6 februari. Historische dag: eerste congres van de Sami

Elk jaar   In Lapland Nationale Dag van de Sami (Sámi Álbmotbeaivi), sinds 1993 een feestdag in Finland, Noorwegen, Rusland en Zweden. De datum herinnert aan het eerste congres van de Sami (of Lappen) op 6 februari 1917 in Trondheim (Noorwegen).

De Sami zijn een van oorsprong nomadisch volk dat het Noord-Europese Lapland bewoont. De meeste Sami wonen in Noorwegen (zo’n 50 000). In Zweden zijn dat er ongeveer 20 000, in Finland 6000 en in Rusland 1800.

Op deze etnische feestdag wordt traditionele klederdracht gedragen en lopen er festivals met muziek en voedsel uit de eigen cultuur. De Sami/Lappen bezitten tegenwoordig in zowel Noorwegen, Zweden als Finland een eigen parlement, de Sameting, dat bij de nationale overheden van de staten waaronder Lapland ressorteert, inspraak heeft in zaken die de Sami en hun woongebied betreffen.

Lieke van Lexmond (°1982)

1982   Geboorte in IJsselstein van de actrice en presentatrice Lieke van Lexmond. Ze begon op haar 7de als kindactrice. Later speelde ze Eva Prins in de serie Goudkust en Charlie Fischer in Goede tijden, slechte tijden. Ze presenteerde onder andere Nederland vertrekt, RTL Boulevard, Op zoek naar God en diverse dansprogramma’s.

1972   Gelijktijdig worden aanslagen gepleegd op gasverdeelstations van Gasunie in Ommen en Ravenstein. Daar ontploft een bom en ontstaat een vuurzee. De Palestijnse Al Fatah eist de verantwoordelijkheid op. Negen maanden later worden in Parijs de Algerijn Haboudiche en de Franse journaliste Thérèse Lefèbvre gearresteerd. Zij bekennen de aanslagen te hebben gepleegd. De Fransen stoppen de zaak in de doofpot en de Nederlandse regering vraagt ook niet om uitlevering.

1937   De Vlaamse Kommunistische Partij beslist de naam van haar blad De Rode Vaan te veranderen in Het Vlaamse Volk. Jef van Extergem wordt hoofdredacteur. De VKP had met lede ogen aangezien dat De Rode Vaan nauwelijks werd gelezen buiten de eigen, communistische kring en gaat voor een breder publiek. Er werd opgeroepen deel te nemen aan de IJzerbedevaarten en aan betogingen van het Verbond der Vlaamse Oud-strijders (VOS).

1931   Eerste uitzending van de Vlaams-Nationale Radiovereniging (VLANARA). De omroep krijgt één uitzending per maand, meestal op vrijdag vanaf 12 uur tot in de late avond. Omdat de andere zuilgebonden omroepen (katholiek, socialistisch en liberaal) meer uitzendmogelijkheden krijgen, wordt de uitbreiding van de eigen zendtijd een van de twee grote strijdpunten voor VLANARA. Het andere is de splitsing van het NIR in afzonderlijke Vlaamse en Franstalige zenders.

Laurens Verrelst | Doorbraak.be

Biografie van Ward Hermans door Guido Provoost.

1897   Geboorte in Turnhout van Ward Hermans, Vlaams-nationaal politicus, publicist en dichter. Hij meldt zich in 1914 als vrijwilliger. Ontgoocheld over de taaltoestanden aan het IJzerfront wordt hij actief in de Frontbeweging als medewerker van Ons Vaderland. Zijn bijdragen, onder het pseudoniem ‘IJzergalm’ worden gecensureerd door de Militaire Veiligheid en in juli 1918 wordt hij om politieke redenen gedeporteerd naar het Houthakkerspeloton van de Orne in Frankrijk (zie Vandaag van 18 januari). Pas in 1919, acht maanden na het einde van de oorlog, wordt hij in vrijheid gesteld. Meteen wordt hij een drijvende kracht achter het Verbond der Vlaamse Oud-strijders (VOS) en in de strijd voor amnestie voor gestrafte activisten. Ward Hermans sluit aan bij de Frontpartij, houdt honderden meetings in heel het land.

Aanvankelijk staat Hermans onder invloed van de linkse Clarté-groep, noemt zich een ‘christelijk socialist’ en is in 1926 aanwezig op een congres te Clervaux over ‘Christendom en vrede’. Onder invloed van Wouter Lutkie en Odiel Spruytte rijzen eerste twijfels over democratie en pacifisme. Hij evolueert in de richting van een revolutionair nationalisme en leest met enthousiasme Oswald Spenglers Untergang des Abendlandes, waarvan we de weerslag vinden in zijn eigen publicaties De deemstering der Europese beschaving en De Europese oriëntering van het Vlaamse Nationalisme (1928).

Een jaar later loopt hij in een valstrik van de Belgische Militaire Veiligheid die hem een vervalst protocol van Frans-Belgische stafbesprekingen doorspeelt. Ondanks zijn onbezonnen radicalisme wordt hij in 1929 verkozen in de Kamer. Zijn optreden in het parlement is een aaneenschakeling van incidenten. Dat gaat zo ver dat zijn rede naar aanleiding van de Belgische Eeuwfeesten van 1830 uit de parlementaire Handelingen wordt geschrapt. Bij de verkiezingen van 1932 verliest Hermans zijn Kamerzetel. Hij treedt einde 1932 toe tot het Verdinaso, maar wordt er na korte tijd door Joris van Severen weer uitgezet wegens ‘gebrek aan discipline’.

Bij de verkiezingen van 1936 komt Hermans weer op voor het VNV, maar wordt niet herkozen. Hij komt in conflict met VNV-leider Staf de Clercq omdat hij het nationaalsocialisme verdedigt. In 1939 lukt het wel, hij komt weer in de Kamer. Ondanks zijn parlementaire onschendbaarheid wordt Hermans in mei 1940 door de Belgische Staatsveiligheid opgepakt en naar Frankrijk gedeporteerd. Op 7 augustus 1940 is hij terug in het land, neemt ontslag uit het VNV en richt samen met o.m. René Lagrou de Algemene-SS Vlaanderen op.

In 1945 duikt Hermans onder in Duitsland, maar wordt aangehouden door de Britten. Na een terdoodveroordeling bij verstek wordt zijn straf teruggebracht tot levenslang en 10 miljoen frank schadevergoeding. Hermans’ inzet voor de vrijlating van de Vlaamse krijgsgevangenen wordt als verzachtende omstandigheid aanvaard. In 1955 komt hij vervroegd vrij. In de cel schreef hij honderden gedichten en zijn apologie: Socratische gesprekken: de zelfmoord van het Westers Burgerdom.

Na zijn vrijlating blijft Hermans actief als dichter en romanschrijver met zelfs een bestseller als Jan van Gent over de strijd aan het Oostfront. Hij is nog te zien als eregast op de IJzerbedevaarten. Zijn 80ste, 85ste en zijn 90ste verjaardag worden publiek gevierd door verscheidenen Vlaams-nationale verengingen.

Piet Retief (1780-1838) op het Voortrekkersmonument

1838   Moord op de Zuid-Afrikaanse voorman Piet Retief, leider van de Grote Trek. Onder zijn leiding onttrekken de Nederlandstalige boeren van Zuid-Afrika zich aan het Britse koloniale bewind en verhuizen met hun ossenwagens moeizaam naar het oosten en noorden waar ze Boerenrepublieken Transvaal en Oranje-Vrijstaat stichten. Na de ondertekening van een vredesverdrag biedt Zoeloekoning Dingaan hem en zijn voortrekkers een groot feest aan, waarna hij Piet Retief samen met zeventig van zijn Boeren en meer dan dertig zwarte bedienden laat afslachten.

Een leger van Boeren neemt wraak in de Slag bij Bloedrivier (16 december 1838). Ze vinden de stoffelijke resten van Retief en zijn groep terug en begraven ze. Het door Dingaan getekende verdrag zat nog in Retiefs portefeuille.

1737   De Oostendenaar Willem de Brouwer verlaat de haven van de Deense hoofdstad Kopenhagen aan boord van de ‘Schleswig’, een schip van de Koninklijke Deense Aziatische Compagnie, en zet koers naar China. De KDAC zal van 1743 tot 1773 onafgebroken onder Nederlandse leiding staan: eerst Joost van Hemert, dan Peter van Hurk en tenslotte Gijsbert Behagen.