25 november. Historische dag: Suriname onafhankelijk

Elk jaar   In Suriname Onafhankelijkheidsdag, ter herinnering aan 25 november 1975 toen Suriname een onafhankelijke republiek werd. Bij verdrag wordt overeengekomen dat Nederland voor 3,5 miljard gulden aan ontwikkelingshulp zal verlenen.

Yukio Mishima (1925-1970)

1970   Overlijden te Tokio van de auteur Yukio Mishima. Hij pleegt er seppuku in het Japanse ministerie van Landverdediging. Mishima schreef romans, toneelstukken, essays en gedichten. Hij werd drie keer genomineerd voor de Nobelprijs voor Literatuur. Mishima verzette zich sterk tegen de invloed van de Amerikaanse cultuur in Japan en de daardoor veroorzaakte teloorgang van oude Japanse waarden. Hij vond dat het ethos en de oude erecode van de samoerai moesten worden hersteld, inclusief die van de eervolle zelfdoding, en besloot het voorbeeld te geven.

1959   Overlijden in Parijs van Gérard Philippe, 37 jaar. Deze Franse filmacteur met zijn koortsachtig romantisme is de prins van de Franse jeugd in de jaren 1940-1950. Hoewel bekend is dat hij met het communisme sympathiseert, blijft hij toch een hartelijke relatie onderhouden met zijn vader die tijdens de Tweede Wereldoorlog een van de voormannen was van de collaborerende Parti Populaire français (PPF) en in Spanje in ballingschap leeft.

Gérard Philippe is hij ons onder meer bekend als vertolker van Tijl Uilenspiegel in de Les Aventures de Till l’Espiègle (1956). Hij regisseert deze film zelf, nadat Joris Ivens het heeft laten afweten. De première van de film heeft plaats op 7 november 1956 in Parijs. Dat is de dag dat de communistische krant L’Humanité wordt bestormd na de Hongaarse Opstand tegen het Sovjetregime. Omdat de film een coproductie is met de DDR reageert het Franse publiek zeer negatief. In Vlaanderen kent de film succes, maar in Nederland wordt hij niet eens uitgebracht.

Connie Palmen (°1955)

1955   Geboorte in het Limburgse Sint Odiliënberg van Aldegonde Palmen, beter bekend als Connie Palmen, Nederlands schrijfster, neerlandica en filosofe. Ze debuteerde in 1991 met de roman De Wetten, waarvan de structuur verwijst naar het middeleeuwse verhaal en mirakelspel Mariken van Nieumeghen. Meteen een succes. En zo blijft het aanhouden, van boek tot boek. Haar werk De Erfenis (1999) kent een recordoplage van 745 000 exemplaren, ongezien in het Nederlandse taalgebied.

Palmen had een relatie met journalist Ischa Meijer. Twee weken voor de publicatie van haar tweede roman De Vriendschap (1995) overlijdt Ischa Meijer plotseling op tweeënvijftigjarige leeftijd. Onmiddellijk laat ze de promotiecampagne voor haar boek afblazen. Niettemin wordt deze roman een bestseller en Palmen ontvangt datzelfde jaar de prestigieuze AKO Literatuurprijs. Vanaf 1999 had Palmen een relatie met de D66 politicus Hans van Mierlo. Ze trouwen op 11 november 2009, maar Van Mierlo overlijdt precies vier maanden later, op 11 maart 2010.

1952   In Londen gaat het toneelstuk The Mousetrap van Agatha Christie in première. Het wordt tot op dag van vandaag onafgebroken gespeeld.

1945   Grote, officiële stichtingsvergadering van het Vlaamse, socialistische Vermeylenfonds in de gotische zaal van het Brusselse stadhuis. Het fonds wil de gelijke zijn van twee bestaande cultuurverenigingen, het katholieke Davidsfonds en het liberale Willemsfonds. Het is genoemd naar de Vlaamse socialistische kunsthistoricus, letterkundige, en gewezen rector van de universiteit Gent August Vermeylen die kort daarvoor, op 10 januari 1945, overleden is.

1943   Mussolini roept in Salò aan het Gardameer de Italiaanse Sociale Republiek uit, een laatste poging om een fascistische staat te handhaven na de capitulatie van het Koninkrijk Italië.

1915   In een brief aan de Duitse natuurkundige Arnold Sommerfeld deelt Albert Einstein mee dat hij de relativiteitstheorie heeft ontdekt.

Hugo Verriest (1840-1922)

1840   Geboorte te Deerlijk van Hugo Verriest, Vlaams priester, schrijver en redenaar. Hij was een van de belangrijkste voortrekkers van de Vlaamse Beweging, zowel in haar culturele als in haar politieke dimensie, en gaf ze vanaf het begin een Heel-Nederlandse bedding. Van 1867 tot 1877 geeft hij les aan het Kleinseminarie in Roeselare en heeft er onder meer Albrecht Rodenbach als leerling. In 1888 wordt hij pastoor in Wakken, waar hij grote invloed heeft op de jonge Joris van Severen.

Hugo Verriest is de geestelijke vader van de Blauwvoeterij, met de slogan Dat volk moet herleven! Door zijn uitstraling heeft hij een grote invloed op zijn leerlingen. Hij is niet alleen een charismatisch, maar ook een praktisch man en een hevig polemist. Hij ijvert voor de vernederlandsing van het onderwijs in heel Vlaanderen, het eerste wat volgens hem moet veranderen. Van 1877 tot 1881 is hij redacteur bij De Vlaamsche Vlagge, het tijdschrift van de studentenbeweging. Zijn strijd voor de Vlaamse zaak ergert zijn katholieke oversten, die hem hiervoor straffen.

Verriest is een innemend spreker en speelt een grote rol in de verdere ontwikkeling van de Vlaamse Beweging. Hij wordt een unieke verbindingsfiguur tussen katholieken en vrijzinnigen, socialisten en liberalen. Hij bouwt bruggen tussen Vlaanderen en Nederland en tussen intellectuelen en het gewone volk.

In 1906 wordt hij opgenomen in de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde en daarna ook nog doctor honoris causa van de KULeuven. Hij schrijft biografieën van onder meer Guido Gezelle, Stijn Streuvels en Albrecht Rodenbach (Twintig Vlaamse Koppen). Tip voor een uitgever: zijn vele gedichten werden nooit gebundeld of uitgegeven.

Meer dan honderd straten in Vlaanderen en Nederland zijn naar Verriest genoemd. Zelfs een politieboot in Oostende draagt de naam Hugo Verriest.

1813   In Hazebroek (Frans-Vlaanderen) verzetten Vlaamse jongeren zich tegen de verplichte inlijving in het keizerlijke leger van Napoleon en verwoesten de onderprefectuur met stokken. De dag is daarom de geschiedenis ingegaan als Stokkenmaandag. De plaatselijke onderprefect ontsnapt op het nippertje.

1798   Aanhouding in de bossen van Postel van Pieter Corbeels. Deze boekdrukker is een van de aanvoerders van de Boerenkrijg in de Kempen, het verzet tegen de Franse bezetting. Op 15 oktober 1798 verzamelt het boerenleger zich te Geel en controleert al snel de wijde omgeving. Corbeels moest zich echter op 25 november 1798 gewonnen geven te Postel. De Fransen nemen hem gevangen en voeren hem af naar Doornik, waar hij wordt gefusilleerd. Corbeels wordt vermeld in het lied Voor Outer en Heerd. Dat lied werd in het interbellum geschreven door de Kempische dichter Jozef Simons (1888–1948) en getoonzet door Armand Preud’homme (1904–1986). Het was in de jaren 1950-1960 een ‘schlager’ in alle scholen, jeugdbewegingen, vakantiekolonies enz. De derde strofe luidt:

Rollier, Corbeels, Van Gansen,

          Bevochten onverveerd,

          Met wisselende kansen,

          Den vijand van hun heerd.

          Zij kampten koen als leeuwen,

          En werden z’overmand,

          Hun namen staan voor eeuwen,

          In ’t hart van ’t volk gebrand.

1577   Geboorte in Delfshaven van Piet Hein, als Pieter Pietersen Heyn. Deze beroemde Nederlandse admiraal is bekend gebleven door de verovering van de Spaanse Zilvervloot in 1628. Bekend gebleven is het lied van Dr. Jan Pieter Heije (1809-1876), in 1847 getoonzet door Jan Jozef Viotta, ook hij een arts.