8 oktober. Historische dag: eerste Vlaamse Grievencommissie start… in 1856

1985   Koningin Beatrix en prins Claus brengen een staatsbezoek aan Spanje. Dit is het eerste staatsbezoek van een Nederlandse vorstin aan dat land sinds de vreselijke oorlogen tussen de Nederlanden en Spanje.

1948   De Frans-Vlaamse voorman Jean-Marie Gantois wordt uit de gevangenis ontslagen. Enkele dagen later verkrijgt hij volledige amnestie.

Valeer Portier (1913-1988)

1913   Geboorte in Gistel van Valeer Portier, advocaat en Vlaams voorman. Deze West-Vlaamse jurist wordt lid van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) en van 1940 tot 1944 oorlogsschepen in Oostende. Na de bevrijding wordt hij gevangengezet, dan door de Krijgsraad vrijgesproken, maar uiteindelijk door het hof van Beroep in Gent veroordeeld tot drie jaar cel. Na zijn vrijlating in 1947 vestigt Portier zich in Antwerpen en wordt eerst juridisch raadgever en daarna beheerder bij het Vlaams Economisch Verbond (VEV).

Portier wordt ondervoorzitter van de Kultuurraad voor Vlaanderen en is van 1952 tot 1987 voorzitter van het Algemeen Nederlands Zangverbond (ANZ). In die functie krijgt hij binnen de culturele Vlaamse Beweging heel wat aanzien. Portier beschouwt zijn inzet voor het Vlaamse (strijd)lied als een politieke opdracht. In zijn jaarlijkse toespraak op het Vlaams-Nationaal Zangfeest haalt hij telkens weer de belangrijkste objectieven van de Vlaamse Beweging aan. Hij komt daarbij ook op voor amnestie en federalisme.

Ten tijde van het Egmontpact gaat zijn moreel gezag echter ten onder in een onmogelijke dubbelzinnigheid. Portier is langs de ene kant lid van het Anti-Egmontkomitee, maar houdt op het Zangfeest van 1978 een mossel-noch-vis toespraak (‘de positieve elementen van het Egmontpact’) waarvoor hij langdurig wordt uitgejouwd. Hij overlijdt in 1988 op de leeftijd van 74. Zijn zoon Hugo Portier volgt hem op aan het hoofd van het ANZ en brengt de organisatie weer op Vlaams-nationale koers.

Juan Perón (1895-1974)

1895   Geboorte in Lobos, in de provincie Buenos Aires, van de Argentijnse staatsman en militair Juan Perón. Hij volgde een ‘Derde Weg’ tussen kapitalisme en communisme. Zijn ideologie, justicialisme genoemd, was geïnspireerd door het solidarisme in Europa. Hij streefde naar klassenverzoening en nationale solidariteit. Hij was hevig gekant tegen Amerikaans imperialisme en voerde een sterke industrialisatie van het land door. Perón werd in 1945 tot president verkozen en herkozen in 1951. Hij werd stevig gesteund door zijn jonge vrouw Evita die enorm populair was bij de bevolking, maar in 1952 overleed, 33 jaar oud. In september 1955 werd Perón afgezet door een militaire staatsgreep.

Na het herstel van de democratie wordt Perón in oktober 1973 opnieuw tot president verkozen, maar hij sterft op 1 juli 1974, minder dan een jaar na zijn benoeming. Het peronisme is nog steeds een belangrijke factor in de Argentijnse politiek.

1856   De katholieke premier Pierre de Decker installeert de zogenaamde Grievencommissie ‘om het Vlaamse vraagstuk te onderzoeken’. Onder de negen leden waren er zeven vooraanstaande flaminganten, strijders van het eerste uur: Hendrik Conscience, Jan-Baptist David, Frans H. Mertens, Frans Rens, Ferdinand A. Snellaert, Eugeen E. Stroobant en Michiel van der Voort. Er werden twee ‘sympathisanten’ toegevoegd die meer politieke ervaring hadden: de gewezen katholieke volksvertegenwoordiger Guillaume J. de Corswarem uit Limburg en de Waals-Brabander Lucien Jottrand, oud-lid van het Nationaal Congres.

De Commissie kiest Jottrand tot voorzitter, Snellaert tot verslaggever en Van der Voort tot secretaris. Ze vraagt inzage van een aantal administratieve documenten en laat een onderzoek verrichten naar de taalregeling in België vóór de Franse Revolutie en naar de toestand in andere meertalige staten zoals Zwitserland. Jottrand en De Corswarem dienden rapporten in over de rechtspleging; David en Mertens over het onderwijs; Conscience en Snellaert over het leger; Stroobant, Rens en Van der Voort over de administratie.

Flink werk, maar de regering De Decker valt en wordt opgevolgd door een liberaal kabinet, geleid door Charles Rogier, dé ideoloog van de Belgische revolutie en van de verfransingspolitiek. Al het werk van de Grievencommissie verdwijnt onmiddellijk in de prullenmand.

1793   Nadat hij in Vlaanderen al een bloedig spoor heeft achtergelaten, arriveert de fanatieke jakobijn Jean-Baptiste Carrier (1756-1794) in Nantes (Bretagne). Hij wordt gestuurd door de revolutionaire Conventie in Parijs. Omdat hij vindt dat de guillotine niet snel genoeg werkt, beveelt hij de verdachten die zich in de gevangenissen bevinden te verdrinken. De gevangenen worden in boten gepropt met kleppen in de bodem. Die worden dan abrupt geopend als de boten in het midden van de Loire komen. De revolutionaire troepen geven deze executies de naam ‘verticale deportatie in de nationale badkuip’. In de herfst van 1793 komen door deze ‘noyades’ 4800 mensen om het leven door verdrinking in de Loire. Carrier eindigt in 1794 zelf onder de guillotine.

1585   Geboorte in Köstritz (Thüringen) van de componist Heinrich Schütz, voorloper van de polyfone muziek. Hij is in 1627 de auteur van de eerste Duitse opera, Daphne, waarvan de muziek verloren is gegaan. Het libretto is bewaard gebleven dankzij de dichter Martin Opitz.

Beleg van Alkmaar door Herman ten Kate (1862)

1573   Na zes weken belegering van de stad Alkmaar (Noord-Holland) slaan de Spanjaarden op de vlucht. Onder aanvoering van Jacob Cabeliau werd de vijand bestreden met kokend kalkwater en brandende pekrepen. De overwinning was des te spectaculairder, omdat de ingezette Spaanse troepenmacht enorm was: van aanvankelijk 6500 soldaten tot op het einde niet minder dan 16 000 manschappen. Daartegenover stonden amper 1300 weerbare burgers en 600 toegesnelde geuzen. Deze gebeurtenis leidde tot de bekende uitdrukking ‘Bij Alkmaar begint de victorie’. Ieder jaar wordt ze nog grootschalig gevierd op 8 oktober tijdens het Alkmaars Ontzet met een kermis en een zuurkoolmaaltijd, optochten, demonstraties van brandweer en marine, een muzikale taptoe op het Waagplein en ten slotte een feestelijk vuurwerk.

1559   Brandstapel in Valladolid ter ere en in aanwezigheid van koning Filips II van Spanje. Dertien mensen worden levend verbrand.

1354   Dood in Rome van de Italiaanse staatsman Cola di Rienzo. In 1347 was hij tot tribuun gekozen en was hij de bevrijder van de Romeinse Republiek. De wispelturigheid van de publieke opinie deed hem omkomen tijdens een straatopstand. Hij eindigt ondersteboven opgehangen op Piazza San Marcello. Zijn lijk wordt vervolgens verbrand en zijn as in de Tiber gegooid. Zijn leven inspireerde Richard Wagner tot zijn opera Rienzi (1842).

876   In de buurt van Andernach, aan de oevers van de Rijn, behaalt Lodewijk de Jongere, zoon van Lodewijk de Duitser, de overwinning op de troepen van zijn oom Karel de Kale, waardoor de hoop van laatstgenoemde om het rijk van Karel de Grote vanuit het westen te herstellen, wordt vernietigd.

– 322   Dood in Kalaureia van de Atheense staatsman Demosthenes. Deze grote tegenstander van Filips II van Macedonië was een van de grootste redenaars van de oudheid.