3 juli. Net binnen: slachtoffers Spooktreinen gerepatrieerd

2006   Montenegro verklaart zich officieel onafhankelijk van Servië.

1996   Overlijden in Tienhoven (Utrecht) van Pim Jacobs (61), Nederlands jazzpianist en televisiepresentator, geboren Willem Bernard Jacobs. Hij was sinds 1960 getrouwd met ‘Europe’s first lady of jazz’ Rita Reys, die in 2004 een cd opdroeg aan haar echtgenoot onder de titel Beautiful Love: A tribute to Pim Jacobs.

1992   In België wordt de dienstplicht opgeschort door de regering Dehaene I, met minister Leo Delcroix op Landsverdediging. Sindsdien worden er geen dienstplichtigen meer opgeroepen. De dienstplichtwet is niet meer van toepassing op lichtingen na die van 1993. Op 5 februari 1995 zwaaien de laatste dienstplichtigen af.

België heeft doorheen de geschiedenis alleen mannelijke dienstplichtigen gekend, een discriminatie waartegen de feministen nooit zijn opgekomen. Dat was niet in alle landen zo. In Groot-Brittannië bijvoorbeeld waren van 1942 tot 1945 ook vrouwen dienstplichtig. In 2013 waren vrouwen nog dienstplichtig in Benin, Bolivia, China, Cuba, Eritrea, Israël, Libië, Maleisië, Noorwegen, Noord-Korea, Soedan, Tsjaad en Tunesië.

1971   Een nieuwe wet voert de indeling in van de leden van Kamer en Senaat in taalgroepen.

1949   In Asse (Vlaams-Brabant) vinden de Vlaams-Nederlandse Kultuurdagen plaats, met steun van het plaatselijke gemeentebestuur en onder het voorzitterschap van kunstenaar Jos de Maegd. Ze waren een van de eerste dergelijke naoorlogse manifestaties in Vlaanderen.

1944   Op verzoek van de Nederlandse regering in Londen richten prominente verzetslui in Amsterdam de Grote Adviescommissie der Illegaliteit op. Die moet de regering gefundeerd advies geven over het gewenste naoorlogse bestel in Nederland. Maar de commissie is dermate verdeeld in links, rechts en centrum dat ze er niet uitkomt.

1940   In Mers-el-Kebir, bij het Algerijnse Oran, opent de Britse marine het vuur op de Franse oorlogsvloot. Na vijf minuten is een Frans slagschip in de grond geboord, een kruiser de lucht ingevlogen en komen 1400 Franse matrozen om.

1940   De Vlamingen die in mei 1940 wederrechtelijk waren aangehouden en zonder enige vorm van proces naar Frankrijk waren gedeporteerd met de zogenaamde Spooktreinen worden gedeeltelijk gerepatrieerd. De gedetineerden uit het kamp van Saint-Cyprien worden in de nacht van 2 op 3 juli bevrijd en staan op 10 juli terug in Brussel. Op 21 juli reizen de VNV-politici Hendrik Borginon en Marcel de Ridder, in opdracht van een repatriëringscomité opgericht door de secretarissen-generaal en het Belgische Rode Kruis, naar Frankrijk om de andere gevangenen – van wie niemand weet waar ze zich bevinden – terug naar Vlaanderen te brengen. In Vichy nemen zij op 23 juli contact op met de Belgische ministers,

Theodor Herzl (1860-1904)

en reizen, in opdracht van de Belgische regering en vergezeld van de ministers August de Schryver en Arthur Vanderpoorten, naar het kamp van Le Vernet, waar ze op 26 juli nog 90 landgenoten aantreffen. Het totaal aantal Vlaams gedeporteerden is nooit precies vastgesteld. Naarmate de bron gaat het over 2000 tot 6000 personen.

1938   Het Verbond van Vlaamse Oud-Strijders (VOS) organiseert een zeer geslaagde betoging voor de toepassing van de taalwetten en als ondersteuning van de acties van Flor Grammens.

1904   Overlijden in Edlach (Neder-Oostenrijk) van de Hongaarse-Joodse (toneel)schrijver en journalist Theodor Herzl (44), eigenlijk Binjamin Se’ev Ben Jaakob Herzl, stichter van de internationale zionistische beweging.

Ferdinand A. Snellaert (1809-1872) op een postzegel

1872   Overlijden in Gent van Ferdinand A. Snellaert (62), Vlaams voorman, Heel-Nederlander en arts. De in Kortrijk geboren Snellaert doet medische studies aan het Rijkshospitaal te Utrecht (1827-1829) en wordt officier van gezondheid in het leger, te Middelburg, Antwerpen, waar hij de in 1830 de afscheiding meemaakt, in Noord-Brabant en te Maastricht, tot juni 1835. Dan vraagt hij ontslag uit de dienst om naar het Zuiden terug te keren waar hij wil helpen bij de vestiging en organisatie van de beginnende Vlaamse beweging. Hij behaalt in Gent een doctoraat in de geneeskunde (1837) en vestigt zich als huisarts in de Sint-Jacobswijk.

Snellaert blijkt een zelfstandig denkende geest en een beginselvast, strijdlustig Nederlander, iets wat hij na 1835 in zijn hart blijft, ook waar hij zich naar buiten bij de Belgische realiteit neerlegt. Hij wordt actief in de Vlaamse Beweging. Hij sticht de Maetschappy van Vlaemsche Letteroefening, De Tael is gantsch het Volk en neemt deel aan tal van Vlaamsgezinde initiatieven zoals het Vlaams petionnement (1840) en het Kunst- en Letterblad (1840),

In 1847 volgt Snellaert zijn vriend Jan Frans Willems op als lid van de Koninklijke Belgische Academie in Brussel waar hij onophoudelijk de Vlaamse zaak verdedigt. Eveneens in 1847 draagt Snellaert met zijn Vlaemsch Gezelschap bij tot het opstellen en verspreiden van een ‘Verklaring van Grondbeginselen’, die het actieprogramma van het petitionnement van 1840 voor de Vlaamse Beweging doortrekt. Binnen het Belgisch staatsverband voelt Snellaert, in tegenstelling met veel van zijn flamingantische tijdgenoten, de Walen als een vreemd, vijandig en daarbij naar aard en wezen grondig verschillend volk aan: het scherpst heeft hij dit uitgesproken in zijn opstel Wael en Vlaming (1847).

In 1849, op de eerste Nederlandse taal- en letterkundige conferentie, houdt hij de openingsrede waar hij voorhield dat alle mogelijke middelen aangewend moeten worden om de geest van het volk te versterken en diegenen te bestrijden die het volk in zijn ontwikkeling tegenwerken. Taal wordt beschouwd als een belangrijk instrument om het karakter van het volk te vormen. Hij is ook medestichter van het Willemsfonds, waarvan hij in 1855 voorzitter wordt, tot 1862.

In 1856 wordt Snellaert lid van de door minister Pierre de Decker samengestelde Grievencommissie, waarvoor hij als verslaggever een indrukwekkend en nog steeds leesbaar verslag over de Vlaamse eisen en verlangens schreef. Hij komt daaruit tevoorschijn als een strijdlustig, principieel maar bedachtzaam Vlaming, die niet aflaat om bij de heersende wantoestanden op taalgebied man en paard te noemen.

Bij zijn rusteloze activiteit als politicus en literator dient zijn duidelijk sociale inzet te worden gevoegd, als onvermoeibaar arts in een wijk van arbeiders en armen. Zijn overlijden was het gevolg van een trombose. Ferdinand Snellaert werd begraven op het Campo Santo in Sint-Amandsberg. Een praalgraf met borstbeeld herinneren nog steeds aan hem.

Samuel de Champlain (1567/1570-1635)

1866   De Slag bij Königgrätz wordt uitgevochten tussen Oostenrijk en Pruisen. Het was de belangrijkste veldslag uit de Duitse Oorlog. De Pruisen onder generaal-veldmaarschalk Helmuth von Moltke (1800-1891) winnen overtuigend ten koste van Oostenrijk-Hongarije, waarvan het prestige zich nooit echt heeft hersteld van deze nederlaag. Moltke was dertig jaar lang de stafchef van het Pruisische leger en wordt algemeen gezien als een van de grootste militaire strategen van de tweede helft van de 19de eeuw.

1608   Stroomafwaarts van Montréal wordt de stad Quebec gesticht door Samuel de Champlain als hoofdstad van de kolonie Nieuw-Frankrijk. Hij handelt in opdracht van de Franse koning Hendrik IV.