AMNE[I]S[T]IA: SAY SORRY

De Vlaamse theaterwereld is momenteel in de ban van excuusvoorstellingen. De toeschouwers worden verzocht, met zachte dwang, zich te excuseren voor de rassen- en vreemdelingenhaat, de toestand van het klimaat, het politieke verleden van het land et cetera. Terwijl het net de theaterbezoekers zijn die zich al ten volle bewust zijn van de wantoestanden en er daadwerkelijk wat aan doen. Aan hen vragen zich publiekelijk op de borst te kloppen, is even ridicuul als aan een hond vragen of hij een hond is.

Beschadiging

De passie voor theater wordt op een nog andere manier beschadigd. Het is de laatste jaren de gewoonte geworden wat teksten bij elkaar te rapen en daar een voorstelling rond te brouwen. Een brief uit de nalatenschap van oma, een artikel gevonden in een boek op de rommelmarkt, een foto van de koning met een dictator, en meer van dat. Het repetitieproces wordt voor de helft gevuld met puzzelen. Een verhaallijn is in geen velden of wegen te bekennen, tenzij men het ontbreken van een verhaallijn ziet als hét verhaal.

Het publiek opzadelen met de schavuitenstreken van machthebbers en wetenschappers, tot daar aan toe. Het medeverantwoordelijkheid opdringen, kijk, dat is een brug te ver, een sprong te veel. Dat het productiehuis een wandaad aankaart, bravo, maar laat het publiek zelf beslissen hoe te reageren. Het verwerkingsproces activeren is meer dan voldoende. Een theater is geen school. Althans, niet eentje met de uitstraling van een pedantenclub.

Dit soort van voorstellingen dus verwekt bij uw theaterspion jeuk aan het lichaam en deuk in het hoofd. Uitzonderlijk is er eens eentje die deze lasten niet veroorzaakt. Dat is het geval met AMNE[I]S[T]IA: say sorry. Regisseur Chokri Ben Chikha werd verzocht door het Institut del Teatre van Barcelona om een voorstelling te maken met een groep jonge afgestudeerden. Na tientallen discussies kwam men tot een idee. Na flink schudden met de bestanddelen ontstond er een concept. Het valt het best te vergelijken met een groentesoep. De ingrediënten verschillen inhoudelijk grondig van elkaar en hebben toch wat gemeen; een oordeel met een luchtje aan.

Twee maten en gewichten

Om precies te zijn: waarom wordt de ene veroordeeld en de andere opgehemeld, terwijl ze beiden wreedheden tegen de mensheid begingen? Om het merg uit het gebeente te halen: Léon Degrelle, de leider van het Waals Legioen tijdens de nazitijd, werd na WOII niet vervolgd. De Belgische regering was maar al te blij dat generalissimo Franco hem asiel en luxe bezorgde, terwijl terugkerende islamstrijders wel vervolgd worden. En wat te denken van de Belgische Congopolitiek van het Belgische hof? Is het verwijderen van standbeelden van Leopold II voldoende om zijn familie in Laken te laten wonen tot in lengte van dagen, en Filip geen huur ervoor te laten ophoesten? Ja, zelfs nog geld toe te stoppen!

De voorstelling AMNE[I]S[T]IA: say sorry  rakelt dit en nog veel meer op. Een beetje teveel van het goede, pardon het slechte, zou je denken. Het gekke is, de groentesoep smaakt verrassend heerlijk. Dankzij een lekker tempo, het spelplezier, de sobere maar kleurrijke scenografie en de wilde choreografie van Laura Neyskens. Wat een heerlijke danspartijen! Er zit een georchestreerde anarchie in de voorstelling, typisch aan de producties van wijlen de Internationale Nieuwe Scène en die van François Beukelaers in Studio Herman Teirlinck. Ik denk hier in het bijzonder aan De vogels  van Aristofanes in een vertaling en bewerking van Johan Boonen.

Sorry, maar…

AMNE[I]S[T]IA: say sorry is in zijn totaliteit een moderne operette. Het enige wat stoorde was – zoals eerder aangegeven – het betrekken van de toeschouwers. Ze met z’n allen ‘Sorry!’ te laten roepen en ze vragen om dan en zo te applaudisseren, excuseer, maar daar doe ik niet aan mee. Het is de dictatuur van de manipulatie.

Maar… op die puist na, wat een mooie voorstelling. Met veel waarheid en jeugdig enthousiasme. Duidelijk valt op dat jongeren ook via het theater hun punt willen maken. Jammer dat deze productie maar eenmaal in Gent kampeerde.