28 januari. Net binnen: Amerikaans ruimteveer Challenger ontploft bij lancering

2007   In Noord-Ierland erkent Sinn Fein, de politieke tak van de IRA, de Britse politie en komt het tot een informeel akkoord over haar rol. De IRA had jaren gestreden tegen de Noord-Ierse politie omdat ze die – niet onterecht – beschouwde als een verlengstuk van het pro-Britse protestantse extremisme.

2007   Israël krijgt voor het eerst in de geschiedenis een moslim als minister: Raleb Majadele van de Arbeidspartij.

2006   In de Poolse plaats Chorzov bij Katowice stort het dak van een hal in tijdens een duivenbeurs. Er sterven minstens 60 mensen.

1986   Het Amerikaanse ruimteveer Challenger explodeert 73 seconden na de lancering. De zeven bemanningsleden komen om het leven. Het zijn: Francis Scobee, Michael Smith, Judith Resnik, Ellison Onizuka, Ronald McNair, Gregory Jarvis en Christa McAuliffe. Er bleek een probleem te zijn met een afsluitzegel in de rechterstuwraket. Er lekten hierdoor vrijwel direct na de start gassen en brandstof uit de raket. De explosie en het daaropvolgende neerstorten van het toestel in de oceaan, werd op film opgenomen en later uitgezonden op televisie. Door de ramp met de Challenger kwam het Amerikaanse spaceshuttle-programma enige tijd stil te liggen. Pas in september 1988 werd het programma met de lancering van de Discovery hervat.

Daan Boens (1893-1977)

1977   Overlijden in Gent van Daan Boens (83), Vlaams socialistisch auteur en politicus. Hij was afkomstig uit Oostende en studeert archeologie en wijsbegeerte aan de Rijksuniversiteit in Luik. Boens is er secretaris van het Vlaamsgezinde studentengenootschap Onze Taal en publiceert als scholier en student gedichten in De Goedendag, De Boomgaard, Nieuw Leven en De Tijd.

Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog wordt Boens onder de wapens geroepen en moet dus zijn studies staken. Aan het IJzerfront was hij samen met August van Cauwelaert en Fritz Francken een van de weinigen in Vlaanderen die oorlogspoëzie schreef. In een reeks sonnetten drukte hij zijn afschuw voor het oorlogsgeweld uit. Op het einde van de oorlog raakte hij nog gewond bij een gasaanval.

Na de Eerste Wereldoorlog werkt Daan Boens mee aan Opstanding, het tijdschrift van de linkse en pacifistische Clarté-groep. Hij sluit zich aan bij de Belgische Werkliedenpartij (BWP), die naar zijn mening zijn antimilitaristische gevoelens het best vertolkt. Hij zetelt voor de BWP de in de provincieraad van West-Vlaanderen (1921-1925), in de Kamer (1925-1929) en in de Oostendse gemeenteraad (1926-1932). Hij spreekt zich duidelijk uit voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit, wat hij een democratische en rechtvaardige daad noemt. Onderwijs in het Frans creëert immers voor de kinderen uit arbeiderskringen een bijkomende drempel: niet alleen behoren zij tot een andere sociale klasse dan de meeste studenten, maar bovendien spreken zij een andere, discriminerende taal.

In 1929 wordt Boens redacteur van Vooruit. Van 1927 tot 1945 was hij tevens voorzitter van een Roeselaarse textielmaatschappij. De Tweede Wereldoorlog maakte een einde aan Boens’ loopbaan als journalist. Na de bezetting werkt hij als publiciteitsagent, makelaar in onroerend goed en bibliothecaris en adviseur van de Centrale der Liberale Vakbonden. Verder richtte hij mede Radio Vlaanderen (1936), Pan (1938) en de Vereniging van Oost-Vlaamse Letterkundigen (1954) op. Gedurende zijn hele leven schreef Boens gedichten en toneelstukken. Zo was hij onder meer de auteur van een massaspel, 1302, dat in 1937 werd opgevoerd tijdens de socialistische Guldensporenviering te Kortrijk, georganiseerd door Maurits Naessens.

Oorlogsgedichten van Daan Boens vind je onder meer hier.

1968   In Vietnam, middenin het Tet-offensief, geeft een Amerikaanse officier, geïnterviewd door Peter Arnett, het beroemd gebleven antwoord dat ‘om de stad Ben Tre te redden, het nodig was deze volledig te vernietigen’.

1946   Oprichting in Antwerpen van de naamloze vennootschap Ontspanningslectuur, uitgeefster van het satirisch weekbladRommelpot, het eerste Vlaams-nationale persorgaan na de Tweede Wereldoorlog. De titel was geïnspireerd door ‘Rommelpot van ’t Hanekot’, een hekeldicht van Joost van de Vondel. Rommelpot was een initiatief van Daniël Merlevede, die tevens de redactionele leiding op zich nam. De afgevaardigd bestuurder van Ontspanningslectuur, Martha Dolfyn, werd verantwoordelijk uitgever. Verder waren Edgar Boonen, Remi Piryns, Louis Ryckeboer en Arthur de Bruyne betrokken bij de oprichting. Algauw voegde Renaat Joostens zich bij dit zestal. Het blad haalde een oplage van meer dan 10 000 exemplaren.

Voor het vervolg: zie Vandaag van 16 december 2022.

1945   Einde van het Ardennenoffensief, ook wel Von Rundstedtoffensief genoemd naar de commanderende Duitse generaal. Dit offensief was het laatste grote offensief van de Duitse Wehrmacht aan het Westfront in de Tweede Wereldoorlog. De slag eindigde met een overwinning van de geallieerden.

1935   IJsland is het eerste land waar abortus gelegaliseerd wordt. Niet omdat IJsland zo progressief is, maar omdat het zo conservatief is: het is daar in de praktijk altijd zo geweest. Tegelijk heeft IJsland een van de hoogste geboortecijfers van Europa.

Sven Hedin (1865-1952)

1921   Albert Einstein zet heel de wetenschappelijke wereld op zijn kop. In een redevoering in Berlijn beweert hij dat het universum gemeten kan worden.

1915   De Franse luchtmacht voerde het eerste nachtelijke bombardement in de militaire geschiedenis uit, in de buurt van Soissons (Picardië).

1907   De Zweedse schrijver en ontdekkingsreiziger Sven Hedin (1865-1952) doorkruist de Himalaya. Hij is de eerste Europeaan die deze prestatie volbrengt.

1887   De eerste ‘steenlegging’ van de Eiffeltoren vindt plaats in Parijs. De toren zal worden ingehuldigd op 31 maart 1889. Voor het volledige verhaal: zie Vandaag van 15 december 2022.

Sidonie-Gabrielle Colette (1873-1954)

1873   Geboorte in Saint-Sauveur-en-Puisaye (Bourgogne-Franche-Comté) van de Franse schrijfster Sidonie-Gabrielle Colette, auteur van Blé en herbe en de serie Claudine. In 1949 was ze voorzitster van de Académie Goncourt.

1788   Begin van de Europese inwijking in Australië door het verschepen van Britse zware misdadigers naar de nieuwe kolonie. De eerste Australische strafkolonie wordt gevestigd bij Botany Bay op 28 januari 1788.

1710   In opdracht van Lodewijk XIV wordt het ‘jansenistische’ klooster van Port-Royal des Champs met de grond gelijkgemaakt. Paus Clemens XI had in 1708 het klooster opgeheven.

1621   Overlijden in Rome van paus Paulus V (Camillo Borghese). Hij liet de vrouw van een van zijn broers vergiftigen, omdat ze niet op zijn avances wilde ingaan, en had verschillende kinderen gemaakt bij zijn zus, waaronder de latere kardinaal Borghese. Over deze laatste zei de theoloog Nicolas de Marbais dat hij voor de paus ‘alles tegelijkertijd was, zijn zoon, zijn neef en zijn lieveling’. In zijn strijd met Venetië excommuniceerde Paulus V in 1605 de doge, de senaat en alle andere Venetiaanse instellingen.

1077   De excommunicatie van keizer Hendrik IV van het Heilige Roomse Rijk wordt opgeheven na zijn tocht naar Canossa. Daar had de paus hem drie dagen buiten in de sneeuw laten wachten, blootvoets en in boetekleed.

Koop nu Vandaag in de loop der jaren in de Doorbraak-boekhandel.