AfD-kiezers dan toch geen laagopgeleide proleten

Wie Alternative kür Deutschland (AfD) kiest doet dat omdat de rechts-nationalistische partij hoog inzet op verkiezingsthema’s als vluchtelingen en terreur. AfD-kiezers hebben weinig vertrouwen in de politieke ‘elite’ en een sombere kijk op de toekomst. Partij en kiezers voldoen aan het ‘populistisch minimum’ van Cas Mudde.

Gemiddelde Duitser

Maar uit recente studies – o.a. van het Britse pollbureau YouGov – blijkt dat de gemiddelde AfD-kiezer helemaal niet de laagopgeleide kleinverdiener of sociale verschoppeling is, die in Frankrijk FN en in het VK voor Farages UKIP stemde. Enigszins tot de verrassing van het liberale weekblad Die Zeit valt de gemiddelde AfD-kiezer samen met de gemiddelde … Duitser.

Samengevat zijn AfD-kiezers geen enge extremisten. Het zijn ‘gewone’ burgers. Ethisch conservatief, dat wel. Ze hebben weinig op met sociale experimenten en met grote veranderingen in de samenleving. Gendergelijkheid en nieuwe gezinsvormen, immigratie en globalisering schrikt hen af.

Het profiel van de ‘Alternative’ kiezer is erg heterogeen. Maar mannen boven de dertig (44%*) die financieel hun zaken op orde hebben (63%) en hoger secundair onderwijs hebben gelopen (75%) neigen eerder op de partij te stemmen.

Zekerheid en veiligheid

De vloeibare tijden waarin we vandaag leven en moslimterreur (91%) zijn de belangrijkste drijfveren om voor de partij te stemmen. Mensen verliezen hun vertrouwen in politiek en samenleving, de zekerheden van weleer smelten weg als sneeuw voor de zon. Immigratie (82%) en globalisering zijn daar debet aan. Op dat vlak – zekerheid en veiligheid – hebben de AfD-kiezers een eigen profiel. De potentiële kiezers hebben ook relatief meer problemen met de EU dan kiezers van andere partijen.

Op andere domeinen – belastingen, sociale zekerheid, economie – lijkt de gemiddelde AfD-kiezer opvallend veel op de gemiddelde Union-kiezer. Of je nu voor AfD of voor CDU/CSU kiest, de overheid is niet je dikste vriend. Maar het zijn net thema’s waar de potentiële AfD-kiezer relatief minder wakker ligt. En als hij het toch doet, wijst hij immigratie en globalisering aan als de schuldigen voor hogere werkloosheidscijfers of dito belastingen.

Nieuwe kiezers

Zoals eerder al bleek uit regionale Landestag-verkiezingen in het westen van Duitsland, trekt de AfD vooral nieuwe kiezers aan. Vanuit democratisch of emanciperend standpunt uiteraard een goede zaak. Want wie op 24 september bij de Bondsdagverkiezingen voor de rechts-nationalisten stemt, stemt voor het eerst, of gaat voor het eerst sinds lang opnieuw naar de stembus. 25% van de AfD-kiezers heeft zo de vorige verkiezingen aan hun neus laten voorbij gaan. Een ander kwart stemde voorheen voor CDU/CSU.

De reden waarom ze voorheen niet gingen kiezen? Omdat ze van oordeel waren dat de politieke elite ‘het volk’ niet vertegenwoordigt. Hun scepticisme voor de politiek wordt nu beantwoordt door een anti-elitaire partij die wél de spreekbuis wil zijn van het Duitse volk en zijn traditionele waarden en normen. Omdat het land naar de haaien gaat – zo stelt maar liefst 78% van de bevraagde kiezers – willen ze hun stem aan de AfD geven.

Of een en ander ook betekent dat de AfD op 24 september een goed resultaat haalt, is koffiedik kijken. AfD-kopstukken – lokaal, regionaal en nationaal – rollen al maanden vechtend over de straatstenen. Daarmee tonen ze een partij te zijn als alle andere. Of die gemiddelde Duitser dan voor het eerst daarop zou stemmen, is afwachten.

(*) Alle vermelde percentages slaan op het belang dat bevraagde AfD-kiezers hechten aan het genoemde thema.