3 november. Historische dag: Nationaal Congres gekozen, of de ondemocratische geboorte van België

2008   De VRT gaat over van analoge naar digitale uitzending onder de slogan Weg Met Sneeuw Op Je Tv.

1989   Overlijden in Berchem (Antwerpen) van Magda Peeters (97), Vlaamsgezinde pacifiste. Ze wordt geboren in een Antwerps kosmopolitisch milieu, maar als piepjonge dichteres kiest ze voor het Nederlands. Na de val van Antwerpen in 1914 volgt Peeters haar vriend soldaat-kunstenaar Eugeen Yoors op de vlucht naar Nederland, waar het koppel in 1918 trouwt. Magda raakt er bevriend met Frederik van Eeden. In het interneringskamp voor Belgen in Amersfoort (Utrecht) wordt ze een overtuigde pacifiste.

Na de Eerste Wereldoorlog werd Peeters secretaris van de pacifistische Internationale Verzoeningsbeweging, de Belgische afdeling van het ‘International Fellowship of Reconciliation’ (IFOR). Ze wordt een vooraanstaande figuur in de uitgesproken pacifistische vleugel van de Vlaamse Beweging. Zo is ze bestuurslid van het Katholiek Steuncomité voor Dienstweigeraars en getuigt op processen van Vlaamse dienstweigeraars. In een Deens pacifistisch tijdschrift schreef ze over Berten Fermont. Ze is betrokken bij de Vlaamse Jongeren Vredes-Aktie (VJVA) en de vrouwengroep van de Katholieke Jongeren Vredes-Aktie. In 1936 organiseerde ze in de abdij van Steenbrugge een IFOR-congres.

In 1936 wordt Magda Peeters rexistisch provincieraadslid in Antwerpen. In april 1939 treedt ze uit de partij omwille van Léon Degrelles ‘despotisme, autocratie en antisemitisme’. Met professor Camille van Deyck en Betsy Hollants richt ze het pro-joodse Katholiek Bureau voor Israël op. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verblijft ze met haar man in Engeland. Ze woont enkele keren de IJzerbedevaart bij, maar die is voor haar niet pacifistisch genoeg. Wel neemt ze tot op hoge leeftijd deel aan de jaarlijkse Berten Fermontherdenking.

1982   In Afghanistan botst, in de 2,7 kilometer lange Salang-tunnel ten noorden van Kabul, de voorste vrachtwagen van een konvooi Sovjet-legervoertuigen op een tegemoetkomende tankauto, die ontploft. In vuur en rook komen honderden militairen om het leven. Zoals gebruikelijk geven de Sovjets geen exacte cijfers. De schattingen van de Afghanen schommelen tussen de 700 en 2000 slachtoffers.

1962   Geboorte in Brasschaat van Linda (Lynn) Wesenbeek, Vlaamse journaliste en televisiepresentatrice.

Henri Matisse (1869-1954) gefotografeerd door Carl van Vechten

1954   Overlijden van de Franse kunstschilder en beeldhouwer Henri Matisse. Hij is geboren in Kamerijkskasteel (in het Frans: Le Cateau-Cambrésis), een stadje in Frans-Vlaanderen, in een familie van wevers langs vaderskant en leerlooiers langs moederskant. Hijzelf studeerde rechten, werkte ook bij een rechtbank. Hij begint te schilderen en wordt de meest bekende Franse fauvist.

1944   Overlijden in Parijs van Alexis Carrel (71). Hij was een Franse chirurg, anatoom en bioloog. Hij beoefende zijn beroep in Frankrijk en in de Verenigde Staten. In 1912 kreeg hij de Nobelprijs voor Geneeskunde voor zijn onderzoek naar directe vaatanastomose, waardoor het mogelijk werd organen met hun eigen aan- en afvoerend bloedvaten te transplanteren. Carrel is de auteur van enkele belangrijke levensbeschouwelijke boeken zoals L’homme, cet inconnu (1935), in vele talen vertaald, onder meer in het Nederlands als De onbekende mens, en Réflexions sur la conduite de la vie (postuum, 1950). Hij overlijdt in 1944.

1941   Geboorte in Gent van Marc Platel, Vlaams journalist bij Het Belang van Limburg en de VRT. Vanaf 1997 leidt Platel de studiedienst van de Volksunie. Na het verdwijnen van de VU in 2001 wordt hij tot aan zijn pensioen diensthoofd bij de studiedienst van de N-VA. Hij is bekend van een aantal politieke werken en vele artikels onder meer in het tijdschrift van de VVB Doorbraak en ’t Pallieterke.

1925   In Parijs wordt het eerste ‘gesproken dagblad’ uitgezonden vanop de Eiffeltoren.

Grafsteen van Frans van der Linden (1894-1918)

1918   Overlijden van Frans van der Linden, 24 jaar oud. Hij werd Vlaamsgezind tijdens zijn studies aan de Sint-Ignatiushogeschool en aan het conservatorium te Antwerpen. Medestichter en voorzitter van de oud-studentenbond De Vlaamse Telgen, lid van de Katholieke Vlaamse Wacht.

Bij het begin van de Eerste Wereldoorlog meldt Van der Linden zich als vrijwilliger. Aan het IJzerfront richt hij meteen een Vlaamse studiekring op en wordt de aanvoerder van de Frontbeweging in het 3de regiment karabiniers. Als de Belgische legerleiding een betoging van Vlaamse soldaten in Hoogstaden brutaal uiteendrijft, voert Van der Linden de slogan ‘Omver en erover’ in. Dit wordt snel de leuze van de gehele Frontbeweging.

Wegens het aanplakken van Vlaamse pamfletten te Hondschote houdt de militaire veiligheidsdienst hem aan op verdenking van het in gevaar brengen van de veiligheid van de staat. Op 20 maart 1918 wordt hij echter vrijgesproken. Hij sterft aan Spaanse griep, acht dagen voor het einde van de oorlog. In het ziekenhuis zou een Franstalige arts geweigerd hebben hem te verzorgen.

Op de 13de IJzerbedevaart (21 augustus 1932) werden de stoffelijke resten van Frans van der Linden bijgezet in de crypte onder de IJzertoren.

1917   In Gent wordt uitbundig het eeuwfeest van de Gentse Universiteit gevierd, honderd jaar eerder gesticht door koning Willem I van de Verenigde Nederlanden en pas een jaar voordien, in 1916, weer vernederlandst. Op het door het Gents Studentencorps Hou ende Trou in de Nederlandse Schouwburg georganiseerde eeuwfeest leidt de componist Lieven Duvosel een uniek zeshonderd man sterk koor.

1903   De Verenigde Staten betuigen hun steun aan de Panamese opstand tegen Colombia waarvan Panama tot dan toe deel uitmaakte. Drie dagen later wordt het land onafhankelijk en kunnen de VS met de nieuwe machthebbers onderhandelen over een verdrag dat hen honderd jaar lang controle over de Panamese kanaalzone geeft. Een strategische zet zonder weerga.

1848   In Nederland wordt de nieuwe grondwet van Johan Thorbecke geproclameerd. Op 17 maart 1848 had koning Willem II de liberaal Thorbecke (1798-1872) aangeduid als de leider van een commissie die de grondwet moet veranderen. Minder dan elf maanden later is die klaar met haar werk en wordt de nieuwe grondwet uitgevaardigd. Hiermee wordt de macht van de koning beperkt en een meer democratische weg ingeslagen. De belangrijkste wijzigingen: niet de koning, maar de ministers zijn verantwoordelijk voor het beleid van de regering. De Tweede Kamer wordt direct verkozen en mag wetten aanpassen.

1830   De ondemocratische geboorte van België. Een kleine 30 000 (van de 46 099 stemgerechtigde) census- en bekwaamheidskiezers kiezen voor het pas afgescheiden België een Nationaal Congres. Het ‘parlement’ dat deze kleine groep heeft gekozen (België telt dan 3,8 miljoen inwoners) proclameert unaniem de onafhankelijkheid van België en beslist bij meerderheid van stemmen tot de invoering van de erfelijke monarchie en tot eeuwige uitsluiting van het Huis van Oranje-Nassau van de troon.

Lodewijk Napoleon, koning van Holland (1778-1846)

1809   Lodewijk Bonaparte, broer van Napoleon en koning van de Franse vazalstaat ‘Holland’, besluit de Joodse militaire eenheid die hij had opgericht, het Corps Israëlieten, weer op te heffen wegens gebrek aan belangstelling. Deze eenheid bestond uitsluitend uit leden van de Joodse gemeenschap. Koning Lodewijk Bonaparte was een groot voorstander van Joodse emancipatie.