsene van Jef Elbers, protestzanger, scenarioschrijver en Vlaams-nationaal activist. Zijn Brusselse vader en zijn Oekraïense moeder verbleven tijdens de Tweede Wereldoorlog in een Duits concentratiekamp.

1909   Geboorte in Wiener Neustadt (Oostenrijk) van Ferry Porsche, eigenlijk Ferdinand Porsche jr., auto-ontwerper en ondernemer die de leiding had over de Duitse Porsche AG in Stuttgart (Baden-Württemberg). Hij was de zoon van Ferdinand Porsche sr., zie Vandaag van 3 september 2023. Ferry Porsche stierf in 1998 op 88-jarige leeftijd, enkele weken voor de vijftigste verjaardag van het bedrijf.

Abraham Asscher (1880-1950)

1880   Geboorte in Amsterdam van Abraham Asscher, diamantbewerker en vooraanstaande figuur in het Joodse leven van Amsterdam. Asscher is directeur van een diamantslijperij en in 1917 liberaal lid van de Provinciale Staten van Noord-Holland. Hij leidt samen met David Cohen het Comité voor Bijzondere Joodse Belangen dat in 1933 werd opgericht om Joodse vluchtelingen uit Duitsland op te vangen. Samen met Cohen zit hij de Joodse Raad voor die in februari 1941 op initiatief van de Duitse bezetter is opgericht. Men verwijt hem nadien dat hij als voorzitter van deze raad tekort is geschoten door argeloosheid en gebrek aan inzicht in de werkelijke bedoelingen van de Duitsers.

Na de oorlog wordt hij in 1947 korte tijd gevangengezet wegens een aanklacht over zijn werk in de Joodse raad. Een Joodse Ereraad sluit hem voor het leven uit van elke functie bij enige Joodse instantie of organisaties. Abraham Asscher overlijdt in 1950 op de leeftijd van 69. Voor David Cohen, zie Vandaag van 3 september 2023.

1870   De industrieel John D. Rockefeller richtte Standard Oil of Ohio op, dat al snel de meest winstgevende in de staat werd. Esso is geboren. Vervolgens stelde hij zichzelf ten doel de controle over alle olieraffinaderijen in de Verenigde Staten over te nemen. ‘Het geld komt van God naar mij’, zei hij altijd.

1867   Geboorte in Londen van de ontwerper en illustrator Arthur Rackham. Misschien was hij een afstammeling van de piraat John Rackham, die in 1720 werd opgehangen. Deze Rackham illustreert onder meer Rip van Winkle van Washington Irving, A Midsummer Night’s Dream van Shakespeare en de vier delen van Der Ring des Nibelungen van Richard Wagner: Das Rheingold, Die Walküre, Siegfried en Götterdämmerung.

1851   De Normandische auteur Gustave Flaubert (1821-1880) begint met het schrijven van Madame Bovary, een roman die hij in 1856 zal voltooien en publiceren. Het wordt een van de invloedrijkste romans uit de geschiedenis. Hij zorgt meteen voor een schandaal vanwege de vermeende obsceniteiten. Het levert de auteur een proces op wegens ‘immoraliteit en goddeloosheid’. Hij wordt uiteindelijk vrijgesproken.

Madame Bovary werd vier keer in het Nederlands vertaald en acht keer verfilmd, het laatst in 2014.

1831   Een wet bepaalt dat alleen de Franse versie van de Belgische wetten officieel geldig is.

1799   De Franse generaal Jean-Étienne Championnet (1762-1800), die Napels heeft ingenomen, gaat naar de kathedraal van de stad om getuige te zijn van het ‘mirakel van Sint-Januarius’. Het bloed van deze heilige, bewaard in twee zeer oude flesjes, schijnt elk jaar op dezelfde datum vloeibaar te worden en op wonderbaarlijke wijze tot het kookpunt te komen. Wanneer het wonder een jaar niet gebeurt, aanziet men dit als een slecht voorteken. Dat jaar kookt de vloeistof niet en begint de bevolking te demonstreren. Championnet schrijft dan volgend bericht, dat hij naar de geestelijken van de kathedraal laat brengen: ‘Als het bloed niet binnen vijf minuten kookt, zal ik Napels bombarderen’. Het bloed wordt onmiddellijk vloeibaar.

1781   Geboorte in Bayeux van de Normandische verhalenverteller en etnograaf Frédéric Pluquet, befaamd om zijn eerste studie van populaire tradities in Normandië. Het meest bekend worden zijn Mémoires sur les trouvères normands. Hij overlijdt in 1831 op de leeftijd van 49.

Wikimedia Commons/EmDee

Standbeeld van Frans Anneessens in Brussel

1719   Onthoofding met het beulszwaard van Frans Anneessens (59), deken van het Brusselse ambacht van metsers-schaliedekkers. Als deken komt hij op voor het behoud van de oude privileges van de ambachten, die de Oostenrijkers willen afschaffen. In 1717 weigert hij samen met andere dekens de belastingverordeningen van gevolmachtigd minister markies van Prié op te volgen.

Als de Brusselse ambachtslui in oproer komen en zelfs tot plunderingen overgaan, wordt Anneessens daarvoor verantwoordelijk gesteld. De Raad van Brabant veroordeelt hem ter dood. Ondanks voorspraak van de Brusselse magistraat en de geestelijkheid wordt hij onthoofd op de Grote Markt van Brussel. Hij houdt moedig zijn onschuld staande en ondergaat ascetisch zijn lot. Zijn bloed, dat door de planken van het schavot sijpelt, wordt door omstaanders opgevangen en doorheen de stad verkocht als relikwie.

Titelblad van het oudste Duitse Uilenspiegelvolksboek uit 1515

1350   Vermoedelijk overlijden in Mölln (Sleeswijk-Holstein) van Tijl Uilenspiegel – in het Duits: Till Eulenspiegel – een grappenmaker en ondeugend personage uit de legendarische tradities van Nedersaksen en de Nederlanden, wiens naam zowel de uil als de spiegel oproept, zijn twee favoriete objecten. Zijn verhaal, waarvan de oudste versie anoniem werd gepubliceerd in 1510-1511, inspireerde veel moderne auteurs, waaronder de schrijver Charles de Coster en de componist Richard Strauss.

‘Te Damme, in Vlaanderen, toen de meimaand de bloesems aan de hagedoorns opende, werd Uilenspiegel, de zoon van Klaas geboren’. Zo vangt Charles de Coster (1827-1879) in 1867 zijn meesterlijke legende van Tijl Uilenspiegel aan. In dat werk is hij een zestiende-eeuwse Vlaamse vrijheidsstrijder, mogelijk een nazaat van de vorige Uilenspiegel, die aan de zijde van de geuzen tegen de Spaanse overheersing vecht. In eigen land werd het boek door de Franstaligen afgewezen wegens te Heel-Nederlands en door de Vlamingen wegens te antiklerikaal.

86   Geboorte in Lanuvium van keizer Antoninus Pius (Titus Aelius Hadrianus Antoninus). Als geadopteerde zoon van keizer Hadrianus zet hij zich in om het oude Romeinse geloof te herstellen. Dat levert hem de bijnaam ‘de Vrome’ (Pius) op. Hij is een beschermer van kunst en letteren en versterkt de grens van het Romeinse Rijk, de Limes. Hij bouwt een nieuwe wal in Groot-Brittannië, ten noorden van de muur van Hadrianus, om de aanvallen van de Schotten af te slaan.