22 juli. Net binnen: Frans Ackerman, Gents volksleider, vermoord

Letterenhuis

Eugeen de Bock (1889-1981)

1981   Overlijden in Schoten (Antwerpen) van Eugeen de Bock (92), Vlaams auteur en uitgever. Op het atheneum van Antwerpen is De Bock redacteur van De Goedendag. Wegens een artikel over de verfransing van het onderwijs wordt hij in 1907 van de school verwijderd. Jeugdvrienden zijn Antoon Jacob, Leo Picard en Herman Vos. Het Vlaamsgezinde milieu van Antwerpen waarin De Bock aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog verkeert, beschrijft hij in zijn sleutelroman Jeugd in de Stad (1918).

Hij debuteert in 1912 met een rehabiliterend boek over Hendrik Conscience, wiens eeuwfeest dat jaar te Antwerpen gevierd wordt met een grootse tentoonstelling, waarin De Bock een belangrijk aandeel heeft. In 1913 richt hij met onder meer August Borms de Vereniging voor Beschaafde Nederlandse Uitspraak op, waarvan Jacob voorzitter en De Bock secretaris wordt. Tijdens de Eerste Wereldoorlog is hij Antwerps correspondent van De Vlaamse Post (Gent) en Het Vaderland (Den Haag). In 1918 wordt hij redactiesecretaris van het gematigd-activistische tijdschrift De Stroom. Om zijn activistische overtuiging werd hij na de oorlog uit de stadsdienst verwijderd.

In 1919 start De Bock met wat zijn levenswerk zal worden: uitgeverij De Sikkel. In 1920 sticht hij met Vos en andere uit het activisme komende jongeren het tijdschrift Ruimte (1920-1921) en in 1929 is hij medestichter van de Vereniging ter bevordering van het Vlaamse Boekwezen.

‘De Bock, die als uitgever engagement paarde aan eruditie en goede smaak, was zelf een belangrijk kenner van Conscience en van de herlevende Vlaamse literatuur en beweging in de tweede helft van de 18de en de eerste helft van de 19de eeuw’ (Ludo Simons). Daarnaast ging zijn belangstelling naar de rederijkers (Colijn van Rijssele, 1958; Johan Baptist Houwaert, 1960) en naar de geschiedenis van boek en boekhandel. Zijn arbeid op historisch terrein werd in 1949 bekroond met een grote synthese van kunst en cultuur in onze gewesten: De Nederlanden. Overzicht van de geschiedenis, de beeldende kunsten, de bouwkunst en de letterkunde.

Giovani Guareschi (1908-1968)

1968   Overlijden in Cervia, nabij Ravenna, van de Italiaanse schrijver, journalist, humorist en karikaturist Giovanni of Giovannino Guareschi (60), bedenker van het personage Don Camillo. Hij is een van de bestverkopende Italiaanse schrijvers ter wereld, met meer dan 20 miljoen exemplaren, en werd zelfs geplagieerd in Vietnam. Giorgio Pisano volgt hem op als redacteur van het rechtse weekblad Candido, dat hij in 1945 had opgericht.

1946   Een groep Joodse terroristen, vermomd als Arabieren, dringen binnen in het King David Hotel in Jeruzalem, het hoofdkwartier van de Britse strijdkrachten in Palestina, en blaast het op. Tweehonderd lijken, voornamelijk Engelsen, zullen uit het puin worden gehaald. Deze moorden worden opgeëist door de Irgun van de toekomstige Israëlische premier Menachem Begin, en door de Stern-groep.

1923   In Nederland beginnen de eerste publieke radio-uitzendingen door de Hilversumse Draadloze Omroep (HDO), een dochteronderneming van de Nederlandsche Seintoestellen Fabriek (NSF). Maar toen was in Vlaanderen de commerciële radiozender Radio ’t Kerkske van Georges de Caluwe al enorm populair. Hij presenteerde vanaf 1920 zijn radioprogramma’s vanuit een protestantse kerk in Kapellen (Antwerpen). Tenzij dat de Friese ingenieur Hanso Idzerda (1885-1944) de eerste was. Deze omroeppionier verzorgde vanaf 6 november 1919 de allereerste geregelde radio-uitzendingen in Nederland voor algemeen publiek. Alles hangt ervan af wat men onder ‘publiek’, ‘regelmatig’ en ‘geregeld’ verstaat.

1909   Overlijden in Alt-Rahlstedt, nabij Hamburg, van de Duitse schrijver en dichter Detlev von Liliencron (65), auteur van lyrische gedichten, korte verhalen (Kriegsnovellen) en heldendichten (Siegfried).

1884   Na de parlementsverkiezingen die de katholieken terug een meerderheid geven, wordt het parlement in buitengewone zitting bijeengeroepen om zo snel mogelijk de diplomatieke betrekkingen met het Vaticaan te herstellen die in 1880 door de liberale regering waren verbroken. Zie Vandaag van 5 juni 2023. Ook wil men de liberale schoolwetgeving vervangen door een nieuwe die het katholieke onderwijs meer ruimte geeft.

Xavier Bichat (1771-1802)

1802   Overlijden in Parijs, op dertigjarige leeftijd, van de Franse arts en fysioloog Xavier Bichat, grondlegger van de algemene anatomie en wetenschappelijke histologie.

Onder invloed van zijn vader begint hij medicijnen te studeren in Lyon en in 1793 beëindigt hij deze studie aan de Parijse Sorbonne. In 1797 wordt Bichat benoemd tot hoogleraar. De jonge prof van 26 heeft meteen succes bij de studenten. In 1800 begint hij als arts te werken in het Hôtel-Dieu Hospitaal in Parijs. In die tijd doet hij grote ontdekkingen op gebied van de menselijke anatomie, die hij publiceert in werken als Des Recherches physiologiques sur la vie et la mort. Zijn vroeg overlijden is het gevolg van een ongelukkige val van de trap.

1672   Begin van het Beleg van Groningen door de bisschop van Münster, Christof Bernhard von Galen, bijgenaamd ‘Bommen Berend’. Groningen wordt vijf weken lang hevig met bommen bestookt door Münsterse en Keulse troepen. Maar vierduizend belegeraars sterven door ziekten. Op 27 augustus druipt de rest af. Op 28 augustus 1672 is het zwaar getroffen Groningen officieel ‘ontzet’.

1387   Moord in Gent op Frans Ackerman (57), Gents volksleider die door Filips van Artevelde wordt benoemd tot korpsoverste van een 3000 man sterke burgerwacht die de toegangswegen rond Gent openhoudt. Hij is een van de voormannen van de Gentse opstand tegen graaf Lodewijk II van Male en neemt deel aan de Slag op het Beverhoutsveld (3 mei 1382) aan de zijde van Filip van Artevelde. Met 5000 Gentenaars slaagt die erin de 40 000 ruiters en ridders van de graaf, die wordt gesteund door Frankrijk, op de vlucht te jagen.

Na de dood van Filips van Artevelde in de Slag bij Westrozebeke (27 november 1382) neemt hij samen met Pieter van den Bossche de algemene leiding over. Ackerman zegeviert in de Slag bij Duinkerke (Frans-Vlaanderen). De dood van Lodewijk van Male betekende nog niet dadelijk het einde van de gevechten. Ackerman verovert de stad Damme, maar wordt zes weken lang belegerd door het leger van de Franse koning Karel VI. De beloofde Engelse hulp komt maar niet opdagen en Ackerman doorbreekt uiteindelijk op zijn eentje het beleg.

Hij is de onderhandelaar tijdens de vredesgesprekken met de Bourgondische hertog Filips de Stoute. Delicaat, want die is getrouwd met Margaretha van Male, de dochter en erfgename van Lodewijk van Male. Op 18 december 1385 werd uiteindelijk de Vrede van Doornik ondertekend, waardoor de Gentse privileges werden hersteld en voor elke vorm van verzet amnestie wordt verleend. Gent moest wel zijn bondgenootschap met Engeland opgeven en de koning van Frankrijk erkennen. Ackerman weigert de functie aan het hof van de hertog van Bourgondië die hem wordt aangeboden.

Frans Ackerman wordt in de Sint-Pietersabdij vermoord door de zoon van een patriciër die hem de schuld geeft voor de dood van zijn vader.