29 januari. Historische dag: VTB opgericht, grootste Vlaamse organisatie ooit

1996   Bij monde van president Jacques Chirac kondigt de Franse regering aan de Franse kernproeven te stoppen.

1979   De zestienjarige Brenda Ann Spencer schiet vanuit haar ouderlijk huis in San Diego (Californië) lukraak op kinderen en volwassenen op de speelplaats van de school aan de overkant van de straat. Na zes uur, met twee doden en negen gewonden, kan men haar eindelijk arresteren. Haar motief: ‘Ik houd niet van maandagen, dit brengt tenminste wat leven in de brouwerij’.

Het geweer waarmee ze haar daad pleegde, bleek gloednieuw: Spencer had het gekregen als kerstcadeau. Ze krijgt levenslang, een straf die ze vandaag nog steeds uitzit.

Lennaert Nijgh (1945-2002)

1976   Geboorte in Achel (Limburg) van de Vlaams-Spaanse zangeres Belle Pérez, als María Isabel Pérez Cerezo. Ze heeft Spaanse ouders en is vooral bekend door haar Spaans getinte, opzwepende nummers.

1945   Geboorte in Haarlem (Noord-Holland) van Lennaert Nijgh, zowat de bekendste, bekwaamste en waarschijnlijk meest productieve liedschrijver uit het Nederlandse taalgebied. Hij schreef bijvoorbeeld voor Boudewijn de Groot: Welterusten Meneer de President, Land van Maas en Waal, Testament, Hoe sterk is de eenzame fietser, Dag Zuster Ursula, Een meisje van 16 en Avond dat in 2005 eindigde als nummer 1 op de Top 2000 van Radio 2. Op de Oude Groenmarkt in zijn woonplaats Haarlem staat een standbeeld ter ere van Lennaert Nijgh, gemaakt door Marinus Boezem. Het beeld met de letters A en Z symboliseert de duizenden liedjes waar Lennaert de Nederlandse taal mee verrijkte. Hij overlijdt in 2002 op de leeftijd van 57.

Het VTB-handboek

1922   Stichting van de Vlaamse Toeristenbond. Statutair doel van de vereniging is ‘op alle wijze het toerisme onder de Vlamingen en het reizen in het Vlaamse land te bevorderen, alsook de algemene culturele belangen van het Vlaamse volk behartigen’. Eerste bestuursleden zijn Edward Léonard (voorzitter), Frans Neyes (penningmeester), Stan Leurs (redactiesecretaris van het bondsblad), Bertha Samyn, Karel Olbrechts, Gerard Kuylaerts, Frans Luyten, Renaat Peeters, Jozef Loos en Willem Heylen.

Bij de stichting telt de VTB 1117 leden, een cijfer dat al eind 1922 is opgelopen tot 5520. Al in het eerste jaar worden er 58 afdelingen opgericht. Jozef van Overstraeten wordt in 1929 hoofdredacteur van het bondsblad en in 1933 afgevaardigd beheerder. De feitelijke leiding van de vereniging komt voor decennia in zijn handen.

Ook na de Tweede Wereldoorlog ontplooit de VTB-VAB een enorme waaier van activiteiten: uitgave van Het Handboek voor de Toerist (vanaf 1951), inrichting van het Salon van de Vlaamse Humor (vanaf 1952), opstarten van de Vrijwillige Hulp op de Weg (1953), organisatie van autorijlessen (1957), uitbouw van de reisafdeling en van de autorijscholen, uitgave van toeristische monografieën via de reeks Vlaamse Toeristische Bibliotheek (1962), opstarten van de pechverhelping Wacht op de Weg (1969) en van de reisverzekering Europech (1974). De VTB-VAB voert financiële actie ten voordele van de heropbouw van de IJzertoren. Heel wat Vlaams-nationale initiatieven kunnen op de financiële steun van de VTB-VAB rekenen. In de rubriek ‘Zon en Schaduw over Vlaanderen’ neemt Van Overstraeten in de bondsbladen telkens duidelijk Vlaamsgezinde standpunten in en geeft hij voortdurend cijfermateriaal over de achteruitstelling van de Vlamingen binnen België. In de periode van het Egmontpact werd de rubriek aanhoudend en haast volledig gewijd aan de afwijzing ervan. Na zijn ontslag in 1980 wordt de VTB-VAB snel een louter commerciële organisatie buiten de Vlaamse Beweging.

Aloïs Gerlo (1915-1998)

1915   Geboorte in Middelburg (Zeeland) van Aloïs Gerlo (83), Vlaams hoogleraar, verzetsman en ooit communist, eerste rector van de Vlaamse Universiteit Brussel (VUB). In de strijd rond de Vlaams afdeling van de Université libre de Bruxelles kon Gerlo de Vlaamse professoren en personeelsleden ervan overtuigen dat twee volstrekt autonome universiteiten – in plaats van één tweeledige universiteit – de beste oplossing was.

Hij wordt op 2 juli 1969 verkozen tot eerste rector van een volkomen zelfstandige Vrije Universiteit Brussel (VUB). Hij wordt herkozen in 1970 en nogmaals in 1972 en blijft rector tot 30 september 1974. Daarnaast was hij ook voorzitter van het Vermeylenfonds en van het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen. Deze grote Erasmus-kenner was een befaamde tegenstander van het VSO. Hij overleed in 1998 op zijn 83ste.

Emil Grubbe (1875-1960)

1896   Emil Herman Grubbe (1875-1960) past voor het eerst röntgenstraling toe bij de behandeling van borstkanker. Hij werd geboren in Chicago uit Duitse ouders. Daar bouwt Grubbe in 1896 het eerste röntgenapparaat dat hij datzelfde jaar gebruikt om een vrouw te behandelen met recidiverend borstcarcinoom. Hij had in zijn studententijd uitvinder Wilhelm Röntgen persoonlijk leren kennen. Tegen 1960 had Grubbe meer dan 7000 andere artsen geïnstrueerd in het medische gebruik van röntgenstralen.

In de loop van zijn leven onderging hijzelf meer dan 90 operaties voor meerdere vormen van kanker veroorzaakt door zijn intense, voortdurende blootstelling aan straling, waaraan hij uiteindelijk stierf. Grubbe was een fellow van het American College of Physicians en liet in zijn testament geld na om de ‘Grubbe Memorial Award’ te financieren.

1860   Geboorte in Taganrog (nabij de Russisch-Oekraïense grens) van Anton Tsjechov, Russisch schrijver en toneelauteur. Als schrijver van korte verhalen wordt hij beschouwd als een der grootsten uit de literatuurgeschiedenis. Bekend gebleven zijn onder meer De kersentuin, Ivanov, De zwarte monnik, Oom Wanja, Drie zusters, De meeuw, Zaal nr. 6, De dame met het hondje. Hij overlijdt in 1904 op zijn 44ste.

1832   Het nog steeds bestaande tijdschrift DeMilitaire Spectator wordt opgericht.

Jacob le Maire (1585-1616)

1616   De ontdekkingsreizigers Jacob le Maire (1585-1616), uit Antwerpen, en Willem Corneliszoon Schouten (1580-1625) ontdekken de doorgang naar de Grote Oceaan nabij Kaap Hoorn, het zuidelijkste punt van Zuid-Amerika, en varen er doorheen. Deze kaap wordt door hen zo genoemd ter ere van de geboorteplaats van Schouten, het havenstadje Hoorn in West-Friesland, tevens thuishaven van hun schepen. Er staat letterlijk in het scheepsjournaal: ‘twelck [dat is: de kaap] onse president ter eeren des stadts van Hoorn noemde Capo Hoorn’.

Om het monopolie van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) te omzeilen had de Amsterdamse koopman Isaac le Maire in de zomer van 1615 twee schepen op reis gestuurd. De opdracht aan de kapiteins (zijn zoon Jacob en Willem Schouten) was een andere route naar Indië via Zuid-Amerika te vinden. Op 24 januari 1616 denken zij een doortocht tussen Vuurland en Stateneiland te hebben ontdekt, zuidelijker dus dan de al bekende Straat Magellaan. Op 29 januari varen ze er doorheen. Deze doortocht heet nu Le Maire Straat. Maar bij aankomst in Indonesië op 2 november 1616 worden schepen en goederen in beslag genomen, omdat VOC-gouverneur Jan Pieterszoon Coen niets gelooft van hun alternatieve route. Eerherstel kwam pas jaren later.

1574   De Geuzen verslaan de Spanjaarden tijdens een zeeslag op de Oosterschelde, de Slag bij Reimerswaal.

Koop nu Vandaag in de loop der jaren in de Doorbraak-boekhandel.