28 september. Net binnen: humanist Adriaan van Baarland geboren, Vlaams pennenvriend van Erasmus

1994   De veerboot Estonia zinkt op de Oostzee, op weg van Tallinn (Estland) naar Stockholm (Zweden). De ondergang van de Estonia met zijn 852 slachtoffers is de grootste scheepsramp in de Europese naoorlogse geschiedenis. Slechts 137 opvarenden konden worden gered.

1987   Op een vuilstort in Goiana (Brazilië) openen enkele sloppenbewoners een daar gedumpte container ziekenhuisafval. Met de inhoud van een ampul hoogradioactief Cesium-137 (felgeel fluoriserend) gaan ze ‘bodypainten’. Daaraan sterven 19 mensen.

1984   In 1974 had het parlement een wet aangenomen op het statuut van de overheidsvakbonden. Het eerste uitvoeringsbesluit wordt genomen op 28 september 1984. Men had er tien jaar over gedaan!

1982   Een Koninklijk Besluit brengt een nieuwe regeling tot stand voor het brugpensioen van mannen.

Brigitte Bardot (°1934) poseert voor Cees van Dongen (1877-1968)

De werkgever is voortaan verplicht vervanging te voorzien van de bruggepensioneerde.

1971   Een uitslaande brand in hotel Het Silveren Seepaerd (Eindhoven), kost 11 hotelgasten het leven. De oorzaak van de brand is nooit opgehelderd. Wel staat vast dat de beveiliging en de vluchtroutes slecht waren.

1950   Het onafhankelijk geworden Indonesië wordt toegelaten tot de Verenigde Naties.

1934   Geboorte in Parijs van Brigitte Bardot.

Adiel Debeuckelaere (1888-1979)

1919   Op het provinciaal congres van het Vlaams Front in Gent spreekt Adiel Debeuckelaere, tijdens de Eerste Wereldoorlog de leider van de geheime frontbeweging aan de IJzer. Hij had voordien al toespraken gehouden op de officiële stichtingsvergadering van de Brusselse afdeling (22 juli 1919) en op de grote meeting in Antwerpen (30 augustus 1919).

Zijn politieke rol aan het IJzerfront is de belgicisten echter niet ontgaan. Op 10 november 1921, tien dagen voor de nieuwe wetgevende verkiezingen, waarin Debeuckelaere kandidaat voor Brugge zou zijn, wordt hij gearresteerd op beschuldiging van samenwerking met de Duitsers en aansporing tot defaitisme. Aanleiding is de publicatie in het Brusselse dagblad Le Soir van Duitse documenten uit de oorlogstijd betreffende de ondervragingen van de gevangen Debeuckelaere. Ze stonden ook te lezen in het boek Flamenpolitik. Suprême espoir de domination allemande en Belgique (1921) van de Leuvense franskiljon Armand Wullus.

Dat volstaat voor de Belgische justitie om Debeuckelaere van hoogverraad te beschuldigen. De verdediging en vele Vlaamsgezinden zijn ervan overtuigd dat het proces om politieke redenen is begonnen. Na negen maanden voorarrest in de gevangenis van Vorst komt er eindelijk een proces voor de krijgsraad in Brussel. De verdediging, waargenomen door Hendrik Picard en Edmond van Dieren, stelt dat Debeuckelaere geen enkele verantwoordelijkheid droeg voor de feiten die hem ten laste werden gelegd. Talrijke leden van de Frontbeweging en ook Frans van Cauwelaert en de minister van staat Prosper Poullet komen te zijnen gunste getuigen. Het proces eindigt op 24 augustus 1922 met vrijspraak. De verkiezingen zijn dan voorbij en hebben de Vlaams-nationalisten onverwacht vijf zetels opgeleverd.

1902   De Italiaans-Franse schrijver Émile Zola (62) sterft in Parijs, verstikt door de dampen van de open haard in zijn appartement. Hij was een vertegenwoordiger van de literaire school der ‘naturalisten’. Bekende werken van hem zijn onder meer La bête humaine, L’assommoir, Quatre évangiles, La joie de vivre, Les mystères de Marseille en ook het beroemde antiregeringspamflet J’accuse in verband met de ‘Dreyfus-affaire’.

Louis Pasteur (1822-1895)

1895   Overlijden in Marnes-la-Coquette, nabij Parijs, van Louis Pasteur (72), Frans scheikundige en bioloog, bekend door pasteurisatietechniek en de ontdekking van het vaccin tegen hondsdolheid. Hij verrichtte baanbrekend werk in de strijd tegen infecties en besmettingen.

1803   Geboorte in Dresden van Ludwig Richter, een van de beroemdste tekenaars en graveurs van de 19de eeuw. Vanaf 1828 is hij werkzaam bij de porseleinfabriek Meissen en in 1836 wordt hij benoemd tot hoogleraar aan de Academie van Dresden. Hij overlijdt in 1884 op de leeftijd van 80.

1687   Het Osmaanse Rijk (Turkije) staat Athene af aan Venetië.

1568   Na een verwoed gevecht wordt Jan Camerlynck, een van de leiders van de bosgeuzen, samen met elf van zijn gezellen in Kaaster (Frans-Vlaanderen) aangehouden. Hij wordt later in Ieper gefolterd en sterft op 20 november op de brandstapel.

1486   Geboorte in Baarland (Zeeland) van Adriaan van Baarland, vaak in gelatiniseerde vorm vermeld als Adrianus Barlandus, Vlaams-Zeeuws filoloog, historicus en moraalfilosoof, hoogleraar in Leuven. Als kind verhuist hij naar Gent waar hij vanaf zijn elfde de Latijnse school van Pieter de Schot bezoekt. Als hij 15 is gaat hij studeren aan de Pedagogie Het Varken in Leuven (‘Minorennes porcenses’). In 1505, nog geen 20, wordt hij licentiaat in de filosofie. Hij begint onmiddellijk Latijn te doceren en in 1509 wordt hij hoogleraar filosofie. De kerk haalt hem binnen: in 1515 wordt Barlandus tot priester gewijd, maar hij heeft zijn meeste tijd besteed als docent aan de universiteit en als privéleraar

Van Baarland is al heel vroeg een groot aanhanger van Erasmus. In 1516 maakt hij ten behoeve van zijn broer Cornelius Barlandus een catalogus op van de geschriften van Erasmus. Hij stuurt de lijst ook naar Erasmus zelf, die er aangenaam verrast door is. In 1518 wordt hij leraar Latijn aan het pas opgerichte Collegium Trilingue in Leuven en spreekt er de inaugurale rede uit. Het jaar daarop neemt hij ontslag om de dubbele reden dat hij zijn vergoeding te laag vindt en omdat er wrijvingen zijn tussen de Artes-faculteit en het nieuw college. In februari 1526 werd hij rhetor publicus, hoogleraar welsprekendheid, aan de Artes-faculteit en blijft dit tot aan zijn dood.

Als privédocent komt Van Baarland in aanraking met de invloedrijke families van zijn tijd. Zo is Karel van Croÿ, de broer van Willem van Croÿ, de groot-kamerheer van keizer Karel V, een van zijn leerlingen. Ook Adolf van Bourgondië, heer van Veere, en Maximiliaan van Bourgondië, Juan Luis Vives, Jacobus Latomus, Frans van Cranevelt, Gerard Geldenhouwer en Maarten van Dorp (Martinus Dorpius) behoren tot zijn kennissenkring. Hij behoort tot het netwerk van humanisten rondom Erasmus, in wiens correspondentie enige brieven van en aan hem zijn bewaard gebleven.

Als humanist heeft Barlandus gepubliceerd in allerlei genres, daaronder vertalingen van en verhandelingen over klassieke auteurs als Aesopus, Titus Livius, Vergilius, Plinius de Jongere, enz. Zijn historiografische traktaten zijn beroemd. In een ervan schreef hij over Brugge: ‘De pracht en praal van openbare en particuliere gebouwen in deze stad overtreft elke uitdrukking. Deze hele plek is gewijd aan het strelen van de ogen en het verfrissen van de geest. Gent, Antwerpen, Leuven en Mechelen zijn prachtige steden, maar ze betekenen niets als je ze vergelijkt met Brugge’.

Adriaan van Baarland overlijdt in 1538 te Leuven op de leeftijd van 52.

1014   Vlaanderen en Zeeland worden bijzonder hard getroffen door wat als de ‘Stormvloed van 1014’ de geschiedenis is ingegaan.