Antisemitisme in Frankrijk

Wanneer men denkt aan antisemitisme in Frankrijk, schiet onmiddelijk de Dreyfusaffaire van rond 1900 te binnen of de door het Vichyregime ondersteunde deportaties van Franse Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. President Jacques Chirac bood hier pas in 1995 namens de Franse staat verontschuldigingen aan. Marine Le Pen ontkende echter tijdens de presidentsverkiezingen in 2017 nog steeds de verantwoordelijkheid van Frankrijk voor bijvoorbeeld de Vel d’Hiv Razzia van 16 en 17 juli 1942…

Gevandaliseerd

Vandaag wordt Frankrijk opnieuw beroerd door antisemitisme. Afgelopen weekend werd op de ruit van een bagelwinkel in Parijs in gele verf het woord Juden geschilderd. Het is geen alleenstaand geval. De afgelopen dagen werd ook een herdenkingsboom voor Ilan Halimi, een jonge Fransman van Marrokaans-Joodse afkomst die in 2006 ontvoerd, gefolterd en vermoord werd, gevandaliseerd evenals portretten van Simone Veil, een Franse politica en Auschwitz-overlever die op 1 juli 2018 nog werd gepantheoniseerd.

Op 23 maart werd de 85-jarige Mireille Knoll, die als kind ternauwernood aan de Vel d’Hiv Razzia ontsnapte, vermoord in haar appartement. Ze overleefde de Shoah, maar niet het Parijs van 2018. Ook dit extreem geval is geen alleenstaand feit. In 2017 werd dr. Sarah Attal-Halimi, een 65-jarige Joodse arts, vermoord tijdens een antisemitische aanval die eveneens plaatsvond in haar appartement.

Vermomd als antizionisme

In totaal steeg het aantal antisemitische incidenten met 74% in 2018. Dit fenomeen is al jaren aan de gang. Als gevolg is Frankrijk (net als België overigens) een van de Europese landen met het hoogste percentage alia (Joodse emigratie naar Israël). Tussen 2010 en 2015 verhuisde zo’n vier procent van de Franse Joden naar Israël met toegenomen antisemitisme als één van de voornaamste redenen. Premier Édouard Philippe gaf in november 2018 nog toe dat Frankrijk nog lang niet heeft afgerekend met antisemitisme.

Het klassieke antisemitisme is inderdaad nog steeds aanwezig, getuige de uitspraken van Marine Le Pen in 2017. Ook aan de linkerzijde tiert het welig, vermomd als antizionisme. Praktijkvoorbeeld: wanneer een Amerikaanse vriendin tijdens een soiree vertelde over haar reis naar Israël, weigerde een française van het type bourgeois-bohème nog met haar te spreken.

Onleefbaar

De toename in antisemitisme en dan vooral de gewelddaden komen evenwel niet zozeer voort uit deze milieus. Het wordt zwaar onderbelicht in de Franse media, maar het is vanuit de Arabische migrantenpopulatie dat de dreiging uitgaat. De bovengenoemde moorden werden allemaal gepleegd door moslims evenals de terroristische aanvallen op een koosjere supermarkt in 2015 en een Joodse school in 2012.

Het wordt extra pijnlijk, wanneer men bedenkt dat de meerderheid van de Franse Joden Sefardim zijn die Noord-Afrika zijn ontvlucht tussen 1948 en de jaren 1970. Na de onafhankelijkheid van Marokko, Tunesië en Algerije werd het er onleefbaar voor de Joodse bevolking. De meesten (ca. 250.000) vestigden zich vervolgens in Frankrijk.

‘Speciale relatie’

Ondanks de beloftes en grote verontwaardiging van de Franse politieke wereld valt het te betwijfelen of er echt werk gemaakt zal worden van antisemitismebestrijding in de Arabische migrantengemeenschappen. Na het verlies van de kolonies in Noord-Afrika, implementeerde De Gaulle immers een nieuwe politique arabe de la France. Frankrijk moest een zekere controle over zijn voormalige kolonies behouden en een ‘speciale relatie’ met de Arabische staten ontwikkelen. Dit diende dan weer om de Anglo-Amerikaanse as tegen te werken. Voordien was Frankrijk een goede bondgenoot van de jonge staat Israël. Het was zelfs de voornaamste wapenleverancier en leverde onder meer Mirage gevechtsvliegtuigen voor de Israëlische luchtmacht. Er wordt zelfs beweerd dat Israël zijn (vermeende en nooit bevestigde) nucleaire capaciteiten heeft kunnen ontwikkelen dankzij intensieve samenwerking met Frankrijk in de jaren 1950.

Uiteraard vormde de goede relatie met Israël een obstakel voor de betrekkingen met de Arabische staten. Vlak voor de Zesdaagse Oorlog liet Frankrijk Israël bijgevolg als een baksteen vallen door een wapenembargo in te stellen. Israël was compleet afhankelijk van Franse bewapening. Een paar maanden later zei De Gaulle nog blij te zijn dat Frankrijk zich had verlost van zijn banden met het land en omschreef het Joodse volk nog als ‘un peuple d’élite, sûr de lui-même et dominateur’. Het is overigens dit verraad dat Israël in de armen van de Amerikanen dreef, tot op de dag van vandaag.

De diplomatieke relaties tussen Israël en Frankrijk normaliseerden uiteindelijk onder Mitterand, maar de Franse politiek met betrekking tot Noord-Afrika en het Midden-Oosten wordt nog steeds ingegeven door de politique arabe, uitgestippeld door De Gaulle. Het valt dus te vrezen dat Frankrijk ook in eigen land partij zal kiezen voor haar Arabische bevolking die ondertussen vele malen groter is dan haar Joodse bevolking en dus een pak meer electorale slagkracht heeft.