30 augustus. Net binnen: Derk Wiersum geboren, advocaat, Nederlander van het jaar 2019, slachtoffer drugsoorlog

2001   Wim Duisenberg van de Europese Bank presenteert de eerste eurobiljetten.

1993   Amerikaanse gevechtshelikopters voeren per abuis een aanval uit op een gebouw van de Verenigde Naties in de Somalische hoofdstad Mogadishu. Drie buitenlandse medewerkers van de VN en acht Somalische personeelsleden worden korte tijd vastgehouden.

1990   Overlijden in Wenen van Robert Verbelen. Er wordt vaak naar hem verwezen als ‘aartscollaborateur’ en ‘oorlogsmisdadiger’, maar men vergeet dan te vermelden dat hij op een proces wegens oorlogsmisdaden, in 1965 in Wenen, volledig werd vrijgesproken.

1975   Geboorte in Amsterdam van Derk Wiersum, Nederlands advocaat, die vooral bekend werd door zijn tragische dood. Wiersum voert de verdediging van kroongetuige Nabil B., in een proces wegens vijf moorden en een aantal pogingen daartoe door de bende van drugscrimineel Ridouan Taghi. Op 18 september 2019 wordt Wiersum nabij zijn woning in Amsterdam met een vuurwapen om het leven gebracht. Deze schokkende moordaanslag had een grote impact op juridisch Nederland en werd aangevoeld als een ‘aanslag op de rechtsstaat’. Tijdens het proces werden ook de broer en de vertrouwenspersoon van de kroongetuige vermoord.

Twee verdachten worden op 3 oktober 2019 aangehouden en later veroordeeld tot een gevangenisstraf van 30 jaar. Begin december 2019 verkiest Elsevier Weekblad Derk Wiersum tot Nederlander van het Jaar 2019. Door de moord is hij een symbool geworden voor de bedreigde rechtsstaat.

1974   Overlijden in zijn geboortestad Gent van Achilles Mussche (78), Vlaams letterkundige, overtuigd flamingant en socialist. Zie Vandaag van 12 augustus 2023.

1974   Bij de Kroatische hoofdstad Zagreb ontspoort de nachttrein Belgrado-Dortmund als gevolg van hoge snelheid en het negeren van een bocht. Minstens 153 mensen sterven.

1974   Lancering van ANS, de eerste Nederlandse satelliet. ANS is haar tijd ver vooruit: het is de eerste digitale kunstmaan ter wereld. Zelfs bij de NASA is men stomverbaasd over de vernuftige techniek, en helpt men bij de lancering.

1963   Een directe telexverbinding tussen het Amerikaanse Pentagon en het Kremlin in Moskou wordt in gebruik genomen. Twee maanden eerder hadden beide landen afgesproken dat er zo’n lijn zou komen. De ‘rode telefoon’, of hotline, moest er voor zorgen dat de twee nucleaire grootmachten sneller met elkaar in contact konden treden om te voorkomen dat de landen besluiten zouden nemen op basis van miscommunicatie.

René Pleven (1901-1993)

1955   Het plan van de Franse minister René Pléven voor een Europese Defensiegemeenschap (EDG) wordt in de Franse Assemblée getorpedeerd door communisten en gaullisten. En dat terwijl het al aanvaard en op 27 mei 1952 ondertekend was door Frankrijk zelf, de Bondsrepubliek Duitsland, Nederland, België, Luxemburg en Italië.

1946   Overlijden van Konstantin Vladimirovitsj Rodzajevski (39), terechtgesteld in een kelder van de Loebjanka-gevangenis in Moskou. Hij is de voormalige leider van de Russische Fascistische Partij (RFP), ontsproten uit een organisatie die in 1925 is opgericht door Russische studenten uit Harbin, in Mantsjoerije.

1935   Overlijden in Moskou van de Franse schrijver Henri Barbusse, oprichter van de Clarté-beweging, tijdens een voor hem georganiseerde propagandatour. De Sovjetleiders organiseren een staatsbegrafenis.

1930   Op een lezing in Izegem (West-Vlaanderen) tekent Joris van Severen de grondtrekken van een Heel-Nederlands nationaal solidarisme. Het Verbond van Dietse Nationaal Solidaristen (Verdinaso) is in aantocht.

1925   Geboorte in Eigenbilzen (Limburg) van Julien Schoenaerts, een van de grootste naoorlogse acteurs in Vlaanderen en Nederland.

1892   Overlijden in Tenke (Katanga) van Lucien Bia (39), Belgisch officier en koloniaal pionier. Deze onverschrokken avonturier treedt in 1876 in dienst van de Kongo-Vrijstaat van Leopold II en neemt deel aan tal van expedities. Hij is bevelhebber van de onderzoekstocht naar Katanga, de zogenaamde Bia-Francqui-expeditie van (1891-1892) die tot inlijving van dit koperrijke gebied bij de Kongostaat leidt. Hij overleeft zowat alles, behalve een kwaadaardige tropische ziekte.

Theo van Doesburg (1883-1931)

1883   Geboorte in Utrecht van Theo van Doesburg, pseudoniem van Christian Küpper, architect, typograaf, dichter, schilder en veelzijdig kunstenaar. Hij staat bekend als een van de belangrijkste vertegenwoordigers en propagandisten van de abstracte kunst in de 20ste eeuw. Hiertoe richt hij in 1917 het tijdschrift De Stijl op.

1874   Eerste nummer van het Brugse maandblad De Halletoren, opgericht door Julius Sabbe (hoofdredacteur), Leo van Gheluwe en August van der Meersch om de commissie die een monument voor Jan Breidel en Pieter de Coninck wil oprichten een eigen orgaan te geven. Aanvankelijk werken zowel katholieken als liberalen aan het blad mee. Het blad beperkt zich niet tot het op te richten monument, maar schenkt aandacht aan het hele Vlaams culturele leven. De Halletoren zoekt toenadering tot Nederland en beschouwt de Belgische afscheiding als een breuk in de organische eenheid van de Nederlanden. De tolunie is voor De Halletoren een eerste stap in de oprichting van een federatie. De vernederlandsing van het middelbaar onderwijs wordt sterk verdedigd. Vanaf 1879 wordt het blad strijdend liberaal en antiklerikaal. In 1881 houdt het op te verschijnen.

1873   Zeilend in de Noordelijke IJszee ontdekken de Oostenrijkers Julius von Payer en Karl Weyprecht, in het schijnsel van het noorderlicht, het Frans Jozefland, een groep van 192 vulkanische eilanden ten noordoosten van Spitsbergen. In 1926 werden de eilanden geannexeerd door de Sovjet-Unie, waarna in 1929 de Sovjetvlag werd geplant. Het gebied behoort nu tot Rusland. Buiten de bemanning van enkele militaire en wetenschappelijke observatieposten zijn er geen inwoners.

1866   Geboorte in Gent van George Minne, Vlaams beeldhouwer, schilder en tekenaar. In 1898 vestigt hij zich in Sint-Martens-Latem (Oost-Vlaanderen) en inspireert er de kunstschilders Albijn Van den Abeele, Valerius De Saedeleer, Albert Servaes en Gustave Van de Woestyne. Het werd de groep der mystieke symbolisten, de zogenaamde Eerste Latemse School.

Samen met Fernand Khnopff en Constantin Meunier krijgt George Minne al tijdens zijn leven internationale erkenning in de kringen van de art nouveau en het symbolisme. Hij overlijdt in 1941 op de leeftijd van 74.

1831   De Britse regering dwingt de Franse troepen van maarschalk Gérard zich terug te trekken uit België. Frankrijk was België binnengevallen naar aanleiding van de Tiendaagse Veldtocht van het Nederlands leger. Zo wordt een annexatie voorkomen.

1789   Voorbereiding van de Brabantse Omwenteling: in de pastorij van Bekkerzeel, nu een deelgemeente van de Vlaams-Brabantse gemeente Asse in het Pajottenland, ontmoet de jurist Jan-Frans Vonck (1743-1792) voor de eerste keer de oud-kolonel Jan Andries van der Mersch (1734-1792). Ze smeden plannen.

1146   Tijdens een conferentie van Europese leiders wordt besloten om het gebruik van de kruisboog te verbieden. De leiders verwachten dat door die maatregel het verschijnsel oorlog voor altijd verleden tijd is.