Als het woord niet vrij is aan de universiteit, dan is het dat nergens

Tot mijn verbazing las ik op donderdag 7 maart in het Nieuwsblad dat de studentenvereniging KVHV-Gent haar erkenning van de stad Gent dreigt te verliezen als ze zich niet uitdrukkelijk zou distantiëren van de uitspraken van Jeff Hoeyberghs. Absurd en onzinnig volgens mij. 

Laat het duidelijk zijn dat ik mij in geen geval genoodzaakt voel om de woorden van Jeff Hoeyberghs te verdedigen of de indruk te wekken dat ik mij zou kunnen vinden in zijn uitspraken. Waar ik wel de noodzaak toe voel, als studentenvertegenwoordiger in de raad van bestuur, is het verdedigen van de vrijheid van meningsuiting en de democratische rechtstaat aan de Universiteit Gent.

Oude koe

Eerst en vooral omdat de lezing van de heer Hoeyberghs dateert van 2019. Onder een geheel ander KVHV-bestuur dan het huidige. Een oude koe van vijf jaar geleden wordt nu door het stadsbestuur uit de sloot getrokken. Toen werd de vereniging al eens geschorst door de stad Gent. Vanaf 2021 werd de studentenvereniging opnieuw officieel erkend. Ook het bestuurscollege van deze universiteit besloot toen om KVHV Gent voor twee maanden te schorsen. Waarom zou KVHV nu een tweede keer voor dezelfde kwestie gesanctioneerd moeten worden? Is dat niet in strijd met het non bis in idem-principe?

Bovendien trek ik in twijfel of de studentenvereniging überhaupt wel een sanctie had moeten krijgen voor de woorden van sprekers. Wat sprekers zeggen is in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de sprekers zelf. Het is daarom dat alleen Jeff Hoeyberghs juridisch vervolgd werd voor zijn uitspraken. KVHV werd door de rechter niet ter verantwoording geroepen. Logisch ook, alleen bestuursleden van de vereniging kunnen spreken in naam van de vereniging.

Verantwoordelijk

Het toenmalig bestuur van KVHV Gent communiceerde ook duidelijk dat de woorden van de heer Hoeyberghs in geen geval overeenstemmen met de mening van KVHV-Gent. Net zoals de woorden van andere controversiële sprekers die in het verleden uitgenodigd werden door het KVHV niet representatief zijn voor hun mening. Onder die sprekers onder meer Filip Dewinter over omvolking, maar even goed Dyab Abou Jahjah over de Palestijnse kwestie. Ook Floris van den Berg, atheïstisch professor en organisator van de jaarlijkse atheïsmedag, was te gast bij de nota bene katholieke studentenvereniging.

Wat de vereniging probeert te doen is een forum bieden aan minder conventionele meningen en de studentenpopulatie de mogelijkheid te bieden om vragen te stellen aan de uitgenodigde gast. Sprekers zijn vrij zich te uiten hoe ze dat willen. Net dat is een kenmerk van het vrije woord.

Distantiëren

Daarnaast is me niet duidelijk wat nu concreet de waarde van het zich distantiëren is. Impliceert het dat elke mening die geuit wordt aan de UGent waar men zich niet van distantieert de hare is? Is een organisator verantwoordelijk voor de uitlatingen van een spreker en sterker nog, moet hij dezelfde uitlatingen delen? Indien dit het precedent is, is er wel een lijst van evenementen waarvoor niet alleen UGent, maar ook de stad Gent zich dient te verantwoorden. Of is het een welgekomen stok voor het progressief stadsbestuur om een conservatieve studentenvereniging mee te kunnen slaan?

Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat de motivatie van het progressieve stadsbestuur politiek is. Hun plotse dreigement om de erkenning van het KVHV in te trekken zou kunnen worden gezien als een poging om wat niet binnen het progressieve eenheidsdenken past te elimineren. Aangezien KVHV zich meermaals kritisch uitgelaten heeft over het stadsbestuur en conservatieve standpunten innam in het maatschappelijk debat, is het duidelijk dat ze niet binnen dat progressieve kader passen van onder meer Gents schepen voor Groen, Hafsa El-Bazioui. De schepen die zich vorig jaar publiek verzette tegen de lezing van Filip Dewinter op uitnodiging van KVHV Gent. Een lezing die besproken werd op de raad van bestuur van 10 november 2022 en mocht doorgaan van de rector.

Machtsmisbruik

De studenten van het KVHV moeten worden beschermd tegen dergelijk machtsmisbruik van het stadsbestuur. Des te meer omdat de universiteit in haar non-discriminatieverklaring volgend beginsel onderstreept: ‘Het is bijzonder waardevol dat meer en meer studenten met uiteenlopende etnische, sociale, filosofische of levensbeschouwelijke achtergrond, universitaire studies aanvatten. De Universiteit Gent wenst de kansen op wederzijdse verrijking die hieruit voortvloeien te stimuleren.’

Ik ben ervan overtuigd dat de aanwezigheid van het KVHV-Gent als erkende studentenvereniging wel degelijk een kans biedt op ‘wederzijdse verrijking’, door de rol die ze spelen in het openen van het maatschappelijk vrije debat.

Verder lezen we in die non-discriminatieverklaring: ‘Bij de toepassing van deze gedragscode moeten ook de relevante juridische normen gerespecteerd worden en in het bijzonder dewelke betrekking hebben op het recht op vrije meningsuiting en de traditionele concretisering ervan in de “Academische Vrijheid”‘. Echte vrijheid op die gebieden is er pas, wanneer ook non-conformistische meningen en verenigingen van alle politieke stromingen de kans krijgen om zich te organiseren en zich uit te spreken. Indien de erkenning van KVHV wordt ingetrokken, wordt de mogelijkheid daartoe enorm beperkt.

Is het de UGent menens of niet om grondrechten te verdedigen? Vrije meningsuiting wordt maar op proef gesteld als ook controversiële meningen mogen worden geuit. Woord en weerwoord, weet u wel. Een signaal van de UGent is nodig om te tonen dat het de democratische rechtstaat en haar principes, waaronder het non bis in idem-principe, verdedigt.