9 DECEMBER: Net binnen: August Borms kandidaat voor de Kamer

Elk jaar     Door de Verenigde Naties ingestelde Internationale Dag ter Voorkoming van Genocide. Genocide (of volkerenmoord) is een misdrijf in het internationale recht.

In het verdrag wordt genocide gedefinieerd als: ‘een van de volgende handelingen, gepleegd met de bedoeling om een nationale, etnische, godsdienstige groep, dan wel een groep, behorende tot een bepaald ras, geheel of gedeeltelijk als zodanig te vernietigen: het doden van leden van de groep; het toebrengen van ernstig lichamelijk of geestelijk letsel aan leden van de groep; het opzettelijk aan de groep opleggen van levensvoorwaarden die gericht zijn op haar gehele of gedeeltelijke lichamelijke vernietiging; het nemen van maatregelen, bedoeld om geboorten binnen de groep te voorkomen en het gewelddadig overbrengen van kinderen van de groep naar een andere groep’.

2013    Overlijden te Laren van Kees Brusse (88), ook in Vlaanderen zeer bekende en gewaardeerde Nederlands acteur (film en toneel), filmregisseur en scenarioschrijver. De laatste film die hij regisseerde was Vader is zo stil de laatste tijd (2002) en zijn laatste televisieproductie De Erfenis (2004). Brusse was vijf keer getrouwd.

2012    Overlijden te Selsey (West Sussex) van Patrick Moore (89), Brits astronoom, componist en presentator van o.m. het BBC-programma The Sky at Night. Deze uitzendingen werden over de hele wereld bekeken. Het was bovendien het televisieprogramma dat het langst – meer dan 55 jaar – door dezelfde persoon werd gepresenteerd. Daarnaast componeert Moore drie opera’s en ongeveer 70 marsen.

Moore verzet zich vanaf het begin sterk tegen de zgn. politieke correctheid. In 1968 al maakt hij een documentaire (Do you Speak Venusian?) over ‘onafhankelijke denkers’, waarin hij zijn waardering uitdrukt voor mensen die tegen de stroom ingaan, ook al is hij het niet met hen eens. Zijn excentrieke persoonlijkheid, weerbarstige opvattingen en tegendraadse uitspraken maken hem snel tot een cultfiguur.

Leni Saris (1915-1999)

1999    Overlijden te Rotterdam van Leni Saris (84), Nederlands schrijfster van meisjesboeken. Ze schrijft meer dan honderd meisjesboeken, waarvan er in totaal zo’n acht miljoen worden verkocht. Saris’ boeken gaan over de liefde in een wereld met aardige mensen, maar zonder seks. Aan het eind van elk boek krijgt het meisje de knappe man die ze zocht. Zelf is Saris nooit getrouwd geweest en leefde helemaal alleen.

1998    In Zwitserland wordt Ruth Dreifuss de eerste vrouwelijke bondspresident van haar land.

1995     De redactie van het tijdschrift Wetenschappelijke Tijdingen organiseert een colloquium over Herman van den Reeck (1901-1920), in Antwerpen doodgeschoten bij een Guldensporenviering, en over de antiburgerlijke stroming in de Vlaamse Beweging na de Eerste Wereldoorlog.

1973    In Nederland en België autoloze zondag.

1953    Het Amerikaanse bedrijf General Electric kondigt het ontslag aan van al zijn als communistisch gekende werknemers.

1946    In Rijsel, start van het proces tegen 16 verantwoordelijken van het Vlaams Verbond van Frankrijk en van zijn leider Jean-Marie Gantois. Ondanks een heftige perscampagne vallen de uitgesproken straffen nog relatief mee. Zo krijgt Gantois vijf jaar gevangenis, niet wegens collaboratie, maar wegens separatisme. Het zal wel nog jaren duren vooraleer de Vlaamse actie in Frans-Vlaanderen zich van deze slag herstelt.

August Borms (1878-1946)

1928    De befaamde Bormsverkiezing in Antwerpen. De activist August Borms had sinds 1921 zijn vrijlating uit de gevangenis geweigerd, omdat hij de voorwaarden (niet meer aan politiek doen) niet wilde aanvaarden. In Vlaams-nationale kringen ontstaat het idee om hem kandidaat te stellen voor de Kamer in Antwerpen, ook al kan hij in geen geval gekozen worden, wegens vervallen van zijn politieke rechten en bovendien nog in de gevangenis. Dat lijkt dus een hersenspinsel tot een buitenkans zich voordoet: het overlijden, zonder plaatsvervanger, van een liberaal volksvertegenwoordiger in Antwerpen. De kandidatuur van Borms wordt voorgedragen.

Katholieken en socialisten vroegen hun aanhangers blanco te stemmen, maar de socialistische krant De Volksgazet steunt in bedekte termen de kandidatuur van Borms. Die haalt een onverwacht grote meerderheid: 83.058 stemmen tegen 44.410 voor de liberaal Paul Baelde, 3083 voor de communist Jef van Extergem, 2615 voor de trotskist Adhémar Hennaut, bij   58.052 ongeldig en blanco. Omdat Borms onverkiesbaar is, wordt Baelde verkozen.

Bij de daaropvolgende verkiezingen van mei 1929 gaat de Frontpartij flink vooruit: van 6 naar 11 zetels in de Kamer, en van nul naar 3 in de senaat.

1916    Geboorte in Amsterdam (staat New York) van Kirk Douglas als zoon van Russisch-Joodse ouders. Zijn ware naam is Issur Danielovitch Demsky. Hij wordt een beroemde Amerikaans acteur, regisseur en filmproducent: Spartacus, Dr. Jekyll and Mr. Hyde en tientallen andere films, de laatste in 2008. Douglas draagt in belangrijke mate bij tot het verdwijnen van de ‘zwarte lijst’ van echte en vermeende communisten die uit de Hollywood-filmwereld werden gebannen. Hij wordt 103 jaar oud.

1801    Geboorte te Brussel van Charles-Victor de Bavay, van 1828 tot 1870 parketmagistraat met een exemplarisch anti-Vlaams parcours. Hij heeft zijn snelle carrière mede te danken aan zijn sabotage van de vervolging van Belgische ‘patriotten’ die in 1834 de huizen van de Brusselse orangistische adel plunderen. Hij stelt de plunderaars haast allemaal buiten vervolging. De weinigen die voor het gerecht verschijnen, krijgen vrijspraak.

De Bavay bestrijdt heftig iedere mogelijke vernederlandsing in het gerecht. In de beruchte zaak Coucke en Goethals is het De Bavay die de doodstraf eist en krijgt. Deze zaak verwekt enorme opschudding in Vlaanderen. Ze zet de eis tot vernederlandsing van het gerecht kracht bij, temeer omdat hij in 1863 in een andere zaak aan advocaten het oplegt n in het Nederlands te pleiten. De Bavay reageert met een provocerende rede over La question flamande dans ses rapports avec les affaires judiciaires. Hij stelt dat het taalgebruik in rechtszaken sinds 1830 bevredigend geregeld is en geen aanleiding geeft tot gerechtvaardigde grieven…

Dit requisitoir tegen het gebruik van het Nederlands in rechtszaken lokt in Vlaanderen zeer scherpe reacties uit. Als procureur-generaal van Brussel vervolgde hij voordien al tal van politieke en persmisdrijven begaan door republikeinen, orangisten, satirici en andere uitdagers van de gevestigde orde. Hij werd uiteindelijk op rust gesteld vanwege zijn verwikkeling in een financieel schandaal.

1793    In New York komt American Minerva uit, het eerste dagblad. Het is opgericht door Noah Webster, woordenboekschrijver, auteur van schoolboeken, spellinghervormer en redacteur. Vijf generaties kinderen in de Verenigde Staten hebben Engels geleerd met zijn boeken.

1691    Overlijden te Londen van de Antwerpse schilder Antoon van Dijck. Hij heeft het tot hofschilder van koning Karel I van Engeland gebracht en ligt begraven in de St. Paul’s Cathedral.

1425    Met de bul Sapientiae immarcessibilis sticht paus Martinus V, op verzoek van hertog Jan IV van Brabant en de magistraten van de stad Leuven, de eerste universiteit van de Nederlanden, de huidige KULeuven.

1292    Overlijden te Shiraz van Sa’Di, beroemd Perzisch dichter (De boomgaard, De rozentuin), met zijn ware naam Abū Muṣliḥ bin Abdallāh Shīrāzī.