5 augustus. Net binnen: Joe English geboren, ontwerper van de Heldenhuldezerk

Elk jaar   In de Verenigde Staten Atomic Bomb Day, herdenkingsdag van de eerste aanval met een atoomwapen op 5 augustus 1945.

De Amerikanen ontwikkelen een atoombom, met de bedoeling vijf Japanse steden te vernietigen. In juli 1945 testen ze de eerste atoombom in New Mexico. Onmiddellijk worden twee bommen verscheept naar de Stille Oceaan en geeft president Truman de opdracht om de bommen te gebruiken. Hiroshima is het eerste slachtoffer. Om 8u16 plaatselijke tijd laat een Amerikaans B-29 vliegtuig de atoombom Little Boy vallen. 80 000 mensen sterven direct, 200 000 slachtoffers sterven in latere jaren aan de gevolgen van de straling.

1983   In Belfast (Noord-Ierland) eindigt het proces tegen 38 vermeende leden van het Irish Republican Army (IRA). Na een proces van 120 dagen worden 22 van de verdachten veroordeeld tot gevangenisstraffen van in totaal meer dan 4000 jaar. Vier mensen worden vrijgesproken en de anderen krijgen voorwaardelijke straffen.

Hendrik de Man (1885-1953)

In 1986 wordt de veroordeling van 18 van die 22 vernietigd door het Hof van Beroep.

1940   De Belgische Werkliedenpartij (BWP) wordt door haar voorzitter Hendrik de Man ontbonden. Na de Tweede Wereldoorlog wordt ze heropgericht als Belgische Socialistische Partij (BSP). De Man die het even in de collaboratie had geprobeerd, was in 1942 uitgeweken naar Zwitserland. Daar overlijdt hij in 1953 samen met zijn vrouw bij een verkeersongeval. Hun autootje kwam in Murten onder een trein terecht.

De Heldenhuldezerk van Joe English

1882   Geboorte in Brugge van Joe English, tekenaar en kunstschilder. Hij is de zoon van een Ierse goudborduurder Henri English, die in Brugge een kunstatelier heeft, en een Vlaamse moeder. English studeerde aan de Brugse Stedelijke Academie en aan het Hoger Instituut voor Schone Kunsten in Antwerpen, waar hij leerling was van de Juliaan de Vriendt en vriendschap sloot met diens zoon Sam de Vriendt.

Al voor 1914 verwierf English bekendheid in de Vlaamse Beweging. Zijn tekeningen verschijnen in De Blauwvoet, De Vlaamsche Vlagge en Jong Dietsland. Hij ontwerpt prentkaarten ter illustratie van het drama Gudrun van Albrecht Rodenbach. Ook het huismerk van de uitgeverij Lannoo is van zijn hand. In 1913 schildert hij een portret van zijn mentor Cyriel Verschaeve.

Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog wordt English opgeroepen. Hij loopt bij de aftocht naar Frankrijk een zware gewrichtsontsteking op. Na een te kort verblijf in een hospitaal in Calais zet men hem aan het werk als kasseilegger. In 1916 wordt hij toegevoegd aan het onderzoekscentrum voor de bescherming tegen stikgasaanvallen, onder leiding van dokter Frans Daels. Op dezelfde plek bevindt zich ook het secretariaat van de Katholieke Vlaamse Hoogstudenten. English levert illustraties voor hun publicaties en ontwerpt de beroemde Heldenhulde-zerk. Na een acute appendicitis sterft Joe English in 1918 wegens gebrek aan goede zorgen in het veldhospitaal in Vinkem. Hij is dan pas 36.

1873   Een jaar na de Kamer aanvaardt de Senaat een wetsvoorstel van Edward Coremans (Meetingpartij) tot het gebruik van het Nederlands in strafzaken. Zie Vandaag van 25 juli 2023.

Ilja Repin (1844-1930)

1844   Geboorte van Ilja Repin, Russisch kunstschilder, vertegenwoordiger van ‘De Trekkers’. Repin werd geboren in Tsjoehoejiv, een stadje bij Charkov in het huidige Oekraïne, uit Russische ouders. Vandaar dat hij soms als Rus, soms als Oekraïner wordt aangeduid. Vanaf zijn dertiende wordt Ilja opgeleid in een iconenwerkplaats. In 1864 wordt hij in Sint-Petersburg toegelaten tot de Keizerlijke Kunstacademie. Gedurende de eerste jaren op de academie woont Ilja in bij het gezin van architect Sjevtsov. Na zijn afstuderen trouwt hij in 1872 met diens dochter Vera. Uit dit huwelijk worden vier kinderen geboren: drie dochters, Vera, Nadja en Tatjana, en een zoon Joeri.

In 1873 exposeert hij de definitieve versie van De Wolgaslepers op de Academie en op de wereldtentoonstelling in Wenen. Hij wordt hiermee op slag beroemd; het schilderij trekt veel aandacht. Zelfs Fjodor Dostojevski, die geen liefhebber was van kritisch realisme, gaf enthousiaste kritieken in kranten over dit werkstuk van Repin.

Repin gaat met een beurs van de Academie naar Wenen, Rome en Napels en gaat wonen in Parijs. In 1875 ziet hij in Londen werk van Rembrandt dat grote indruk op hem maakt. In 1887 bezoekt hij Rome, Venetië en Florence en verblijft hij op het landgoed van Tolstoj. Onvermoeibaar bezoekt hij in 1889 de wereldtentoonstelling in Parijs en trekt hij naar Londen, Zürich en München Van 1893 tot 1907 is Repin hoogleraar in de historieschilderkunst aan de Academie te Sint-Petersburg.

In 1903 krijgt Repin last van artrose in zijn rechterhand. Vanaf 1907 gaat hij met zijn linkerhand schilderen, Maar dat is helaas ten koste van de kwaliteit. Vanaf 1918 is hij Fins staatsburger, omdat het plaatsje aan de Finse Golf waar hij een landgoed had gekocht tot Finland ging behoren. Hij overlijdt er in 1930 op de leeftijd van 86. Hij wordt op het eigen landgoed begraven. In de oorlog is het huis tot de grond toe afgebrand, maar men heeft daarna herbouwd. Nu doet het dienst als museum en het plaatsje is naar hem genoemd: Repino.

Gijsbrecht van Hogendorp (1762-1834)

1834   Overlijden in Den Haag van Gijsbrecht van Hogendorp (71), politicus en diplomaat. In 1813 organiseert hij in Noord-Nederland een omwenteling. Samen met Frans Adam van der Duyn van Maasdam en Leopold van Limburg Stirum vormt hij het Driemanschap dat de komst van koning Willem I voorbereidt. Zo kan Willem I in Scheveningen ontschepen en soeverein vorst van Nederland worden. Nadat de Europese mogendheden in 1815 op het Congres van Wenen hun goedkeuring hebben gegeven, wordt Willem I uitgeroepen tot koning van de Verenigde Nederlanden. Al spreekt men beter van de ‘Herenigde’ Nederlanden, stelt prof. Alexander Evrard, aangezien ze in de Spaanse tijd (1556-1715) uit elkaar gerukt waren.

1529   Zogenaamde ‘Damesvrede’ van Kamerijk waarbij de koning van Frankrijk Frans I verzaakt aan zijn leenheerschap over en Vlaanderen, Artesië en Doornik ten voordele van keizer Karel V. Die verliest wel Bourgondië. De Somme is voortaan de zuidergrens van de Nederlanden. De ‘Damesvrede’ werd zo genoemd omdat de onderhandelingen gevoerd werden door Margaretha van Oostenrijk (tante van Karel V) en Louise de Savoye (moeder van de Franse koning). De dames hadden nauwe familiebanden: Margaretha was zelf een telg van de hertogelijke familie van Savoie en was de weduwe van Filibert van Savoie, de broer van Louise.

1038   Hendrik I, graaf van Leuven, wordt in Brussel vermoord. Hij was graaf van Leuven van 1015 tot aan zijn dood. Hendrik was de oudste zoon van graaf Lambert I met de Baard en Gerberga van Neder-Lotharingen. Er wordt aangenomen dat Hendrik I trouwde met een dochter van graaf Boudewijn IV van Vlaanderen, maar dit is niet helemaal zeker.