28 december. Historische dag: Willem Vogt richt AVRO op

Elk jaar   Viering van Onnozele Kinderen. Dit kerkelijke feest werd voor het eerst in 505 in Carthago gevierd. Het stamt van een oud Romeins kinderfeest, het festum puerorum. Dit verkleedfeest, waarin oosterse, Romeinse en Keltische elementen waren opgenomen, werd toen door de kerk verboden.

2017   Overlijden in Den Haag van Sonja van Proosdij (84), Nederlandse radio-omroepster en journaliste. Ze begint in 1964 als presentatrice bij piratenzender Radio Noordzee, die vanaf het REM-eiland uitzond. Daarna werkt ze onder meer voor de NCRV en de AVRO. Als journaliste schrijft ze voor allerlei kranten en tijdschriften, van De Haagsche Courant tot autobladen. In 2006 richt ze de Nederlandse afdeling op van de Dreamcatcher Foundation, die zwarte vrouwen in Zuid-Afrika hielp om zelfstandige onderneemsters te worden.

1993   De Amerikaanse regering geeft toe dat in de jaren ’50 en ’60 zeker 800 Amerikanen opzettelijk zijn blootgesteld aan radioactieve straling, in het kader van wetenschappelijke experimenten.

1992   De op 15 december overleden communistische voorman Fré Meis wordt door luisteraars van het Radio Noord uitgeroepen tot (eerste) ‘Groninger van het Jaar’. Hij krijgt 70% van de stemmen.

1989   Het Tsjechoslowaakse parlement verkiest Alexander Dubcek (1921-92) tot voorzitter. Het is zijn politieke comeback na zijn afzetting door de Sovjets in 1969 aan het eind van de ‘Praagse Lente’.

Andrei Tarkovsky (1932-1986) op een Russische postzegel uit 2007

1986   Overlijden in Parijs van Andrej Tarkovski (54), Russisch filmregisseur. Hij wordt in cinefiele kringen beschouwd als een van de grootste filmkunstenaars uit de geschiedenis. In 1966 draait Tarkovski een film over het leven van de middeleeuwse iconenschilder Andrej Roebljov.

In deze film verwerkte Tarkovksi kritiek op het Sovjetbeleid dat kunstenaars geen vrijheid gaf. Het Kremlin is hier niet van gediend en wil alle kopieën van de film vernietigen. Enkele kopieën kunnen toch het land worden uitgesmokkeld. Zo komt de film in 1969 op het filmfestival van Cannes. Daar wordt hij gelauwerd als een van de beste films aller tijden. Andrej Tarkovksi krijgt er het imago van meesterregisseur toebedeeld.

1975   Start van de publieke radiozender Hilversum 4 (later Radio 4), de klassieke muziek- en cultuurzender. Hij ontstond na een succesvolle lobby van de Stichting Nederland Muziek, een actiegroep van ontevreden radioluisteraars.

1973   Aleksandr Solzjenitsyn publiceert in Parijs De Goelag Archipel. Het boek circuleerde voordien illegaal als samizdat-werk in de Sovjet-Unie. Het boek gaat in op de dwangarbeiderskampen voor dissidenten tijdens het Sovjetbewind. Het is als ooggetuigenverslag geschreven: ten tijde van Stalin was Solzjenitsyn zelf acht jaar lang dwangarbeider in deze concentratiekampen, In Rusland werd het boek pas in 1989 officieel uitgebracht.

Antoinette Hertsenberg (°1964)

1964   Geboorte in Den Haag van Antoinette Hertsenberg, Nederlandse programmamaker en journaliste. Journalist van het Jaar 2009. Ze kwam meteen in opspraak door haar extreem hoge salaris (ruim 363 000 euro in dat jaar). Daarnaast is ze Zevendedagsadventist, vegetarische activiste en getrouwd met Niko Koffeman, Eerste Kamerlid voor de Partij voor de Dieren. Ze hebben samen drie kinderen.

1962   Het Friese eiland Schiermonnikoog is onbereikbaar geworden voor de veerboot Brakzand. De ijsbreker die voor de veerboot uitvaart komt niet meer door het ijs en het kleine konvooi moet terugvaren. De winter van 1962-63 was de koudste winter in Nederland sinds de ‘revolutiewinter’ van 1789.

1961   Oprichting in Antwerpen van de Jong-Vlaamse Studentengemeenschap (JVSG), Vlaams-nationale scholieren- en studentenvereniging, door Carl Nuyts en Rudi de Gryse.

1937   Oprichting te Gent van oud-ledenbond LVSV opgericht, om de afgestudeerden van het Liberaal Vlaams Studentenverbond (LVSV) te groeperen. Het LVSV zelf was in 1930 opgericht als Vlaamsgezinde studentenvereniging aan de pas vernederlandste Rijksuniversiteit Gent.

1933   De Nederlandse regering beslist dat ambtenaren niet langer lid mogen zijn van nationaalsocialistische en communistische organisaties zoals de NSB, de Algemene Fascistenbond en de Communistische Partij Nederland (CPN). De maatregel kost NSB-leider Anton Mussert zijn baan als hoofdingenieur van Provinciale Waterstaat in Utrecht.

1927   Officiële oprichting van de Algemene Vereniging Radio Omroep (AVRO). Drijvende kracht en inspirator van de AVRO was directeur Willem Vogt (1888-1973), aan wie het ook te danken is dat de Nederlandse omroep zich in Hilversum vestigt en niet in Den Haag of Amsterdam. Verteld wordt dat Vogts echtgenote destijds weigerde uit Hilversum te verhuizen, omdat zij verknocht was aan haar Gooise dienstbode.

Hildegard Knef (1925-2002)

1925   Geboorte in Ulm (Schwaben) van Hildegard Knef, vrijgevochten Duitse zangeres, actrice en schrijfster. Bekende films van haar zijn onder meer Die Dreigroschenoper, Wartezimmer zum jenseits, Jeder stirbt für sich allein en de in 1951 als ‘schandaalfilm’ aangevoelde Die Sünderin. Ze schreef Das Urteil en de geruchtmakende autobiografie Der geschenkte Gaul en ze zong Ich hab’ noch einen Koffer in Berlin, Tapetenwechsel, Sei doch so wie damals…

1923   Geboorte in Lommel van Rik Hamblok, Vlaams abstract kunstschilder. Hij begon in 1946 als fabrieksarbeider bij Vieille Montagne in Balen-Wezel en bleef dat tot 1973.

1895   In de kelder van het Grand Café aan de Boulevard des Capucines in Parijs tonen de Franse broers Auguste Lumière (1862-1954) en Louis Lumière (1864-1948) voor het eerst een ‘film’ aan een betalend publiek. De titel van de film is: L’arroseur arrosé (De besproeier besproeid). In de 38 seconden durende film stapt een kwajongen op de tuinslang van een tuinier. Als deze de slang naar zijn gezicht richt, om te kijken wat er mis is, stapt de kwajongen weg waardoor de tuinier de waterstraal vol in het aangezicht krijgt. Dat is dus het oudste filmscenario. In 1893 hadden de broers een filmcamera uitgevonden en een filmprojector, die ze ‘cinematographe’ noemden. Het woord ‘cinema’ is daarvan afgeleid).

1836   Spanje erkent de onafhankelijkheid van Mexico.

1702   Overlijden in Haarlem van de Nederlandse kunstschilder Richard Brakenburg (52), genreschilder in de voetsporen van Jan Steen. Hij was ook bekend als portretschilder en als dichter. Werken van Brakenburg hangen onder meer in het Rijksmuseum in Amsterdam, het Mauritshuis in Den Haag en het Szépművészeti Múzeum in Boedapest.

1612   De planeet Neptunus wordt voor het eerst waargenomen door een astronoom, en wel door de al beroemde Italiaanse sterrenkundige Galileo Galilei.

1445   Hertog Filips de Goede verleent de stad Oostende de toelating om een haven te bouwen, ten westen van de stad.

1065   In Londen wordt de Westminster Abbey ingewijd, de kerk waar traditioneel de kroningen en begrafenissen van leden van het Britse koningshuis plaatsvinden. De eersten waren de Normandische hertog Willem van Normandië en zijn vrouw Margaretha van Vlaanderen.

484   Alarik II volgt zijn vader Eurik op als koning van de Visigoten.