22 augustus. Net binnen: het Toots Thielemans-incident op het Vlaams-Nationaal Zangfeest

2018   Overlijden in De Bilt (Utrecht) van Hermann W. von der Dunk (89), invloedrijk Nederlands historicus, geboren in Bonn (Noordrijn-Westfalen). Hij was van 1967 tot 1990 hoogleraar hedendaagse geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Vonder Dunk hield van een breed-culturele perspectief en kende geen heilige huisjes.

Men kan hem een non-conformistische conservatief noemen. Daarvan getuigen onder meer zijn boeken Conservatisme (1976), zijn ‘Dans rond de collectieve identiteit’ (in De lectuur van het verleden, opstellen aangeboden aan Reginald de Schryver, 1998) en zijn magistraal, tweedelig De verdwijnende hemel. Over de cultuur van Europa in de twintigste eeuw (2000).

Hij interesseerde zich ook voor de Conservatieve Revolutie (Armin Mohler) en zou in 2000 hierover in Gent voor de Gentse Kultuurverenging (GKV) van prof. Jacques De Visscher een lezing geven, maar moest die helaas om gezondheidsredenen afzeggen.

2016   Overlijden in Eigenbrakel van Toots Thielemans (94), mondharmonicavirtuoos, accordeonist, gitarist en componist. Hij wordt geboren in de Brusselse volkswijk Marollen als Jean-Baptiste Thielemans. Vanaf zijn derde jaar speelt hij al accordeon. Veelgevraagd solist en begeleider.

In 1978 speelt hij op het Vlaams-Nationaal Zangfeest, maar een aanwezige op de eerste rij heeft het daar niet op begrepen, stapt op Thielemans af en scheurt zijn partituur. Het merkwaardige is dat Thielemans na dit incident gewoon verder speelt en de ‘verscheurder’ ook gewoon weer zijn plaats inneemt bij het publiek.

Bekende songs van Toots Thielemans waren o.m.  Bluesette, East of the sun, Soul station, Tenor madness, Undecided, Body and soul. Speelde met o.a. Charlie Parker, Miles Davis en Stevie Wonder. Hij kreeg in 1980 een hersenbloeding, waarna hij geen gitaar meer speelde. In 2014 stopte hij met optreden.

Conny Stuart (1913-2010)

2010   Nog ouder: overlijden in Amsterdam van Conny Stuart (96), geboren Cornelia van Meijgaard, actrice, cabaretière en zangeres. Ze maakte furore bij het cabaretgezelschap van Wim Sonneveld en werd bekend met nummers als Wat voor weer zou het zijn in Den Haag?, Zeur niet, Herr Heinzelmann en de musicals Heerlijk duurt het langst, Wat een planeet, Met man en muis, En nu naar bed, Madam, De dader heeft het gedaan, enz. In 1985 besloot ze haar carrière met De Stuart story.

2004   Twee gewapende en gemaskerde overvallers trekken op klaarlichte dag de schilderijen De Schreeuw en Madonna van Edvard Munch van de muur in het Munch Museum in Oslo en gaan er mee aan de haal. De doeken waren niet beveiligd. De Noorse politie vindt beide doeken twee jaar later terug na een tip.

De schreeuw van Edvard Munch

1954   Eerste nummer van het blad Het Vlaamse Verzet, orgaan van het Verbond van het Vlaams Verzet (VVV). Hierin wordt openlijk voor amnestie gepleit. Het VVV is ook nadrukkelijk aanwezig op de IJzerbedevaart.

1972   Toen al. De werkloze Amerikaan John Wojtowicz (1945-2006) overvalt op deze (snikhete) middag een bank in Brooklyn, New York, om geld te stelen waarmee zijn transseksuele mina(a)r(es) Elizabeth Eden (filmnaam Leon Shermer, 1946-1987) zich kan laten ‘ombouwen’ tot vrouw.

De film Dog Day Afternoon (met Al Pacino) is op deze gebeurtenis gebaseerd. Wojtowicz wordt gearresteerd en gaat de gevangenis in tot 1987.

1962   Overlijden in Bad Wiessee (Beieren) van Rudolf A. Schröder (84), dichter, architect en bij ons vooral bekend als vertaler. Schröder was tijdens de Eerste Wereldoorlog te Brussel censor en leerde toen de Vlaamse literatuur kennen. Dat leidde tot vertalingen van Guido Gezelle, Stijn Streuvels, Herman Teirlinck, Felix Timmermans en Karel van de Woestijne.

Streuvels noemt hem ‘de geniale vertaler van Guido Gezelle’. Dat is ook de mening van Fernand V. Toussaint en August Vermeylen en voegt eraan toe: ‘Rudolf A. Schröder heeft aan Vlaanderen diensten bewezen, waarvoor wij hem niet dankbaar genoeg kunnen zijn’.

1937   Geboorte in Machelen van Johan Anthierens, Vlaams journalist, publicist, satiricus, schrijver en vooral enfant terrible met huppelende meningen en een sprankelende zeggingskracht. Hij overlijdt op zijn 62e.

1922   Overlijden van de Ierse nationalistische politicus Michael Collins (31), leider van Sinn Féin, waarvoor hij ook verkozen werd in het parlement van Londen. Hij wordt bij het Ierse Macroom (Cork) in een hinderlaag gelokt en neergeschoten.

Collins speelde een belangrijke rol bij de totstandkoming van de Ierse onafhankelijkheid in 1921. Vanaf 1919 was hij de belangrijkste organisator bij de IRA en bevocht zeer doeltreffend de Britse geheime diensten. In 1920 plaatst de Britse overheid een premie van 10.000 pond op zijn hoofd.

Michael Collins (1890-1922)

1917   Overlijden in Hoogstade van Frans Kusters (26), brancardier aan het IJzerfront, lid van de geheime Frontbeweging, actief in studiekringen aan het front, waar hij lesgaf in vreemde talen.

Hij werd dodelijk getroffen bij de terugkeer van zijn eenheid uit de eerste linie te Kaaskerke. Tijdens de dertiende IJzerbedevaart in 1932 werd zijn stoffelijk overschot bijgezet in de crypte van de IJzertoren.

1902   Geboorte in Berlijn van Leni Riefenstahl, danseres, actrice, fotografe en cineaste. Bekende werken van haar zijn onder meer Das blaue Licht (1932), Der Sieg des Glaubens (1933), Triumph des Willens (1935), Olympia (1938), Tiefland (1954).

In 1937 krijgt ze de Grand Prix français du Cinéma. Ze wordt lang beschouwd als Hitler-supporter, ondanks haar protesten daartegen. Na de oorlog wordt ze na een reeks processen vrijgesproken van alle beschuldigingen. In 1976 is ze eregast bij de Olympische Zomerspelen in Montreal en in 1997 krijgt ze de Prijs voor haar Levenswerk van de Amerikaanse cineastenvereniging Cinecon. Ze overlijdt in 2003, op de leeftijd van 101.

Leni Riefenstahl op de cover van Time magazine in 1936

1864   Op de eerste Conventie van Genève wordt Het Rode Kruis opgericht. De Zwitserse bankier en eigenlijke initiatiefnemer Henri Dunant (1828-1910) wordt er de eerste voorzitter van. Verder worden op de Conventie de eerste afspraken gemaakt over de behandeling van oorlogsslachtoffers en de bescherming van gewonde soldaten en medische ploegen.

1851   In Australië wordt goud ontdekt.

1791   Slavenopstand op het eiland Hispaniola, wat zal leiden tot de latere oprichting van Haïti en de Dominicaanse Republiek.

1770   De expeditie van James Cook komt aan op de oostkust van Australië.

1572   De leider van de Franse hugenoten (protestanten), admiraal Gaspard de Coligny overleeft een aanslag. Twee dagen later zal ook hij tijdens de Bartholomeüsnacht sterven.

De hertog van Alva (1507-1582)

1567   Fernando Álvarez de Toledo, hertog van Alva, komt met 16.000 soldaten aan in Brussel. De Spaanse koning Filips heeft hem gestuurd om met militair geweld het gezag te herstellen, de inzet van de Inquisitie te verhevigen en nieuwe hoge belastingen (de Tiende Penning) te vorderen om deze extra inspanningen te betalen.

Zijn schrikbewind leidt tot een verheviging van de opstand in de Nederlanden. Landvoogdes Margaretha van Parma (1522-1586) neemt uit protest ontslag.

1128   Blijde intrede van graaf Dirk van den Elzas in de stad Sint-Omaars (Frans-Vlaanderen).