26 juni. Historische dag: Vrede van Augsburg bevestigt staatkundige eenheid Lage Landen

1987   In Alphen aan de Rijn gaan twee garages in vlammen op. De terreurgroep Revolutionaire Antiracistische Actie (RARA) eist de verantwoordelijkheid voor de branden op. De garagebedrijven zijn als doelwit gekozen, omdat ze handelen in Shell-producten.

1984   De Franse Gemeenschapsraad keurt een decreet goed van FDF-senator Jean Lapaffe waardoor Franstalige mandatarissen in alle Vlaamse gemeenten in de uitoefening van hun ambt Frans mogen spreken. Op het moment van de goedkeuring had de Raad van State al een negatief advies uitgebracht, op grond van het feit dat de Franse Gemeenschapsraad onbevoegd was om zich uit te spreken over taalkwesties in Vlaanderen. De Vlaamse Executieve tekent beroep aan tegen dit decreet. Het zal er niet doorkomen.

Henry E. Garrett (1894-1973)

1973   Overlijden in Charlottesville (Virginia) van de Amerikaanse psycholoog Henry E. Garrett. Deze voormalige president van de American Psychometric Society leidde van 1942 tot 1956 de afdeling psychologie aan de Columbia University en publiceerde verschillende werken over de genetische basis van intelligentie.

1963   De Amerikaanse president John F. Kennedy bezoekt West-Berlijn waar hij bij de Muur een beroemde toespraak houdt: ‘All free men, wherever they may live, are citizens of Berlin, and, therefore, as a free man, I take pride in the words Ich bin ein Berliner!’ Kennedy brengt zijn bezoek midden in de Koude Oorlog en twee jaar nadat de communistische DDR de Berlijnse Muur had gebouwd tussen West- en Oost-Berlijn. Daardoor zaten de inwoners van Oost-Berlijn opgesloten.

1960   Somaliland wordt onafhankelijk van Groot-Brittannië.

1960   Madagascar wordt onafhankelijk van Frankrijk.

Alex Donckerwolcke (1912-1986)

1949   Voor het eerst sinds de het einde van de Tweede Wereldoorlog neemt weer een Vlaams-nationale partij deel aan de parlementsverkiezingen: de Vlaamse Concentratie, onder voorzitterschap van Ir. Alex Donckerwolcke. Ondanks het gebrek aan mensen, tijd en geld en allerhande tegenwerking slaagt de partij erin om in de meeste Vlaamse arrondissementen een lijst in te dienen. De verkiezingsuitslag is een ontgoocheling: de Vlaamse Concentratie haalt 103 789 stemmen en nergens een verkozene.

1847   In Gent derde zangfeest van het Vlaams-Duits Zangverbond. Deze Vlaams-Duitse koorfederatie was in 1846 gesticht door Prudens van Duyse, samen met Johan M. Dautzenberg en de gebroeders Robert en Evariste van Maldeghem met hun koor van het Gomberts Genootschap. Doelstelling van dit koorverbond was het zingen en verspreiden van goede koormuziek op Duitse, Nederlandse en Latijnse teksten. Via contacten met de betere Duitse koren en hun repertoire wou men aan Vlaamse kant het niveau van de eigen koormuziek op een hoger niveau tillen. Het Zangverbond (met erevoorzitter graaf Théodore-Emile de t’ Serclaes de Wommersom en voorzitter Jan Nolet de Brauwere van Steeland) organiseerde drie koorontmoetingen.

Het driedaagse derde zangfeest (26-28 juni 1847) werd door de Belgische regering gesubsidieerd en opnieuw waren er Waalse koorverenigingen aanwezig die ‘Hoog- en Nederduits’ zongen. Bij die gelegenheid hield Theodoor van Ryswyck een toespraak waarin hij de band tussen Vlaanderen en het Rijnland bezong: ‘Wij waren immer medeloten/ uit d’eigen reuzeneik gesproten’. Dautzenberg zei tijdens de openingsplechtigheid: ‘Of deze groet Duits of Vlaams is, kan ik zelf niet zeggen , maar in ieder geval is hij echt Germaans’. Plannen voor een vierde zangfeest in Frankfurt of Keulen gingen niet door wegens de politieke onrust in Duitsland.

‘Niettegenstaande zijn korte bestaan betekende het Zangverbond toch een belangrijke stimulans voor de Vlaamse muziekverenigingen. Zo kwamen ze in contact met de betere Duitse koren en met koorwerken en symfonische muziek van onder meer Mozart, van Beethoven, Mendelssohn en Carl M. von Weber’ (Jan Dewilde). Ook groeiden er in het Zangverbond nieuwe ideeën die later verder door Peter Benoit werden ontwikkeld: de samenhang tussen volk, taal en muziek en het belang van het volkslied en de polyfonie in het zoeken naar een eigen nationaal idioom.

1831   Op de Conferentie van Londen komt het tot een ontwerpovereenkomst over de opdeling van de Nederlanden tussen Nederland en het pas afgescheiden België. Dat laatste zou neutraal blijven, onder garantie van de grote mogendheden. De grens zou in beginsel die van 1790 zijn, maar de talrijke wederzijdse enclaves zouden worden uitgewisseld. Over Maastricht en Luxemburg zouden afzonderlijke onderhandelingen worden gevoerd. De scheepvaart op de Schelde, de Maas, het kanaal Gent-Terneuzen en de Zuid-Willemsvaart zou vrij zijn. Elk van beide staten zou de staatsschuld van vóór 1815 dragen en die van daarna zou ‘billijk worden verdeeld’.

De Belgische delegatie in Londen aanvaardt het voorstel. Dezelfde avond nog, om 21 u., laat Leopold van Saksen-Coburg  weten dat hij de troon van België graag zal aanvaarden, op voorwaarde dat het Nationaal Congres zich akkoord verklaart met de ontwerpovereenkomst, die hij bijzonder gunstig vindt voor België. Vergeefse moeite. Koning Willem I wijst de regeling af. Het zal nog tot 1839 duren voor er een akkoord komt.

1794   Franse revolutionaire troepen onder leiding van maarschalk Jourdan vallen de Zuidelijke Nederlanden binnen en verslaan het Oostenrijks leger in Fleurus (Henegouwen). Dit leidt andermaal tot de Franse bezetting van de volledige Zuidelijke Nederlanden. Het bewind van de Franse bezetters was bijzonder onpopulair. Toch werd tweehonderd jaar later, in 1994, de grootste middelbare school van de stad Fleurus naar de agressor van 1794 genoemd, het Athénée Royal Jourdan… Zo zie je toch maar weer.

Wigle van Aytta van Swichum (1507-1577)

1548   Het Verdrag van Augsburg wordt gesloten, een staatsrechtelijke regeling van het Heilige Roomse Rijk waarbij Zeventien Provinciën van de Nederlanden tot een staatkundig geheel werden gemaakt en feitelijke onafhankelijkheid verkregen. Het verdrag was in de praktijk grotendeels voorbereid en uitgewerkt door een van Karels belangrijkste adviseurs, de Friese jurist Wigle van Aytta van Swichum (1507-1577). Deze regeling was een belangrijke stap in de vorming van een Heel-Nederlandse staat, die Karel in navolging van zijn Bourgondische voorouders nastreefde.

Maria van Hongarije stuurde in 1547 Wigle (Viglius) van Aytta naar de Rijksdag om de Nederlandse belangen te verdedigen. Nadat de Rijksstanden het plan hadden afgewezen, koos Karel V begin 1548 toch voor de regeling zoals die vanuit de Nederlanden was voorgesteld. Na lange en moeizame onderhandelingen wist Wigle de Rijksdag zover te krijgen dat zij instemden met het nieuwe statuut. Vervolgens werd dit nieuwe territoriale geheel onttrokken aan de jurisdictie van het Rijkskamergerecht en de wetgeving van het Heilige Roomse Rijk.

Door de ondertekening van het Verdrag van Augsburg waren de Nederlanden nagenoeg geheel losgemaakt uit het Rooms-Duitse Rijksverband, precies zoals Maria van Hongarije en Wigle van Aytta voor ogen stond. Meer dan eens werd er in latere eeuwen op gewezen dat 26 juni eigenlijk onze nationale feestdag moeten zijn.

1267   Paus Clemens IV geeft de bulle Turbato Corde uit, die christenen verbiedt zich tot het jodendom te bekeren. Ze geeft aan de inquisiteurs de instructie dat deze bekeerlingen voortaan als ketters moeten worden behandeld.