20 februari. Net binnen: drukker-uitgever Joris Lannoo geboren

Elk jaar   In Oostenrijk en Zuid-Tirol, herdenking van Andreas Hofer (1767-1810) als vrijheidsstrijder en held van het vaderland. Andreas Hofer werd te Sandhof nabij Sankt Leonhard in Passeier (Zuid-Tirol) geboren. In de vrijheidsstrijd van 1809 voert Hofer tot driemaal toe de Tirolers tot een overwinning op de Franse troepen van Napoleon Bonaparte. Na verraad in eigen rangen wordt hij op 28 januari 1810 in een berghut gevangengenomen. Hofer wordt naar Mantua in Noord-Italië gebracht en moet voor een krijgsraad komen.

Andreas Hofer (1767-1810)

Hij wordt ter dood veroordeeld en komt op 20 februari 1810 voor het vuurpeloton. Hij weigert om te knielen en om een blinddoek om te doen. Hofer geeft zelfs een fooi aan de bevelvoerende militair, met het order ‘Schiet recht’. Het bevel om te vuren geeft Andreas Hofer zelf.

Hofer werd een held in Duitsland en Oostenrijk en een symbool tegen de agressie van Frankrijk. Hij ligt sinds 1823 in de Hofkirche in Innsbruck begraven. Ieder jaar wordt hij op 20 februari uitvoerig herdacht en geëerd.

1995   Overlijden in Wechelderzande van Karel van Noppen, Vlaams veearts-keurder, die door de hormonenmaffia in de Belgische vleesindustrie werd vermoord. De journalist Paul Keysers wijdde er een boek aan: Moord op een veearts: het testament van Karel van Noppen. In 2011 kwam Rundskop uit, een Vlaams-Nederlandse misdaadfilm die is gebaseerd op die moord. De film kreeg een Oscarnominatie.

1987   Overlijden in Lasne-Chapelle-Saint-Lambert van Edgar P. Jacobs (82), Brussels striptekenaar, auteur van de strip Blake en Mortimer.

1970   De feministische actiegroep Dolle Mina valt de redactie van het weekblad Margriet in Amsterdam binnen om ze aan te zetten tot betogen voor ‘bevrijding van de vrouw uit haar positie van blanke slavin’.

1948   Een staatsgreep in Tsjecho-Slowakije brengt de communistische partij aan de macht.

1940   Geboorte in Amsterdam van Elles Berger, presentatrice en omroepster van de VARA. Ze werkt onvermoeibaar voor radio én televisie: Zomaar een zomeravond, Koning klant, Sporttribune, Popzien, enz. Ze stapt in 1989 over naar over naar Veronique, het latere RTL4. In 1997 stopt ze met werken bij de omroep.

Caroline Mikkelsen (1906-1998)

1935   De Noorse onderzoekster Caroline Mikkelsen betreedt als eerste vrouw het zuidpoolgebied.

1931   Overlijden in Antwerpen van Floris Couteele, jurist en Vlaams-nationalist. Door bemiddeling van Frans van Cauwelaert wordt hij juridisch adviseur bij de firma Gevaert. De eigenaar, Lieven Gevaert, belast hem in het voorjaar van 1926 met het opstellen van de statuten van het Vlaams Economisch Verbond (VEV). Daarna speelt hij een belangrijke rol bij de voorbereiding van de verkiezingen van de rechtbanken van koophandel, waar het VEV een vernederlandsing wil doordrukken.

In april 1929 verschijnt Couteeles eerste bijdrage in het door Victor Leemans uitgegeven Jong Dietsland. Ophefmakend was de reeks Dagboek van een arrivist. Met zijn Dagboek mengt Couteele zich in een discussie die al vanaf 1927 op gang was gekomen en waarbij men in radicale Vlaams kringen sommigen, onder wie Marnix Gijsen (Jan-Albert Goris), ervan beschuldigt hun Vlaams-nationale jeugdidealen opzij te hebben geschoven om carrière te maken. Tussen beiden ontspint zich een heftige polemiek. Kort voor Couteeles dood bezoekt Goris hem een laatste keer, aan zijn sterfbed. Maar het komt niet meer goed tussen Floris Couteele en Marnix Gijsen.

1920   Overlijden in Washington D.C. van Robert Edwin Peary (63), Amerikaans ontdekkingsreiziger. Officieel de eerste mens die de noordpool bereikte, dit gebeurde op 6 april 1909. Of hij daadwerkelijk op de Noordpool was, en of hij daar de eerste was, is echter allesbehalve zeker.

1904   Manuel Amador Guerrero treedt aan als eerste president van het onafhankelijke Panama. De volgende dag ondertekent hij een verdrag, dat de Amerikanen tegen een betaling van $10 miljoen de onbeperkte zeggenschap geeft over het Panamakanaal, het enige waardevolle bezit van het land.

1891   Geboorte in Tielt van Joris Lannoo, Vlaams drukker en uitgever. Hij studeert aan het college te Tielt waar zijn leraren Cyriel Verschaeve en Robrecht de Smet grote invloed op hem uitoefenen. In 1909 begint de achttienjarige Joris, samen met zijn broer Rafael, te werken in een door hun ouders overgenomen kleine drukkerij. Daar komt snel een eigen uitgeverij bij, katholiek, Vlaamsgezind en op volksopvoeding gericht. Zijn eerste uitgave was een Vlaams liederboekje ter gelegenheid van de Rodenbach-herdenking in Roeselare, nog datzelfde jaar 1909. Tot in 1914 blijft hij actief in het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (AKVS). Joe English ontwerpt het logo voor de kleine uitgeverij: een Vikingschip op de golven met de leuze ‘Den lande en volke getrouw’.

Biografie van Joris Lannoo door Romain Vanlandschoot.

Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog meldt Joris Lannoo zich als vrijwilliger. Via Firmin Deprez en Ward Hermans raakt hij betrokken bij de Frontbeweging aan de IJzer. Hij neemt deel aan alfabetiseringscursussen, het frontblaadje ’t Gazetje van Tielt en de organisatie van Heldenhulde. Het duurt een tijd eer zijn oversten beslissen, dat zijn leiderskwaliteiten zwaarder moesten wegen dan hun afkeer van zijn Vlaamsgezindheid, zodat Lannoo officier kan worden.

Onmiddellijk na de oorlog geeft De Volksmacht uit, een Vlaams en sociaal blad dat echter in 1924 wordt overgenomen door de christelijke arbeidersbeweging van West-Vlaanderen. Lannoo spant zich ook in voor het opnieuw verschijnen van De Vlaamsche Vlagge en het nieuwe blad van de katholieke Vlaamse meisjesbeweging, Gudrun. Van 1921 af is hij medestichter van het IJzerbedevaartcomité. In 1931 wordt hij lid van het door Joris van Severen opgerichte Verbond van Dietse Nationaalsolidaristen (Verdinaso).

Joris Lannoo leidt zijn opbloeiende bedrijf tot in de jaren 1960. Uit de catalogus blijkt welke Vlaamsgezinde lijn hij heeft gevolgd, met auteurs als Stijn Streuvels, Lodewijk Dosfel, René de Clercq, Frans Daels, Albrecht Rodenbach, Guido Gezelle, Ward Hermans, pater Stracke, Ernest Van der Hallen, Emiel van Hemeldonck en anderen.

Uitgeverij Lannoo bleef een familiezaak en kende een grote expansie. In 1950 ontstond een afdeling in Nederland. Joris Lannoo was tevens medestichter van de Vereniging ter bevordering van het Vlaamse Boekwezen (VBVB), sinds 2001 Boek.be.

1877   Op 20 februari 1877 (juliaanse kalender) gaat Het Zwanenmeer, een ballet van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski, in première in het Bolsjoj Theater in Moskou. Het Zwanenmeer is een van de populairste avondvullende balletten uit het romantische repertoire. Deze opvoering is overigens nog geen groot succes: het publiek moet nog wennen aan het feit dat de choreografie ten dienste staat van de muziek, in plaats van andersom. De doorbraak komt jaren later als op 27 januari 1895 het stuk voor het eerst integraal wordt opgevoerd in Sint-Petersburg.

Het Zwanenmeer is gebaseerd op een Duits volkssprookje en gaat over de Duitse prins Siegfried die een bruid moet zoeken. Hij ontmoet de witte zwanenkoningin Odette en zweert haar eeuwige trouw, maar tijdens een bal wordt hij verleid door een andere, de zwarte zwaan Odile.