30 november. Historische dag: Vlaamse Volksbeweging opgericht

Elk jaar   In Schotland Saint Andrew’s Day (Là Naomh Anndrais in het Schots-Gaelisch), nationale feestdag van Schotland. De Schotse vlag, Saint Andrew’s Cross of Saltire, wordt op veel gebouwen gehesen. De Sint-Andreasdag wordt gevierd met traditionele Schotse gerechten, muziek en dans. In Schotland wordt de dag gezien als het begin van de Schotse winterfestivals met o.a. Hogmanay (Oudejaarsavond) en Burns Night, op 25 januari, de jaarlijkse herdenking van de Schotse nationale dichter Robert Burns (1759-1796).

2003   Overlijden te Santpoort op zijn 93ste van Dirk Andries Flentrop, Nederlands orgelbouwer. Zijn Zaandams orgelbouwbedrijf is over de hele wereld bekend en actief tot in de verste uithoeken. Flentrop krijgt in 1968 eredoctoraten in de musicologie van het Amerikaanse Oberlin College, Ohio, en van de Duke University (North Carolina).

1994   Overlijden in Bellevue-la-Montagne (Frankrijk) van Guy Debord, Frans marxistisch theoreticus, schrijver, filmmaker en stichter van de Situationistische Internationale (SI). Na zijn zelfmoord wordt zijn as verspreid in de Seine ter hoogte van het Île de la Cité. Zijn bekendste boek La Société du spectacle (1967) is in het Nederlands verschenen als De spektakelmaatschappij (1976).

Simon Carmiggelt (1913-1987)

1987   Overlijden te Amsterdam van Simon Carmiggelt, Nederlands schrijver, vooral bekend om zijn krantencolumns in Het Parool onder het pseudoniem Kronkel, de meest gelezen en meest gewaardeerde column uit de Nederlandse dagbladgeschiedenis. Tot aan zijn dood zijn er ruim 10 000 verschenen. Carmiggelt schreef ook cabaretteksten voor onder meer Wim Kan en Wim Sonneveld.

1970   De antropologen Tom Gray, Donald Johanson en Yves Coppens ontdekken in Ethiopië de stoffelijke resten van een 3 miljoen jaar geleden gestorven meisje. Ze noemen haar Lucy.

1954   Overlijden in Ebersteinburg (Baden-Baden) van Wilhelm Furtwängler, Duitse componist en orkestleider. Hij is de meest beroemde chef-dirigent van de Berliner Philharmoniker. Furtwängler, beïnvloed door Wagner, interpreteert muziek op monumentale wijze en inspireert zijn musici door zijn groot charisma. Dat maakt wereldwijd indruk. In 1939 krijgt hij zelfs de Légion d’honneur toegekend van de Franse regering.

1952   Stichting van de Vlaamse Volksbeweging (VVB). De oprichting werd voorbereid in en rond de Brusselse afdeling van het Algemeen Vlaams Oud-Hoogstudentenverbond waarvan Paul-Felix Beeckman voorzitter was. Buiten Beeckman waren bij de stichting onder meer betrokken: Walter Bouchery, Hendrik Borginon, Gerard Romsée, Edmond van Dieren, Hendrik Ballet, Jan Timmermans, Adiel Debeuckelaere, Piet Tommissen, Wim Jorissen, Frans van der Elst, Filip de Pillecyn en Leo Wouters. De nieuwe vereniging komt op voor een doorgedreven federalisme en voor amnestie. Toch wordt deze eerste VVB een doodgeboren kind. De discussie over partijpolitiek engagement in de Christelijke Vlaamse Volksunie, voorloper van de Volksunie, en de brede aanpak via een beweging die alle politieke partijen beïnvloedt, doet deze eerste VVB de das om. Volgende pogingen zullen meer succes kennen.

1940   Oprichting van de Algemene-SS Vlaanderen onder de leiding van René Lagrou. Het blad van de organisatie, De SS-man, verschijnt vanaf december 1940 met Ward Hermans als hoofdredacteur.

1938   Overlijden in Tâncăbesti (nabij Boekarest) van Corneliu Zelea Codreanu, stichter van de IJzeren Garde. Op 30 november wordt in de Roemeense media gemeld dat Codreanu en dertien andere gevangenen ‘op de vlucht’ werden gedood. In werkelijkheid zijn de veertien op bevel van Binnenlandse Zaken door de politie opgehaald in de gevangenis van Boekarest. Ze zouden worden overgebracht naar een andere strafinrichting. Onderweg worden ze een voor een door de politie gewurgd en doodgeschoten. De lijken worden overgoten met zwavelzuur om de identificatie van de slachtoffers onmogelijk te maken. Daarna worden ze begraven in de tuin van de gevangenis van Jilava. Deze moorden veroorzaken in Roemenië een reeks aanslagen en vergeldingen.

1936   Een brand verwoest het Crystal Palace in Londen. Het gebouw werd opgericht voor de wereldtentoonstelling van 1851. Het vrijwel doorzichtige gebouw was een hoogstandje van nieuwe techniek. Het was gebouwd uit hout, gietijzer en glassegmenten, in victoriaanse stijl. De totaaloppervlakte bedroeg 92 000 m².

1935   Overlijden te Lissabon van Fernando Pessoa, een van de belangrijkste schrijvers en dichters in de Portugese literatuur en bovendien een van de meest originele auteurs van de twintigste eeuw. Zijn werk is melancholisch en filosofisch. Hij creëert drie literaire alter ego’s, geen pseudoniemen, maar heteroniemen: een eigen naam voor een ontdubbeld ik. De schrijver is daardoor in staat met zichzelf in gesprek te gaan. Zijn andere ego’s zijn de heiden Alberto Caeiro, de klassiek denkende Ricardo Reis en de mysterieuze Alvaro de Campos. Met die Álvaro de Campos wil Pessoa het denken vervangen door zijn tegendeel, het voelen. Toevallig betekent pessoa in het Portugees persoon. Zijn verzamelde werken worden uitgegeven van 1942 tot 1946.

Virginia Mayo (1920-2005)

1920   Geboorte in Saint-Louis (Missouri) van de Amerikaans filmactrice Virginia Mayo. Ze wordt ontzettend populair door haar optreden in een reeks komische films met Danny Kaye en was de grootste ‘moneymaker’ van Warner Brothers aan het eind van de jaren veertig. Ze speelt ook mee in de Oscar-winnende films The Best Years of Our Lives (1946) en White Heat (1949).

1900   Overlijden in Parijs van Oscar Wilde, Iers-Britse toneel- en prozaschrijver, dichter, estheet en dandy. Dit literair genie neemt alsmaar meer afstand van de heersende moraal in het victoriaanse Engeland en eist als kunstenaar volledige vrijheid. Artistiek wordt hem dat gegund, maar zijn homoseksuele en pedofiele neigingen worden hem fataal. Na een veroordeling voor zedenfeiten verliest Wilde zijn vrijheid en zijn echtgenote. Hij gaat failliet en wordt ontzet uit de ouderlijke macht over zijn twee kinderen. In de gevangenis gaat ook zijn gezondheid fel achteruit. Zijn laatste jaren slijt hij in armoedige ballingschap in Frankrijk, waar hij op 46-jarige leeftijd aan hersenvliesontsteking bezwijkt.

1891   Geboorte in Gent van Richard Minne, Vlaams dichter en prozaschrijver. Hij trouwt met Julienne Rowland, maar het huwelijk blijft kinderloos. Samen met Maurice Roelants richt hij het tijdschrift ’t Fonteintje op (1921-1924). Zijn gestel is zwak en zelfs een job als ambtenaar bij het Ministerie van Justitie is te zwaar. Na een pijnlijke poging als boer in Waarschoot wordt hij journalist bij het socialistische dagblad Vooruit en stapt in de redactie van Het Nieuw Vlaams Tijdschrift. Zijn antiklerikalisme is spreekwoordelijk. Voor zijn Wolfijzers en Schietgeweren ontvangt hij in 1946 de Driejaarlijkse Staatsprijs voor het Nederlands Proza.

1891   Geboorte te Oppuurs van Karel Bellon, priester en Vlaams rector van een Nederlandse universiteit. Na studies theologie aan de KULeuven wordt Bellon professor aan het Grootseminarie van Mechelen. In 1928 volgt zijn benoeming tot hoogleraar filosofie en godsdienstwetenschap aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, toen nog Roomsch Katholieke Universiteit Nijmegen. In 1947 is hij medeoprichter en eerste voorzitter van het Gezelle-Thijmgenootschap, een Nederlands-Vlaamse vereniging voor culturele uitwisseling en samenwerking.

1874   Geboorte in Woodstock (Oxfordshire) van sir Winston Churchill, Brits staatsman van de Conservatieve Partij die het Verenigd Koninkrijk succesvol door de Tweede Wereldoorlog loodst. Nobelprijs voor de Literatuur 1953.

1782   De Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk tekenen een voorlopig vredesverdrag. Daarmee komt een eind aan de Amerikaanse Revolutie.

1581   Inname van Doornik door het Spaanse leger van Alexander Farnese. Dit was de laatste Waalse stad die de Spaanse bezetter weerstand bood en de Generaliteit der Nederlanden trouw bleef. Ze hield tot op dat ogenblik de weg versperd voor verdere Spaanse veroveringstochten in de Zuidelijke Nederlanden.