Mannheim: anti-islam-activisten wel in beeld, religieuze extremisten niet

De slachtoffers stonden aan een stand van een burgerbeweging tegen de islam. De terreurdaad werd online gevierd door islamisten. Wat weten we intussen zeker over de aanslag in Mannheim? 

De dader

Al snel deed in Duitse media de ronde dat de dader een 25-jarige Afghaan zou zijn, Sulaiman A. Het doelwit van de steekpartij waren leden van de burgerbeweging Pax Europa (BPE) die aan een infostand stonden. De organisatie wil volgens de eigen statuten ‘informeren over pogingen om de vrije en democratische basisorde in twijfel te trekken en op lange termijn te veranderen ten gunste van islamitische belangengroepen.’

De aanval op het marktplein was te zien in de livestream ‘Augen Auf!’ van activist Michael Stürzenberger die het voornaamste doelwit zou zijn geweest van Sulaiman A. Volgens zijn team raakte de journalist ernstig gewond, maar is zijn leven niet in gevaar. ‘Het was kantje boord gisteren. Net waren er nog vier dokters bij me. Levensgevaarlijk had de steek kunnen worden aan de zijkant van de borst die richting longen ging… dank aan alle dokters en de gezichtschirurg die extra is gekomen.’

Vergissing

Een politieman kwam er minder goed vanaf. Hij vergiste zich en probeerde een man buiten gevecht te stellen die niet de dader was. Op dat moment werd de agent van achteren met een mes in de hals gestoken. De man is inmiddels overleden. Een viertal burgers raakte minder ernstig gewond.

De verdachte Afghaan werd getroffen door politiekogels en ligt eveneens in het ziekenhuis. Hij kab nog niet verhoord worden. De man bewoont een appartement in het 30 kilometer verderop gelegen Heppenheim dat werd doorzocht. Daarbij vond men volgens een politiebericht mogelijk bewijsmateriaal. Sulaiman A. is volgens Welt am Sonntag vader van twee kinderen en woont sinds 2014 in Duitsland.

Slachtoffer

Michael Stürzenberger is zeer bekend binnen de Duitse beweging die kritisch staat tegenover de islam. Hij was perswoordvoerder van de CSU in München en later voorzitter van de inmiddels ter ziele gegane partij ‘Die Freiheit’. Zijn meest besproken actie was die van een burgerpetitie tegen de bouw van een moskee in de Beierse hoofdstad. De inmiddels 59-jarige journalist stond meerdere malen voor de rechtbank.

Eenmaal werd hij veroordeeld tot een boete wegens belediging van een politieagent. In 2014 kreeg hij een voorwaardelijke straf. In een artikel op PI-News had hij de Islam met een kankergezwel vergeleken. De veroordeling was gebaseerd op de zeer omstreden wet over het ‘beledigen van kerkgenootschappen, religieuze gemeenschappen en ideologische organisaties’. De wet is volgens critici in strijd met het in de grondwet vastgelegde recht op vrijheid van meningsuiting. De journalist stond eveneens meerdere malen voor de rechter wegens het overschrijden van de vooraf vastgelegde tijd voor zijn toespraken.

In Duitse media verschenen meldingen dat de Beierse Verfassungsschutz – de binnenlandse veiligheidsdienst die waakt over extremisme – Stürzenberger en burgerbeweging Pax Europa in haar jaarrapporten noemde als een ‘nieuwe, onafhankelijke vorm van extremisme tegen islam’. De journalist zou zich met zijn activiteiten buiten extreemrechts om tegen de islam positioneren en daarom volledig terecht in het vizier van de veiligheidsdienst zijn beland.

Overheidsinformatie

Op de overheidssite ‘Bayerische Informationsstelle gegen Extremismus’ (BIGE) is een hoofdartikel aan de activist gewijd. ‘Er zijn feitelijke aanwijzingen dat Stürzenberger en de Beierse regionale BPE  islamofobe pogingen ondernemen… die gericht zijn op de afschaffing van de godsdienstvrijheid voor moslims. Stürzenberger verspreidt zijn theorieën op BPE-evenementen en op het internet en is als auteur actief op de veelbekeken website PI-News. De afkorting PI staat voor “Politically Incorrect”. Deze activiteiten geven hem de mogelijkheid om een breed publiek te bereiken met zijn agitatie tegen de islam,’ aldus de beschrijving.

Opvallend is dat BIGE enkel informeert over links en rechts politiek extremisme en ‘vijandigheid tegenover islam die relevant is in het kader van de grondwet’. Religieus extremisme blijft compleet buiten schot. De site die onder de hoede van de Verfassungsschutz staat geeft gedetailleerde inlichtingen over organisaties en personen die in verband worden gebracht met een van de drie stromingen.

Zoekt een islamitisch extremist een organisatie of persoon die hij ‘aan de tand zou willen voelen’, dan biedt BIGE overzichten op elk regionaal niveau. De vraag is of het handig is dergelijke informatie voor het publiek openbaar te maken. Michael Stürzenberger is door de Duitse justitie nooit voor een serieus delict tot een werkelijk gevangenisstraf veroordeeld. Toch is zijn naam overal te vinden op de site. De journalist werd dan ook steeds weer fysiek aangevallen tijdens zijn toespraken.

Reacties

Woorden van medeleven voor Stürzenberger, de politieagent en de vier andere slachtoffers kwamen zowel vanuit de regionale als vanuit de nationale politiek. Bondskanselier Olaf Scholz schreef op X: ‘De beelden uit Mannheim zijn verschrikkelijk. Verschillende mensen zijn ernstig gewond geraakt door een aanvaller. Mijn gedachten gaan uit naar de slachtoffers. Geweld is absoluut onacceptabel in onze democratie. De dader moet zwaar gestraft worden.’

Bild publiceerde een artikel over een video op TikTok dat de terreuraanslag in Mannheim verheerlijkt. In het Duits zegt ‘Imam Meta’: ‘Jongens, eindelijk goed nieuws: die Stürzenberger is doodgestoken. Inshallah, de jongen die hem neerstak krijgt de hoogste plaats in het paradijs. Ik zweer het bij Allah, ik stuur je geld, mijn vriend. Ik stuur je geld.’

Nancy Faeser, minister van Binnenlandse Zaken, veroordeelde de Tiktok-video. ‘Het verheerlijken van de moorddadige aanval is walgelijk en onmenselijk. Iedereen die zoiets doet moet worden vervolgd. Onze instanties gaan hier consequent mee aan het werk,’ aldus Faeser tegenover Bild am Sonntag.